ویژگی های اولوالباب از منظر قرآن

 عصمت طالع زاری

   چكيده

به خاطر اهمیتی که فکر واندیشه درشکوفایی کمالات انسان دارد،درقرآن کریم 16 مرتبه به مورد اولواالباب اشاره شده است وهر مرتبه همراه بایک کمالی بیان شده است.

خدای متعال توجه وعنایتی خاص به اولواالباب  دارد و ویژگی های آنان را درقالبی بسیار زیبا ودلنشین در ده سوره وبیست وهشت آیه بیان فرموده است که این ویژگی ها  در سوره های مکی و مدنی عبارت است از:درک حقانیت قرآن،وفای به عهد وپیمان های الهی،ترس از خدا و حساب روز قیامت،عبرت از سرگذشت انبیاء و قصص قرآن، اقامه نماز، انفاق،صبر،درک حقانیت قرآن،آگاهی به ویژگی های محکم ومتشابه درقرآن و…

مهمترین وظیفه ی اولواالباب رعایت تقواست.

در روایت آمده است مصداق روشن و اشکار اولواالباب،شیعیانی هستند که به ولایت  امامان بطور عموم  وامام علی علیه السلام بطور ویژه ایمان آورده وبا آن حضرت بیعت نموده وبربیعت خویش باقی مانده اند.

 اولوالباب همواره به یاد خداهستند و درکنار پاسخگویی به ندای فطرت،دعوت پیامبر را می پذیرند و به خدای یکتا ایمان می آورند واگر مرتکب گناه یاخطایی شوند،پشیمان شده وتوبه می کنند. ودر دعاها ونیایش های خودهمواره طلب آمرزش،حسن عاقبت وهمراهی بانیکان را خواستارند.خدای متعال نیز آنان رامورد عنایت قرار داده وگناهانشان را می بخشد.

وحضور دربهشت برین راهمراه با خویشان،سر انجام نیک آنان قرارمیدهد.

کلید واژه ها: عقل،تفکر،تدبر،تذکر،آیات،تقوا،اولواالباب

ادامه »

به همت واحد پژوهش مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) سطح 2 شاهرود، روز دوشنبه همایشی با عنوان «فاطمه کوثر بشریت» برگزار گردید.

در ابتدای همایش، آیاتی چند از کلام الله قرآن مجید، قرائت گردید. سپس یکی از طلاب مدرسه به نام فاطمه دامغانی ، خلاصه ای از پایان نامه ی خود با عنوان «بررسی تاریخی فدک» را بیان نمودند.

در ادامه ی همایش، کارشناس محترم «سرکار خانم جهازی» در مورد ویژگی ها و شیوه های تربیتی حضرت فاطمه (س) با توجه به خطبه فدکیه و حدیث مفاخره، سخنانی را ایراد نمودند.

 اسباب تقرب الهی از منظر برخی از  علمای معاصر

 مریم غیاث الدین

چکیده
با توجه به نظام متقن آفرینش و نظمی که بر آن حکم فرماست، در می یابیم که خلقت هیچ یک از موجودات بی هدف نبوده و هرکدام کمالات مخصوص به خود را دارندکه با کمک استعدادها و زمینه هایی که خداوند در اختیار آنها قرار داده ،باید به آن کمالات برسندولی در این میان استعدادهای موجودات مختلف باهم متفاوت است و بدین ترتیب کمالات آنها نیز باهم فرق می کند و با دقت در آنها می فهمیم که موجودات  بر اساس یک سلسله مراتب به صورت طولی از کمالات برخوردارند و انسان در رأس این سلسله قرار گرفته و نه تنها کمالات و استعدادهای سایر موجودات را دارد بلکه استعدادهای ویژه ای هم داراست و باید به کمالی برسد که بقیه ی موجودات به آن نخواهند رسیدو با توجه به نیازها و تمایلات فطری از جمله میل به جاودانگی و با نگرشی به آیات و روایات در خواهیم یافت که کمال انسان در رسیدن به قرب الهی است که در سایه ی عبودیت به دست می آید.و به این ترتیب لازم است انسان طالب کمال، به شناسایی اسباب و عواملی که موجب می شود او را به این مقام برساند، بپردازد وازاین میان علاوه بر کمک گرفتن از ائمه معصومین علیه السلام می توان از زندگی علمای هم عصرخود که راه اهل بیت علیهم السلام را در پیش گرفتند استمداد جست .از نظر این بزرگان ،ایمان و یقین مهم ترین رکن برای حرکت در مسیر تقرب است ک در سایه خود شناسی و به تبع آن خداشناسی به دست می آیدو بدون آن تلاش بی فایده است و بعد از ایمان لازم است انسان با عزمی راسخ و ثابت قدم در مسیر عبودیت بگذارد که از نظر علما ترک معصیت مهم ترین کار در این راه است که از گناهان گذشته توبه نماید و دیگر به گناه آلوده نشود.

