به همت: نجمه السادات ابوالحسنی

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: « القَناعَةُ مالٌ لایَنفَدُ » قناعت، ثروتی است تمام نشدنی.
قناعت حالتی است برای نفس انسان که باعث اکتفا کردن آدمی به مقدار حاجت و ضرورت می شود. قناعت یکی از ویژگی های افراد با ایمان و از امتیازات انسان های بافضیلت است.
از مواردی که قناعت در آن بسیار سفارش شده است، ازدواج است. ازدواج یک امر پسندیده است.
اسلام برای این امر مهم و الهی قوانینی را برای مرد و زن تعیین کرده است یکی از این قوانین مهریه است. از حقوق هر زنی در ازدواج و هدیه صادقانه مرد به همسرش است ولی مهریه امروزه جنبه ی چشم و هم چشمی و فخرفروشی پیدا کرده است و به عنوان ضامنی برای بقای خانه و خانواده نام می برند.

ادامه »

به همت امّ البنين حسن ملکی

قرآن ، معجزه‌ي جاويد پيامبر اسلام (صلّي الله و عليه و آله) است . كتابي‌كه ، دليل نبوّت و راستگويي پيامبر است و تحدّي و مبارزه طلبي آن ، دليلي بر اعجاز بودن آن مي‌باشد ؛ اما راز اعجاز اين كتاب الهي ، در « محدوديت علم و عقل بشر» و «نامحدود بودن علم و عقل خداوند» نهفته است.
اعجاز بودن قرآن كريم ، از جهات گوناگون به اثبات رسيده است ؛ ولي از بين تمام اين جهات ، اعجاز علمي قرآن، در قرن‌هاي اخير ، بين مفسّران ، جايگاه ويژه‌اي يافته است؛چون علوم تجربي تكامل يافته و رازهاي علمي آن را ، آشكار نموده است ؛ بنابراين مي‌توان گفت كه ،‌گنجينه‌اي بي‌انتها از معجزات علمي، در قرآن وجود دارد كه ، پيشرفت‌هاي علمي بشر ، مي‌تواند ، پرده از رخسار آن بردارد .
مهم‌ترين و كارآمدترين نكته در اين باره ، نحوه‌ي به كارگيري ابزار علمي براي فهم معاني قرآني است كه البتّه ، كاري بس دشوار و ظريف است ؛ زيرا علم ، حالت ثبات ندارد و با پيشرفت زمان ،‌گسترش و دگرگوني پيدا مي‌كند ؛ لذا، تنها مواردي از آيات علمي ، جزء مصاديق اعجاز علمي قرآن ، قرار مي‌گيرند كه ، با توجّه به يافته‌هاي قطعي علوم تجربي ، به اثبات رسيده باشند و بقيّه‌ي موارد ، جزء اشارات و شگفتي‌هاي علمي قرآن ، دسته بندي مي‌شوند كه ممكن است بسياري از آن‌ها ، با پيشرفت و اكتشافات جديد علم ، به علوم قطعي تبديل شوند و به اثبات اعجاز علمي قرآن بپردازند . نمونه‌هايي از مصاديق اعجاز علمي قرآن كه با توجه به يافته‌هاي قطعي علوم تجربي ، به اثبات رسيده است ؛ عبارتند از : حركات خورشيد ، قانون جاذبه ، زوجيّت عمومي موجودات ، لقاح ابرها .

ادامه »

ادامه مقاله مریم جبله از وبلاگ مدرسه امام جعفر صادق (ع) شاهرود به آدرس: 
1-2-تفرقه
یکی ازخطرناک ترین عواملی که پیکره ی حکومت ها را به فنا ونابودی تهدید می کند وجود تفرقه در نظام اجتماعی است . تفرقه ، برای انحطاط حکومت ها به حدی قوی است که کمونیست ها از آن به عنوان مهم ترین ابزار جنگی استفاده می کنند . آن ها برای رسیدن به مقصود خود ، مسائل مبتلابه جامعه را مطرح وخود را به دروغ ، خواهان مصالح و منافع جامعه معرفی می کنند. زمانی که موفق به پاشیدن بذرکینه و دشمنی شدند ، به از بین بردن مؤسسه ها و کارخانه ها اقدام کرده و با بسیج کردن جاسوس های خود ، فتنه و بلوا برپا می کنند ودر پایان با تحریک مردم ، خواهان انحلال نظام حکومتی می شوند .

