ویژگی های اولوالباب از منظر قرآن

 عصمت طالع زاری

   چكيده

به خاطر اهمیتی که فکر واندیشه درشکوفایی کمالات انسان دارد،درقرآن کریم 16 مرتبه به مورد اولواالباب اشاره شده است وهر مرتبه همراه بایک کمالی بیان شده است.

خدای متعال توجه وعنایتی خاص به اولواالباب  دارد و ویژگی های آنان را درقالبی بسیار زیبا ودلنشین در ده سوره وبیست وهشت آیه بیان فرموده است که این ویژگی ها  در سوره های مکی و مدنی عبارت است از:درک حقانیت قرآن،وفای به عهد وپیمان های الهی،ترس از خدا و حساب روز قیامت،عبرت از سرگذشت انبیاء و قصص قرآن، اقامه نماز، انفاق،صبر،درک حقانیت قرآن،آگاهی به ویژگی های محکم ومتشابه درقرآن و…

مهمترین وظیفه ی اولواالباب رعایت تقواست.

در روایت آمده است مصداق روشن و اشکار اولواالباب،شیعیانی هستند که به ولایت  امامان بطور عموم  وامام علی علیه السلام بطور ویژه ایمان آورده وبا آن حضرت بیعت نموده وبربیعت خویش باقی مانده اند.

 اولوالباب همواره به یاد خداهستند و درکنار پاسخگویی به ندای فطرت،دعوت پیامبر را می پذیرند و به خدای یکتا ایمان می آورند واگر مرتکب گناه یاخطایی شوند،پشیمان شده وتوبه می کنند. ودر دعاها ونیایش های خودهمواره طلب آمرزش،حسن عاقبت وهمراهی بانیکان را خواستارند.خدای متعال نیز آنان رامورد عنایت قرار داده وگناهانشان را می بخشد.

وحضور دربهشت برین راهمراه با خویشان،سر انجام نیک آنان قرارمیدهد.

کلید واژه ها: عقل،تفکر،تدبر،تذکر،آیات،تقوا،اولواالباب

مقدمه

قرآن،معتبرترین منبع معارف اسلام و معجزه جاودان رسول گرامی است،تنها کتاب آسمانی است که از تحریف مصون مانده وبشر از آوردن حتی سوره ای کوچک همانند آن عاجز است.سراسر نور و روشنایی است. ضامن سعادت وسرچشمه هدایت انسان است.بیانگر همه بایدها و نبایدها وگشاینده گره هاست.

 در کتاب آسمانی الفاظ و واژه ها ،هریک جایگاه خاصی دارند،این به معنای ظرافت ولطافت ادبیات خاص و منحصر به فرد قرآن است واز این جهت به عنوان معجزه میان لغت دانان مطرح شده است.

یکی ازموضوعاتی که درقرآن به آن توجه شده است،انسانهای خردمند است.آنان ازموهبت الهی یعنی عقل وخرد به شایستگی بهره برده و به عنوان الگوی برتر درجهت ارائه یک زندگی عالی و نمونه برای رسیدن به کمال انسانیت وسعادت معرفی می شوند.

 در قرآن کریم اولواالباب(صاحبان خرد واندیشه) در شانزده مورد ودر برخی موارد  همراه باتفکر وتذکر وتدبر معرفی  شده اند.

باتوجه به اهمیت تفکر و اندیشه در کتاب آسمانی قرآن که موجب شکوفایی کمالات درانسان می شود،سعی بر این است که به بررسی معانی لغوی و اصطلاحی لب وعقل بپردازیم.

همچنين در این مقاله سعی شده است ویژگی های اولواالباب ازمنظر قرآن بابیان مقدس معصومین علیهم السلام در تبیین،به عنوان منبع معتبر،صحیح،شایسته،کافی ومورد اطمینان برای شناخت خردمندان بیان شود و از مخاطب انتظار می رود که با مطالعه این تحقیق اولوالباب را به حق شناخته ودر مسیر آنان قدم بگذارد.

بايد توجه داشت، انسان امروز پس از سرخوردگی های بیشمار  از مکتب های برساخته زمینی بیش از هر زمان دیگری نیازمند هدایت های قرآن همان چراغ روشنایی بخش و احیاگر است قرآن صحیفه نورانی خداست که انسان رابه سمت سعادت وکمال سوق می دهد،به نظر می رسد شناخت ویژگی های این گروه از منظر قرآن خالی از فایده نباشد تا در انتخاب و تبعیت از بهترین ها موفق تر باشیم.

لازم به ذکر است درترجمه آیات قرآن کریم از ترجمه آيت الله على مشكينى‏ استفاده شده است.                        

در اين مقاله علاوه بر كتب لغت وتفسیری،از برنامه نرم افزاري جامع الاحاديث و جامع التفاسير نيز استفاده شده است كه به دليل اختصار در پاورقي ها نام نرم افزارها نيامده است.

 

نتیجه

          در بینش الهی،همه انسانها ازیک پیکرند ودر رسیدن به مقام والای انسانی برابرهستند،اما تنها عده ی کمی ایمان می آورند ومابقی به دنبال معبودهای دروغین هستند.

          اسلام مکتبی جامع و اولواالباب شیعیان راستینی هستند که از تقوای الهی برخوردارند و همواره درجهت قرب و رضای پروردگار می کوشند و خاضعانه ، خواستار تحقق وعده های الهی در مورد  خویش هستند، خداوند  نیز خواسته های آنان را اجابت کرده و به آنان  بهشت عدن را بشارت می دهد.

اولواالباب، برجسته ترین صفات اهل ایمان درقران را دارا هستند و زیباترین فرد در سخن واعتقادند بلکه زیباترین فرد در دین هستند.