    در این میان اعمالی نیز از نظر این بزرگان موجبات توفیق انسان را فراهم می کند مانند توسل به ائمه ی اطهار علیهم السلام و ذکرهای گوناگون از جمله ذکر شریف یونسیه که با حضور قلب و توجه می تواند موجب ترفیع درجات انسان شود.

کلیدواژه: قرب، عبودیت، جهاد.

بررسی مبانی اقتصاد مقاومتی با رویکرد به دیدگاه­های مقام معظم رهبری (مدظله)

معصومه اشرفی

چکیده
در پی پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی در ایران که موجب به خطر افتادن منافع اقتصادی و سیاسی غرب شد و عدم موفقیت آنان درجنگ تحمیلی،استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا ، با وضع تحریمهای همه جانبه علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران ، نبردی اقتصادی را شروع  نمودند. لذا مقام معظم رهبری در سال های اخیردر سخنان خود بارها بر جنگ اقتصادی که دشمنان در راستای مقابله با بیشرفت های جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفته اند ، تأکید کرده و راهکارهای مقابله با آن را نیز بارها گوشزد نموده اند .و حتی در نامگذاری برای سال ها نیز این موضوع را مد نظر قرار داده اند . و هرسالی را با عنوانی اقتصادی نامگذاری نموده اند .با توجه به تشدید فشارها و تحریم ها ی همه جانبه در سال های اخیر و معضلات متعدد قتصاد کشور، آنچه بیش از پیش در سخنان مقام معظم رهبری تاکید شده بحث “اقتصاد مقاومتی “است.اقتصاد مقاومتی در واقع الگویی از اقتصاد اسلامی می باشد و برگرفته از آیات قرآن وروایات ائمه علیهم السلام و قوانین  دین مبین اسلام در مدیریت اقتصاد و گردش سالم سرمایه در جامعه می باشد.اقتصاد مقاومتی ازدیدگاه مقام معظم رهبری مد ظله العالی ، اقتصادی مولد و درون زا، صادرات گرا ،عدالت بنیان و دانش بنیان است و از مبانی آن مردمی بودن اقتصاد،حمایت از تولیدملی ، مدیریت ارز و مدیریت مصرف و شرکتهای دانش بنیان است که اجرای آن الزاماتی را نیز بدنبال دارد از جمله : عزم جدی مسؤلان وفعالان اقتصادی کشور ،تبدیل شدن به برنامه وسیاست اجرایی،گفتمان سازی ورفع موانع  قانونی و فرهنگی و اقتصادی است که برای تحقق آن  همه مسؤلین و مردم  وظایف  خودرا باید به خوبی ایفا نمایند. وجود ظرفیتهای مادی(صنعتی ومعدنی) و علمی و معنوی (نیروی جوان وفرهیخته) ، آسیب پذیری اقتصاد کشور (به علت  تک محصولی و مصرف گرا بودن آن) ومقاوم سازی اقتصاد کشور در برابرتهدیدات اقتصادی  وسیاسی دشمنان از ضروریات اقتصاد مقاومتی است. عزت و اقتدار  بین المللی ،استقلال  اقتصادی و سیاسی ،رونق وشکوفایی اقتصاد کشورو نفوذ نا پذیر شدن آن،  از آثار و برکاتی است که برتحقق اقتصاد مقاومتی مترتب می باشد. البته موانعی فرهنگی واقتصادی هم در مقابل محقق شدن آن در جامعه وجود دارد  مثل فرهنگ مصرف گرایی، تجملات و  اسراف که سالانه میلیاردها تومان سرمایه ملی را هدر می دهد ویا رفتارهای نادرست اقتصادی کم کاری ،رانت خواری، ربا ،رشوه ،اختلاس  و… که سلامت اقتصاد جامعه را به خطر انداخته و فقر و بیکاری و بی عدالتی را بدنبال دارد.