2-2- گسترش مواد مخدر
یکی از مسائل بحرانی و پیچیده ای که اساس و شالوده ی حکومت ها را تهدید و هستی ملت ها را به خاک و خاکستر تبدیل می کند گسترش روز افزون اعتیاد به مواد مخدر است . این افیون زندگی برای اولین بارتوسط کمپانی هندی در انگلستان به منظور سود جویی و در اختیار گرفتن اراده ی جوانان ، تولیدش را آغاز کرد . آن ها بعد از مدتی ، متوجه شدند که هنگامی فرد با چنین مواد خطرناکی انس و الفت پیدا کرد اعصابش سست می شود و قدرت خلاقیت و تفکر و اندیشه اش رو به انحلال می رود . بنابراین اگر مردم کشوری را به این بیماری مبتلا کنند ،به آسانی بر ایشان مسلط خواهند شد. از این رو به منظور تصاحب کشورهای خاورمیانه شروع به توزیع لوله های تریاک در میان جوانان کردند و سوخته ی آن را به قیمت یک برابر و نیم اصل تریاک از آن ها خریدند .نتیجه ی این موفقیت باعث شد استعمارگران به فکر تولید مواد جدیدتری که آسیبشان صدها برابر بدتر از تریاک است، بیفتند . از این رو قرآن کریم در آیه ی 91 سوره ی مائده، انسان ها را از مصرف شراب که یکی از عوامل تخدیری است ، منع نموده و آن را عاملی برای به وجود آمدن کینه و دشمنی و نفاق در میان افراد جامعه می داند .

ادامه »

بررسی اصول مدیریت اسلامی از منظر امام علی (علیه السّلام) در نهج البلاغه

به قلم حوا عرب انصاری

بحث درباره مدیریت از دیرباز مورد توجه بوده است؛ زیرا از روزی كه بشر پا به عرصه خاك نهاد و با خانواده و قوم و قبیله زندگی اجتماعی را آغاز نمود، اندیشه مدیریت و سرپرستی همان مجموعه كوچك را در ذهن خود پروراند .
امروزه از یك سو جهان هر روز به سمت بی ‎عدالتی اداری پیش می ‎رود و از دیگر سو، مدیریت به فنی پیچیده و تكنیكی تبدیل شده است، لذا لازم است با فقه پویای اسلامی و با استفاده از كتاب و سنت و… مدیریت سالم و نظام‌مند اسلامی ارائه شود؛ زیرا اسلام در هیچ موردی، بدون ارائه ی طریق نیست.
مديريت اسلامي، مديريتي است كه برخلاف بقيه جوامع بشري بر اساس معيارهاي مكتبي شكل مي گيرد. و در مديريت اسلامي هدف صرف توليد نيست، بلكه هدف رشد و تعالي و به كمال رساندن انسان مي باشد.

مديريت يكي از اركان زندگي اجتماعي محسوب مي شود به دليل اين كه افراد بصورت جمعي زندگي مي كنند و بر حسب فطرت خود با يكديگر در تعامل و ارتباطند ، خواه ناخواه عده اي به حقوق ديگر تعدي و تجاوز مي كنند و عده اي قوانين را رعايت نمي كنند.به همین دلیل ضرورت مدیریت نمایان میشود.در این بین مدیریت اسلامی نمونه کامل از نوع مدیریت است که عمل به حق پایه واساس آن می باشد.هدف رشد وتعالی وکمال رساندن انسان است.مدیر در این مدیریت باید اصول اخلاقی رارعایت کند مانند:ساده زیستی ،مردمی بودن، خدامحوری و… . در مدیریت اسلامی مدیران ومردم نسبت به یکدیگر حقوق وتکالیفی دارندکه با رعایت آن شکلی کمال یافته از مدیریت در جامعه شکل می گیرد .

ادامه »

پنجشنبه بیست و پنجم اردیبهشت ماه 

برگزاری جشنواره علمی-پژوهشی ماهواره و خانواده

با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر احمدی در مکان حوزه علمیه امام جعفر صادق (ع) شاهرود

چکيده

پژوهش حاضر به بررسي فرجام سر مطهر امام حسين(ع) و سرهاي ديگر شهدا و محل دفن آنها، در دو بخش پرداخته است: بخش نخست، به فرجام سر امام(ع) و ديدگاه‌هاي مربوط به محل دفن آن مي‌پردازد و پس از بررسي و بازکاوي اقوال متعدد در اين باره، قول الحاق سر به بدن مطهر، را بر اقوال ديگر ترجيح مي‌دهد. در بخش دوم به نقد و بررسي گزارش‌هاي مربوط به فرجام سرهاي ديگر شهدا پرداخته شده است. بررسي‌ها، اين باور را تقويت مي‌كند كه فرجام و محل دفن سرهاي ديگر شهدا نامعلوم است.
کليد واژه‌ها: عاشورا، سر امام حسين(ع)، سر ياران امام حسين(ع)، کربلا و نجف.

