انسان شناسی در صحیفه سجادیه  با رویکرد اخلاق اجتماعی

معصومه مهاجر ابر سجی 

چکیده

انسان واژه ای در قلمرو انس و نسیان است که در افواه بشر اشاره به برترین مخلوق آفرینش دارد. تعریف انسان یکی از مشکلترین مسائل معرفتی است تا آنجا که یک رشته از چند رشته اصلی علوم به نام این واژه ؛علوم انسانی نامیده شده است .بی جهت نیست که معصوم (علیه السلام) می فرماید؛«آنکس که خود را شناخت خداوند را شناخته است»انسان شناختی، در جامعه علمی امروز به انواع اخلاقی ،عرفانی، فلسفی،تجربی ودینی تقسیم شده است که ،رویکرد اخلاق اجتماعی آن در این تحقیق منظور نظر ماست .

صحیفه سجادیه یکی از کتاب های بسیار ارزشمند و گران بها است که حاوی مضامین بلند عرفانی ،اخلاقی ،اجتماعی و سیاسی ،و علمی ،فلسفی و روانشناسی است .امام (علیه السلام)با توجه به خفقان موجود در زمان زندگی مبارکشان مضامین عظیم معرفتی را در قالب زیبای دعا بیان نمودند .لذا با تحلیل و تفسیر دعاهای صحیفه که دارای ابعاد فراوانی می باشد می توان به معارف عظیمی دست پیدا کرد .از بررسی این کتاب عظیم و تطبیق آن با مصحف شریف درمی یابیم که خالق  هستی،انسان را در احسن تقویم و با عنوان خلیفه الهی، آفریده و لذا عرصه صعود و سقوط او را نیز« اسفل السافلین» تا بالاترین مرتبه ممکن که همان تسخیر و تسلط بر همه آنچه غیر خداوند است. قرار داده است و بی شک این مهم در سایه اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوّت به تلاش و اراده انسان بستگی دارد .بشر در سایه تقویت بنیادها ی اعتقادی که همان چند اصل نورانی دین مبین می باشد برکات این اعتقاد را در عالم ظاهر خود به صورت ؛وفای به عهد ،عدالت ،مسئولیت پذیری و …به کمال رساند ،و از آنجا میسر ترین اخلاق اجتماعی را در قالب روابط والدو مولود ،روابط با همسایه و رابطه اقشار  مختلف جامعه از ضعفا و درماندگان گرفته تا مربیان و مرز داران حاصل خواهد آمد.

کلید واژه:انسان شناسی ،صحیفه ،صحیفه سجادیه ،اخلاق اجتماعی ،اخلاق