کلید واژه:جنگ ، تحریم ، اقتصاد ، مقاومتی،  قرآن ، مبانی، آثار ،موانع ، رهبر ،

انسان شناسی در صحیفه سجادیه  با رویکرد اخلاق اجتماعی

معصومه مهاجر ابر سجی 

چکیده

انسان واژه ای در قلمرو انس و نسیان است که در افواه بشر اشاره به برترین مخلوق آفرینش دارد. تعریف انسان یکی از مشکلترین مسائل معرفتی است تا آنجا که یک رشته از چند رشته اصلی علوم به نام این واژه ؛علوم انسانی نامیده شده است .بی جهت نیست که معصوم (علیه السلام) می فرماید؛«آنکس که خود را شناخت خداوند را شناخته است»انسان شناختی، در جامعه علمی امروز به انواع اخلاقی ،عرفانی، فلسفی،تجربی ودینی تقسیم شده است که ،رویکرد اخلاق اجتماعی آن در این تحقیق منظور نظر ماست .

صحیفه سجادیه یکی از کتاب های بسیار ارزشمند و گران بها است که حاوی مضامین بلند عرفانی ،اخلاقی ،اجتماعی و سیاسی ،و علمی ،فلسفی و روانشناسی است .امام (علیه السلام)با توجه به خفقان موجود در زمان زندگی مبارکشان مضامین عظیم معرفتی را در قالب زیبای دعا بیان نمودند .لذا با تحلیل و تفسیر دعاهای صحیفه که دارای ابعاد فراوانی می باشد می توان به معارف عظیمی دست پیدا کرد .از بررسی این کتاب عظیم و تطبیق آن با مصحف شریف درمی یابیم که خالق  هستی،انسان را در احسن تقویم و با عنوان خلیفه الهی، آفریده و لذا عرصه صعود و سقوط او را نیز« اسفل السافلین» تا بالاترین مرتبه ممکن که همان تسخیر و تسلط بر همه آنچه غیر خداوند است. قرار داده است و بی شک این مهم در سایه اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوّت به تلاش و اراده انسان بستگی دارد .بشر در سایه تقویت بنیادها ی اعتقادی که همان چند اصل نورانی دین مبین می باشد برکات این اعتقاد را در عالم ظاهر خود به صورت ؛وفای به عهد ،عدالت ،مسئولیت پذیری و …به کمال رساند ،و از آنجا میسر ترین اخلاق اجتماعی را در قالب روابط والدو مولود ،روابط با همسایه و رابطه اقشار  مختلف جامعه از ضعفا و درماندگان گرفته تا مربیان و مرز داران حاصل خواهد آمد.

کلید واژه:انسان شناسی ،صحیفه ،صحیفه سجادیه ،اخلاق اجتماعی ،اخلاق

تأثیر یاد مرگ براصلاح اخلاقی فرد و جامعه

 در آیات و روایات

ملیحه قربانزاده

چکیده

با اینکه عصر ما ، عصر راحتی انسان است و انتظار می رود انسان عصر ما در آرامش کامل فرو رود، و از سلامت کامل جسم و روح برخوردار باشد، ولی به روشنی می بینیم اضطراب و نگرانی، او را بیش از همیشه رنج می دهد. عامل اصلی این امر عمدتا احساس پوچی و بی هدف بودن زندگی، احساس نداشتن پناهگاه در مشکلات طاقت فرسا، تصویر وحشتناک از چهره مرگ، و بدبینی آزار دهنده و گاه ترس از آینده جهان، و آینده زندگی شخصی است. بدون شک ایمان به سرای دیگر، و زندگی جاویدان در آن عالم توام با آرامش و عدالت می تواند به این نگرانیها پایان دهد.