صفحات: 1· 2

من امروز سجاده ام را با خاک غدیر تبرک می کنم و در تابلوی هستی ام بیابان غدیر را با رنگ سبز سیادت تجلی می دهم.

من از غدیر خاطره ای دارم، به گستره ی همه “اعلی علیین” و علی- درود خدا بر او باد- را زیباترین نقش خاتم شریعت می دانم.

آری با علی مهر “اتمام” نعمت و ماه “اکمال دین” است و امروز «غدیر» وادی «عرفات» علی است و خطبه ی رسول خدا درس معرفت آموز برای فردا و فرذاها.

غدیر برکه ای است در میان دو «الست» که به کنگره های عرشی «قالوا بلی» بنا شده است و مدرسه ای است به وسعت همه آفرینش و درسی به گستره آموخته های بشری و علی حرف اولی است که آخر زده شده. غدیر میقاتی است که بیش از 120 هزار نفر در آن احرام «ولایت» بستند.

اینان –محرم حرم ولایی را می گوییم- به فرزند کعبه و جان پیامبر «لبیک» می گویند.

و امروز در کنار غدیری که «لیله القدر» زمین های آسمانی است، «قرآن ناطق» نازل می شود. روزی محمد- درود خدا بر او و خاندان پاکش باد- در «حرای» نبوت شاهد نزول قرآن بود و امروز هم او در صحرای «غدیر» فرمان صعود قرآن دوم را دارد، قرآن ناطق را.

امروز خطبه ای خوانده می شود به پهنای تمام گویشهای عالم. خطبه ای که خطیب آن پیامبر اسلام، قهرمان «لولاک» و مخاطبین آن معاشر الناس هستند

و من می گویم که در این خطاب رازی نهفته است،

رازی به عظمت وجود علی(ع) به بزرگی همه آفرینش….

کسب مال و ثروت هدف نیست. مال ابزاری برای رسیدن به هدفهاست. در سطح کلان، اقتصاد هدف نیست، وسیله‌ای بزرگ در راستای توفیقات بزرگ می‌باشد. هدفهای الهی و انگیزه‌های معنوی سازنده جایگاه و میزان اعتبار مال و ثروت می‌باشد. شغل پاک و درآمد حلال و اهداف زیبا در تعیین درجه احترام مال و ثروت نقش دارد.

امام رضا(ع) در تبیین درجات فضیلت «مال» فرموده‌اند: «بهترین مال آن مالی است که با آن آبرو حفظ شود و مصون بماند.
بر اساس این حدیث رضوی حفظ عرض و آبرو یکی از اصول اقتصاد اسلامی و از ارزشهای بزرگ معنوی است.
البته «عرض» در معنای اخلاق نیکو و مکارم اخلاق و نیکنامی و ناموس و عزت و افتخار نیز آمده است گرچه در معنای «آبرو» در زبان فارسی بیشتر به کار می‌رود.
بنابراین معیار فضیلت مال و ثروت در منطق اقتصادی رضوی و نظام جامع اقتصاد اسلامی، هدفهای کسب مال و راه هزینه کردن آن است.
فرایند کسب و هزینه مال باید ماهیت اخلاقی پیدا کند. مال و ثروت باید به انسانها مصونیت اخلاقی ببخشد و شیوه‌ها و روش دخل و خرج حامل ارزشها اخلاقی گردد.
حفاظت از آبرو عامل معنی‌دار شدن اقدامهای اقتصادی و معیار سنجش اموال است. درآمد مشروع و حلال بسیار باارزش است، ولی پس از کسب رزق حلال، نحوه هزینه و مصرف آن نیز مهم است.
بر اساس بیان امام رضا(ع) حفاظت از اخلاق و ناموس و نیکنامی و عزت و در یک حکم آبرو، فضیلت اخلاقی است و در صورتی که هدف مصرف و خرج مال شود و در فهرست مخارج و هزینه‌های زندگانی اقتصادی جا گیرد همان مال را در مراتب برتر فضیلت نیز قرار می‌دهد.
بنابراین اقتصاد مقاومتی تنها راه تبدیل تحریمها به فرصت برای رشد و کمال است. در تنظیم سیاستهای اقتصادی کشور باید حفظ آبرو جایگاه برجسته‌ای پیدا کند.
حفاظت از عزت و اقتدار و نیکنامی و آبروی نظام مقدس جمهوری اسلامی و کشور اسلامی ایران و آبروی پیروان اهل بیت(ع) و شیعیان، قطعاً از حفظ آبروی فردی و خانوادگی مهم‌تر است. در شرایط تحریمها و رویارویی با استکبار و صهیونیسم، باید به بهترین وجه، آبروی ملت بزرگوار ایران و کشور اسلامی شیعی حفظ گردد.
اقتصاد مقاومتی مایه سربلندی و عزت ملی ایران خواهد شد. حفظ آبروی ایران اسلامی یکی از شاخصها و اصول اقتصاد مقاومتی است.

