بررسی عوامل حسرت اخروی از دیدگاه آیات و روایات

عصمت ترابی[1]

چکیده

حسرت به معنای ندامت، پشیمانی، تأسف و افسوس خوردن می باشد و در اصطلاح همان حسرت خوردن از تغییر و تحول در رأی و نظر نسبت به چیزی است که از دست داده است این تحقیق به عوامل بررسی حسرت اخروی پرداخته است از آنجایی که حسرت هم در دنیا وجود دارد و هم در آخرت و به همین مناسبت یکی از نام های قیامت یوم الحسرة می باشد عوامل حسرت دنیوی: شامل استفاده نکردن از موقعیت، از دست دادن فرصت، قدر ناشناسی در مقابل نعمت ها، همچنین حسرت خوردن به داشته های دیگران و استفاده نکردن از امکانات مادی و … می باشد که موجب می شود انسان در دنیا بی بهره باشد، رضایت کافی را از زندگی نداشته باشد در مقابل حسرت دنیوی، حسرت اخروی بسیار عظیم تر است، زیرا خود آخرت در مقایسه با دنیا بسیار عظیم و بی نهایت است. عوامل متعددی موجب حسرت اخروی می شود که می توان عوامل را در دسته های زیر قرار داد:

1.      اطاعت ناپذیری از خداوند و رسولان الهی، این مورد شامل عمل نکردن به دستورات الهی و پیروی از هوای نفس و تکذیب آیات الهی، شرک به خداوند، تمسخر و استهزاء پیامبران و همراهی نکردن با رسولان می باشد.

2.      فراموشی مرگ و قیامت شامل تکذیب قیامت و معاد، غفلت از قیامت و یاد مرگ و … می باشد.

3.      همنشینی با انسان های ناشایست و انجام کارهای گناه، کنترل نکردن نگاه، دورهمی های بیهوده ، دوستی با دشمنان خدا، همنشینی با شیطان و غیره می باشد.

4.      فعالیت های اقتصادی نادرست از جمله: خوردن مال حرام، نپرداختن زکات، دنیا گرایی و غیره.

قرآن کریم راهکارهای عملی برای مقابله با این امر زیانبار مطرح می نماید که می توان به موارد زیر اشاره کرد.

1.      تقوی : تقوی به معنای محافظت و مراقبت می تواند عامل اصلی برای رهایی از حسرت باشد.

2.      بهره گیری از عقل: خرد ورزی موجب می شود رفتار انسان در موقعیت های مختلف سنجیده تر بوده و درصد خطای انسان کمتر شود.

3.      عمل به دستورات قرآن کریم و انجام اعمال صالح که در قرآن کریم مکرراً همراه با ایمان مطرح شده است و می تواند موجب نجات انسان شود.

4.     این پیروی از دستورات الهی موجب حیات معنوی انسان و جلب رحمت الهی و در نهایت رستگاری انسان خواهد بود.

کلید واژه : حسرت، دنیوی، اخروی، عوامل، تقوی

……………………………………………………….
[1]. طلبه سطح(2)، حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)، شهرستان شاهرود

رابطه­ ی متقابل فقر و گناه از دیدگاه آیات و روایات

فاطمه نصرتی

چکیده

فقرا و مساکین هستند که از نظر مال و معیشت در مضیقه و تنگدستی قرار دارند. در اصطلاح فقه فقیر به کسی می­گویند که توان تأمین مخارج زندگی خود را ندارد. فَقُرَ ـ فَقارهً ـ چندان تنگدست شد که گویی کمرش زیر بار مایحتاج زندگی شکسته شده است.

مساکین یا بیچارگان کسانی هستند که از فقرا نادارترند و در واقع هیچ­گونه مالی ندارند. در تعریف فقرا و مساکین آورده­اند که: فقیر کسی است که او را قدرت و توانایی تأمین معاش خود و خانواده­اش نباشد و مسکین از فقیر وضعیت بدتری داردکه از شدت فقر مسکن گزیده و خانه­نشین شده است. فقرا و مساکین در زمره­ی کسانی هستند که مستحق دریافت زکاتند.

فقر تنها شامل فقر مادی و مالی نمی­شود و شامل فقر اخلاقی و مذهبی نیز می­شود که نوع دوم بسیار ناپسندتر از نوع اول است.