با توجه به آیات و روایات مرگ به معنای نیستی نمی باشد، بلکه پایان زندگی دنیا و آغاز زندگی اخروی است. سرنوشتی است که برای همگان رقم زده شده است. هیچ کس حتی از زمان و مکان مرگ خود هم خبر ندارد تا قبل از فرارسیدن مرگ خود را آماده آن کند.

یاد مرگ و اعتقاد به معاد(سرای دیگر)، باعث می شود که انسان به گونه ای زندگی کند که در عین برخورداری از دنیا برای آخرت خود نیز تلاش کند و ذخیره اعمال صالح را توشه آخرت نماید. بنابراین یاد مرگ بهترین اندرز و سازنده ترین هشدار برای انسان هاست.

اعتقاد به معاد و یاد مرگ،یکی از نافذترین باورها در جهت دادن به رفتار و اخلاق آدمی و تربیت و اصلاح او و در نهایت جامعه است. اعتقاد به معاد و  یاد مرگ سبب خواهد شد هر انسانی در مسیر قانونی که اسلام مشخص کرده، حرکت کند و نتیجه آن اصلاح فرد و جامعه در تمام ابعاد خواهد بود. اموری چون اندیشه و تفکر در معاد و پندپذیری از تاریخ گذشتگان از عوامل یاد مرگ و عواملی چون دنیادوستی و دنیا گرایی و آمال و آرزوهای دروغین از عوامل غفلت آفرین از یاد مرگ می باشند . همین امور باعث اهمیت این موضوع شده و همواره مورد توجه عرفا و علمای علم اخلاق، قرار گرفته است.

 کلید واژه:  یاد مرگ، معاد، اخلاق، جامعه ، فرد

آموزه ‏های تربیت فردی در روضه‏ های امام حسین(ع)

سمیه ابوترابی

چکیده
در میان رویدادهای قرون نخستین اسلام، واقعه عاشورا مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رخداد به شمار آمده؛ سیره امام حسین(ع) در جریان این نهضت عظیم که در نوع خود یک انقلاب تربیتی منحصر به فرد است می‌تواند الگویی جامع در جهت تدوین منشور تربیت توحیدی باشد. با شرکت در محافل روضه‌خوانی امام حسین(ع) می‌توان به بخش اعظم این منشور دست یافت. روضه ­ی امام حسین(ع) و آموزه ­های تربیت فردیِ منبعث از آن علاوه بر سازندگي­ هاى تربيتى براى سوگوار، موجب اجر و پاداش الهى در آخرت و بهره‏مندى از شفاعت اباعبدالله‌الحسين(ع) می‌گردد.

ادامه »

رابطه­ ی متقابل فقر و گناه از دیدگاه آیات و روایات

فاطمه نصرتی

چکیده

فقرا و مساکین هستند که از نظر مال و معیشت در مضیقه و تنگدستی قرار دارند. در اصطلاح فقه فقیر به کسی می­گویند که توان تأمین مخارج زندگی خود را ندارد. فَقُرَ ـ فَقارهً ـ چندان تنگدست شد که گویی کمرش زیر بار مایحتاج زندگی شکسته شده است.

مساکین یا بیچارگان کسانی هستند که از فقرا نادارترند و در واقع هیچ­گونه مالی ندارند. در تعریف فقرا و مساکین آورده­اند که: فقیر کسی است که او را قدرت و توانایی تأمین معاش خود و خانواده­اش نباشد و مسکین از فقیر وضعیت بدتری داردکه از شدت فقر مسکن گزیده و خانه­نشین شده است. فقرا و مساکین در زمره­ی کسانی هستند که مستحق دریافت زکاتند.

فقر تنها شامل فقر مادی و مالی نمی­شود و شامل فقر اخلاقی و مذهبی نیز می­شود که نوع دوم بسیار ناپسندتر از نوع اول است.

شرایط و آثار تلاوت قرآن از منظر قرآن و سنت

لیلا جهانی

چکیده

قرآن اولین و مهم­ترین و پربارترین نعمت الهی است زیرا انسان، تنها در سایه تعلیم خداوند و به دریافت و تلقی قرآن به کمال نهایی خویش می­رسد و تا قرآن نباشد، کسی به مقام انسانیت راه نمی­یابد.

