سنت های تغییر ناپذیر خداوند با محوریت آیات 2 و3 سوره ی طلاق

فاطمه عربعامری[1]

چکیده 
عالمی که در آن زندگی می‌کنیم در تمامی ساحت‌ها دارای قوانین واصولی است، همانطور که در عرصه علوم تجربی قوانینی بر بعد مادی اشیاءحاکم است، در عرصه ی مادی و معنوی زندگی بشر نیز قوانینی وجود دارند. این قوانین که در عرف دینی به آن “سنت” گفته می‌شود، بر تمامی زندگی بشر سایه انداخته است. بدیهی است شناخت این قوانین که سرنوشت دنیوی واخروی بشر در گرو آن قرار دارد بسیار ضروری است. آیات قرآن و روایات شریفه به شکل‌های مختلف از قانون‌مندی جامعه و پدیده‌های اجتماعی سخن گفته‌اند که از خلال بررسی مضامین این آیات و روایات، دیدگاه‌های قرآنی در مورد این سنت‌ها شناخته می‌شوند؛ سنت ‌الهی جریانی از ظهور صفات خداوند بر وفق ضوابط خاص و روش‌های مخصوص می‌باشد. سنت‌های الهی در قرآن با تعابیر گوناگونی از جمله امر، کلمه، مشیت، سنت، اراده و فطرت بیان شده ‌است. سنت‌های الهی دارای ویژگی‌هایی از قبیل فراگیری، استمرار، تکرار، تخلف‌ناپذیری، عدم تبدیل و تحول‌ناپذیری می-باشد. همچنین این سنت‌ها منافاتی با اراده و اختیار انسان ندارد. سنت‌های الهی اقسامی دارد که دراین مقاله کوشش شده است ابتدا با تحلیل دقیق مفهوم سنت و سنت‌های الهی، ضمن بیان ویژگی های این سنت ها، به یکی از این تقسیم بندی ها پراخته شود، این دسته بندی عبارت است از سنت های مطلق، شامل: سنت هدایت، سنت قدر الهی، سنت تبشیر و انذار، سنت بازتاب اعمال، سنت مرگ و… و سنت های مقید و مشروط، شامل: سنت های مربوط به کافران و سنت های مربوط به مؤمنان می باشد که به هر کدام از این دو قسم، در یک فصل مجزا پرداخته ایم. در فصل پایانی نیز، سنت های الهی را که در آیات 2 و3 سوره ی مبارکه ی طلاق، ذکر شده، شامل: سنت های مربوط به افراد با تقوا، سنت های مربوط به متوکلین و… مورد بررسی قرار
داده ایم.                                                                                                                         

واژگان کلیدی: سنت، تخلف ناپذیر، سنت الهی، تقوا، کافران، مؤمنان 

………………………………………………………………………………

1-طلبه حوزه ی امام جعفر صادق(علیه السلام)، سطح(2)، شاهرود، پذیرش مقاله 1397

صله رحم از دیدگاه قرآن و سنت

استاد راهنما :

سرکار خانم فاطمه گلی(زیدعزها)

استاد داور

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ احمد دستورانی(زیدعزه)

نگارنده:

زهرا گلی

چکیده

یکی از دستورات اسلام، که درباره ی آن زیاد سفارش شده است صله رحم است که در آیات و روایات با تعابیر زیادی آمده است. دین مقدس اسلام دایره ی صله رحم را خیلی وسیع و ساده بیان کرده است، این فریضه ی الهی فقط اختصاص به بستگان پاک و با تقوا ندارد، بلکه یک وظیفه ای است که برای کفار هم ثابت است به این دلیل که امکان دارد در رفت و آمدها از بستگان صالح تاثیر بپذیرند. آثار و کارکردهای فراوانی که برای صله رحم در آیات و روایات شمرده شده است اهمیت و ارزش این موضوع  را می رساند و انسان را دچار شگفتی می کند. در میان سفارشات معصومین(علیهم السلام) کمترین موضوعی به اندازه ی صله رحم، مورد توجه قرار گرفته است که سبب ایجاد روحیه ی صفا و صمیمیت و احساس و عواطف در میان افراد خانواده و حتی جامعه می شود. اگر هر فردی به وظیفه ی  اسلامی خود در برابر نزدیکان عمل کند در سطح جامعه کمتر با فرد یا خانواده ای گرفتار روبه رو می شویم، زیرا یکی از فواید صله رحم آگاهی از مشکلات یکدیگر است. اما نقطه ی مقابل صله رحم، قطع رحم می باشد که مورد نکوهش دین مقدس اسلام قرار گرفته است. انسانی که دستور خداوند مبنی بر برقراری ارتباط با خویشاوندان را نادیده بگیرد مرتکب رذیله ی الهی می شود و نتیجه ای جزء لعن و نفرین خداوند نخواهد داشت که در زندگی دنیوی فرد این لعن و نفرین تاثیر می گذارد و خود را نشان می دهد. انسان در دنیا به هر طریقی که گذران عمر کرده است همان را در قیامت به صورت پلی مجسم می بیند که باید از آن گذر کند، اگر از راه حق پیروی کرده است گذشتن او از پل صراط به راحتی است و اگر پیروی از ائمه کفر زمان خود کرده است سرانجام از این پل مجسم به جهنم سقوط خواهد کرد. امروزه به خاطر غفلت از ارزشهای دینی و اخلاقی، سطح آگاهی مردم نسبت به پیوندهای خانوادگی در زندگی اجتماعی کاسته شده است که با احیای ارزش های مذهبی و اخلاقی و با جامعه پذیر کردن افراد در برابر هنجارها و مبارزه با عناصر فرهنگی مزاحم می توان این عامل را برطرف کرد همانطور که رهبر معظم انقلاب هم تاکید فراوانی در برقراری سبک زندگی اسلامی داشته اند که این مسئله در پیشرفت جامعه و سعادتمندی آن نقش بسزایی دارد. صله رحم در تعمیق سبک زندگی اسلامی تاثیر ژرف دارد، مشروط بر آن که برگرفته از روش و بینش قرآنی و دینی باشد.

کلید واژه ها: صله رحم، قرآن، سنت.

شرایط و آثار تلاوت قرآن از منظر قرآن و سنت

لیلا جهانی

چکیده

قرآن اولین و مهم­ترین و پربارترین نعمت الهی است زیرا انسان، تنها در سایه تعلیم خداوند و به دریافت و تلقی قرآن به کمال نهایی خویش می­رسد و تا قرآن نباشد، کسی به مقام انسانیت راه نمی­یابد.

برترین نعمت خدا یعنی قرآن کریم « احسن الحدیث » نیز هست، بهترینِ سخن و زیباترین کلامی است که خدای سبحان نازل فرموده، چه از نظر الفاظ و عبارات و چه از نظر محتوایی.

همه روایاتی که به نحوی قرآن را بها و قلب­ها، چشمه علم برای علماء مایه حیات و زندگی واقعی قلوب اهل بصیرت می­باشد. در واقع به تدبر در قرآن کریم سفارش می­کنند؛ چرا که عالمان واقعی و اندیشمندان ربّانی هنگام برخورد با ایات الهی به تدبر و تفکر پرداخته، راه­های هدایت و سعادت را جستجو می­کنند. هر که با قرآن انس پیدا کند می­تواند آیات آن را راهنمای خود قرار دهد و علاقه و محبت باید نسبت به آیات قرآن کریم شناخت پیدا کرده در آن تدبر کند. محتوایش را دریابد و سپس با عشق، با آن ارتباط فکری و عملی برقرار نماید. با تدبر در قرآن موجب گرایش خوبی­ها و کسب آگاهی و حق­شناسی و اطلاع پیدا کردن بر حکمت­ها و شناخت خداوند می­شود که ائمه (علیهم السلام) نیز به آن تأکید می­کنند که ثواب تدبر در قرآن از ثواب نمازهای مستحبی بالاتر است. و تفکر در آن نعمتی است که پروردگار به انسان­ها ارزانی داشته است. قرآن با تفکر کردن در آن انسان­ها را به رهایی از ظلمت و تاریکی نفس دعوت کرده است. پس قرآن کتاب آسمانی است که ارزش بسیاری دارد و هدایتگر انسان­ها در همه زمان­هاست، که تلاوت این کتاب آسمانی در روح و جسم آدمی تأثیر دارد، که شفای هر مریضی می­باشد.

کلید واژه: قرآن، تلاوت، تدبر، تدبیر