           این جهان و هرچه در آن است ازقبیل: نزول باران، وجود چشمه ساران بر روی زمین، رویش گیاهان، گردش شب وروزو… همگی آیات الهی برای اولواالباب  ومایه پندپذیری  وعبرت آنان است .

          خداوند بهترین سخن را نازل فرموده ودر صحیفه نورانی اش برای شناخت اولواالباب صفات و ویژگی هایی را بیان فرموده است که با مطالعه ودقت در این صفات وبا مرا جعه به آیات وبیان معصومین علیهم السلام می توان آنان رابه حق شناخته وراه وروش آنان را برای رسیدن به سعادت وکمال برگزید.

          باتوجه به مطالبی که بیان شد ؛بیشترین عنایت خداوند نسبت به اولواالباب،اجابت دعا های آنان است.

مانیز در دعاهای خود بلند نظرباشیم وهمچون خردمندان در اندیشه ی رستاخیز خود باشیم.

همواره به ياد مرگ  و آخرت باشيم و ازرسوایی قیامت بترسیم وتقوای الهی پیشه کنیم باشد که مورد لطف وعنایت پروردگار قرارگرفته و همانند اولواالباب رستگار شویم.

 

فهرست منابع وماخذ

*قران کریم

*نهج البلاغه

*صحیفه سجادیه

1.      ابوالفتوح رازى، حسين بن على، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، 20جلد، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى - ايران - مشهد مقدس، چاپ: 1، 1408 ه.ق.

2.      أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم - ايران ؛ قم، چاپ: اول، 1416 ق.

3.       انصاريان، حسين، تفسير حكيم، 9جلد، دار العرفان - ايران - قم، چاپ: 1.

4.      بستانى، فؤاد افرام،ترجمه منجدالطلاب،انتشارات اسلامی-قم1389ش.

5.      جعفرى، يعقوب، تفسير كوثر، 6جلد، موسسه انتشارات هجرت - ايران - قم، چاپ: 1، 1376 ه.ش.

6.       جمعی از علما، جامع المقدمات، محقق، جراثیمی، جلیل، ص۳۷۴ - ۳۷۶، قم، مؤسسة النشر الإسلامی‌، چاپ چهارم

7.      حويزى، عبدعلى بن جمعه، تفسير نور الثقلين، 5جلد، اسماعيليان - ايران - قم، چاپ: 4، 1415 ه.ق.

8.      خوانساری،جمال الدین محمد،شرح غررالحکم ودررالکلم،انتشارات دانشگاه تهران،1366ش

9.      راغب اصفهانى، حسين بن محمد، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن، 4جلد، مرتضوى - ايران - تهران، چاپ: 1، 1369 ه.ش.

10.  رضايى اصفهانى، محمدعلى، تفسير قرآن مهر، 24جلد، پژوهشهاى تفسير و علوم قرآن - ايران - قم، چاپ: 1، 1387 ه.ش.

11.  سپاه پاسداران انقلاب اسلامى. نمايندگى ولى فقيه. پژوهشكده تحقيقات اسلامى، معارف قرآن، 6جلد،  اداره آموزش هاى عقيدتى سياسى - ايران - تهران، چاپ: 4، 1387 ه.ش

12.  طباطبايى، محمدحسين، ترجمه تفسير الميزان، 20جلد، جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى - ايران - قم، چاپ: 5، 1374 ه.ش.

13.  طبرسى، فضل بن حسن، ترجمه تفسير مجمع البيان، 27جلد، فراهانى - ايران - تهران، چاپ1.

14.  طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، 10جلد، دار إحياء التراث العربي - لبنان - بيروت، چاپ: 1.

15.  علی اکبردهخدا،لغت نامه ی دهخدا،انتشارات دانشگاه تهران ،1377ش..

16.  فراهيدى، خليل بن أحمد، كتاب العين - قم، چاپ: دوم، 1409ق.

17.  فيومى، أحمد بن محمد، المصباح المنير في غريب الشرح الكبير - قم، چاپ: دوم، 1414ق.

18.  قرشى بنابى، على‏اكبر، تفسير احسن الحديث، 12جلد، بنياد بعثت، مركز چاپ و نشر - ايران - تهران، چاپ: 2، 1375 ه.ش.

19.  قرشى بنابى، على‏اكبر، قاموس قرآن، 7جلد، دار الكتب الإسلامية - ايران- تهران، چاپ: 6، 1371 ه.ش.

20.  قمى، عباس، سفينة البحار - قم، چاپ: اول، 1414 ق.

21.  ليثى واسطى، على بن محمد، عيون الحكم و المواعظ (لليثي) - قم، چاپ: اول، 1376 ش.

22.  مشكينى اردبيلى، على، ترجمه قرآن (مشكينى)، 1جلد، نشر الهادى - ايران - قم، چاپ: 2، 1381 ه.ش.

23.  مصباح یزدی،محمدتقی،آموزش عقاید،نشربین الملل،چاپ41،1389ش.

24.  مصطفوى، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم - تهران، چاپ: اول، 1368ش.

25.  مطهری ،مرتضی ،آشنایی باقرآن8،انتشارات صدرا،بهمن1378ش.

26.  مطهری ،مرتضی ،بیست گفتار،انتشارات صدرا،اسفند1383شمسی برابربامحرم1426ق.

27.  مكارم شيرازى، ناصر، برگزيده تفسير نمونه، 5جلد، دار الكتب الإسلامية - ايران - تهران، چاپ: 13، 1382 ه.ش.

28.  مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، 28جلد، دار الكتب الإسلامية - ايران - تهران، چاپ: 10، 1371 ه.ش.