برترین نعمت خدا یعنی قرآن کریم « احسن الحدیث » نیز هست، بهترینِ سخن و زیباترین کلامی است که خدای سبحان نازل فرموده، چه از نظر الفاظ و عبارات و چه از نظر محتوایی.

همه روایاتی که به نحوی قرآن را بها و قلب­ها، چشمه علم برای علماء مایه حیات و زندگی واقعی قلوب اهل بصیرت می­باشد. در واقع به تدبر در قرآن کریم سفارش می­کنند؛ چرا که عالمان واقعی و اندیشمندان ربّانی هنگام برخورد با ایات الهی به تدبر و تفکر پرداخته، راه­های هدایت و سعادت را جستجو می­کنند. هر که با قرآن انس پیدا کند می­تواند آیات آن را راهنمای خود قرار دهد و علاقه و محبت باید نسبت به آیات قرآن کریم شناخت پیدا کرده در آن تدبر کند. محتوایش را دریابد و سپس با عشق، با آن ارتباط فکری و عملی برقرار نماید. با تدبر در قرآن موجب گرایش خوبی­ها و کسب آگاهی و حق­شناسی و اطلاع پیدا کردن بر حکمت­ها و شناخت خداوند می­شود که ائمه (علیهم السلام) نیز به آن تأکید می­کنند که ثواب تدبر در قرآن از ثواب نمازهای مستحبی بالاتر است. و تفکر در آن نعمتی است که پروردگار به انسان­ها ارزانی داشته است. قرآن با تفکر کردن در آن انسان­ها را به رهایی از ظلمت و تاریکی نفس دعوت کرده است. پس قرآن کتاب آسمانی است که ارزش بسیاری دارد و هدایتگر انسان­ها در همه زمان­هاست، که تلاوت این کتاب آسمانی در روح و جسم آدمی تأثیر دارد، که شفای هر مریضی می­باشد.

کلید واژه: قرآن، تلاوت، تدبر، تدبیر

حق و باطل و نحوه ی تشخیص آن از منظر نهج البلاغه

مرضيه زماني

چكيده

شناخت حق و باطل مخصوص به زمان و مكان خاصي نيست ، بلكه اتفاقي است كه در همه جا به چشم مي خورد .و اين يك نبرد موضعي نيست . به همين خاطر انسان همواره به دنبال اين خصوصيت فطري خود يعني شناخت حق از باطل است.

از آن جا که کلام خدا و پیامبران الهی و ائمه معصوم منطبق بر فطرت الهی است، این مقاله برآن است که ملاک های تشخیص حق از باطل و بررسي و تبيين حق و باطل را با استناد به فرازهايي از نهج البلاغه؛ که مجموعه ای از سخنان پر نور و عالمانه ی حضرت علی(علیه السلام) است ؛  مورد بررسی قرار دهد. 

كه در بخش اول ابتدا معاني حق و باطل را مورد تعریف قرار می دهد و با استناد به سخنان حضرت علی (علیه السلام) در اين زمينه نشانه هاي حق و باطل را بیان می کند و راه های رسیدن به حق و مرز بین حق و باطل از جمله مباحث اين فصل است . و درفصل دوم مشتبه شدن باطل به صورت حق ، معيار حق و حقيقت از منظر آن حضرت مورد بررسي قرار گرفته است كه درادامه بحث از روش شناخت پيروان حق و اهل باطل و راه هاي شناخت پيروان حق و پيروان باطل سخن گفته است و در قسمتي موانع تشخيص حق را بيان كرده و درنهايت سرانجام پيروان حق و پيروان باطل از عناويني است كه از آن سخن گفته شده است . ودر بخش آخر تحقیق به کاربرد حق و مصادیق آن از جمله ماجرای سقیفه ، فتنه جمل و در نهایت به حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه شریف) كه پايان مبارزه حق و باطل مي باشد كه در آن لشكر حق پيروز شده و بساط باطل برچيده مي شود اشاره شده است .

كليد واژه : حق ، باطل ، معيار ، فتنه ، شناخت