آموزه ‏های تربیت فردی در روضه‏ های امام حسین(ع)

سمیه ابوترابی

 

چکیده
در میان رویدادهای قرون نخستین اسلام، واقعه عاشورا مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رخداد به شمار آمده؛ سیره امام حسین(ع) در جریان این نهضت عظیم که در نوع خود یک انقلاب تربیتی منحصر به فرد است می‌تواند الگویی جامع در جهت تدوین منشور تربیت توحیدی باشد. با شرکت در محافل روضه‌خوانی امام حسین(ع) می‌توان به بخش اعظم این منشور دست یافت. روضه ­ی امام حسین(ع) و آموزه ­های تربیت فردیِ منبعث از آن علاوه بر سازندگي­ هاى تربيتى براى سوگوار، موجب اجر و پاداش الهى در آخرت و بهره‏مندى از شفاعت اباعبدالله‌الحسين(ع) می‌گردد.

در این تحقیق، آموزه­ های تربیت فردی در روضه­ های امام حسین(ع) مورد مطالعه قرار گرفته است. روضه و روضه‏ خوانى، به معناى ذكر مصيبت سيدالشهداء(ع) و مرثيه‏ خوانى براى ائمّه معصومين(ع) است كه مورد تشويق امامان و يكى از عوامل زنده ماندن نهضت حسينى و پيوند روحى و عاطفى شيعه با اولياء دين است. اهمیت روضه، بخصوص روضه سیدالشهداء(ع) در تاریخ اسلام و تشیع، مبین ضرورت پرداختن به محتوای آن است.

بر این اساس پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوای متن روضه امام حسین(ع) رهبر بزرگ نهضت عاشورا، و متربیان ایشان، کوشیده تا به پرسش‌؛ آموزه‏های تربیت فردی در روضه‏ های امام حسین(ع)، پاسخ دهد. در این راستا با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا در چارچوب سه محور ریشه‏شناسی، معناشناسی و مفهوم‏شناسی به بررسی متن می‌پردازد. نوشتار در بررسی تربیت دینی در سیره امام حسین(ع) به این نتیجه دست یافته‏ است که نهضت عاشورا به عنوان یکی از برجسته‏ترین جلوه‏ های سیره عملی امام حسین(ع) الگوی ارزشمندی در زمینه تربیت توحیدی است. نگاه تربیت فردی در کلام شیعی، هدایت و رشد انسان ‏ها بر مبنای ولایت (محبت) و آن‏ جهانی‏ست که تحقق آن‏ها زمینه‏ ساز دستیابی به هدف غایی تربیت توحیدی یعنی قرب الهی خواهد بود. اولوالالباب بودن، صبر و استقامت، خانواده‏ دوستی، بصیرت و ولایت‏مداری، وفاداری و عزت‏مداری؛ از جمله آموزه‏ های تربیت دینی تجلی یافته در سیره امام حسین(ع)، اهل‏بیت و اصحاب ایشان است که صورت ‏های مختلف از یک بینش توحیدی و تجلی نگاه آن‏ جهانی‏ست که عینیت پیدا کرده است و مبین نقش تربیت توحیدی در سازندگی درونی انسان‏هاست.

 

کلید واژه‌ها: تربیت ­توحیدی، اسوه، امام، روضه، سیره، سیدالشهداء، عاشورا