امام رضا(ع) در این رهنمود زیبا، برتری و افزونی مال را در گرو صرف آن در حفظ آبرو قرار داده‌اند.
زندگانی اقتصادی فردی و اقتصاد ایران با برنامه ریزی جامع، در میان اقتصاد بین‌الملل جایگاه برتر را به دست خواهد آورد.
برنامه ریزی جامع باید بر اساس قرآن و سنت باشد. توسعه اقتصادی تنها در پرتو توجه جدی و عملی به رهنمودهای امامان معصوم(ع) روی خواهد داد.
امام رضا(ع) در این جمله کوتاه راه و روش رسیدن به توسعه و تکامل اقتصادی را آموزش داده‌اند. حفظ اصول و ارزشها در نظام اقتصادی و الگوی مصرف، ضامن پیشرفت و برتری است.
شاخص بزرگ و تراز مهم در نظام فضیلت پروری و اعتبار دهی به مال و ثروت در منطق اقتصادی رضوی همین نقش ثروت در حفظ عزت و آبرو و اخلاق است.
پایبندی به این اصل در اقتصاد مقاومتی از سوی مدیران اقتصادی کشور و اقشار جامعه، شاهراه بهبود وضعیت اقتصادی و برتری در اقتصاد بین‌الملل و آبرو و عزت جهانی است.
مدیران اقتصادی باید بدانند وظیفه بزرگ و اساسی آنان حفظ عزت و آبروی مردم ایران و شهیدان و انقلاب اسلامی و کشور ایران در جهان است. نظام درآمد و مصرف در اقتصاد مقاومتی باید به انگیزه حفظ آبرو و عزت و افزایش آن باشد تا حافظ منافع ملی و سربلندی و سرافرازی روز افزون ملت ایران گردد.

نوشته: حجت الاسلام والمسلمین جواهری-عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

انتهای پیام

عوامل سلب توفيق از نماز صبح و هم‌چنين نماز شب به دو گروه عمده دسته‌بندي مي‌شود:

عوامل مادي:
فقدان برنامه‌ريزي و نظم در زندگي

از مهم‌ترين عوامل مادي كه مانع از توفيق درك نماز صبح مي‌گردد، فقدان برنامه‌ريزي و نظم در زندگي مي‌باشد مانند فقدان برنامه‌اي منظم براي خواب و يا ايجاد مشغله‌هاي پراكنده و فراتر از توانايي‌هاي خود كه نتيجه‌اي جز ايجاد خستگي مفرط ندارد.

پرخوري در شب

علتي ديگر خواب طولاني و سنگين پرخوري در شب مي‌باشد. حضرت عيسي (ع) خطاب به بني اسرائيل فرمود: «‌اي بني اسرائيل‌! خوردن خود را زياد نكنيد، زيرا هر كس بر خوردن خود بيفزايد، بر خوابيدن خود هم مي‌افزايد و هر كس كه بر خواب خود بيفزايد، از نماز كم مي‌گذارد (و در نتيجه) در زمره غافلان نوشته مي‌شود.»۱

كسلي و تنبلي افراد
غرق شدن در مسايل مادي و دنيويي

حضرت عيسي (ع) نقش دنيا‌زدگي را در بي‌حوصلگي افراد نسبت به عبادات‌، اين‌چنين ترسيم مي‌نمايد: هم‌چنان كه بيمار بر غذاى لذيذ نگاه مي‌كند و به‌‌دليل شدت درد لذّت آن را نمى‏چشد، هم‌چنان فرد عاشق مال دنيا، نه لذّتى از عبادت مى‏برد و نه شيرينى و حلاوتش را مى‏چشد.۲

خوردن غذاهاي نامناسب در شب
برخي از غذاها به‌ گونه‌اي مي‌باشند كه اعصاب و بدن را سست مي‌نمايند. لذا اگر شب‌ها از ماست‌، دوغ، كشك و مانند آن استفاده شود، خواب بر انسان چيره مي‌شود؛ همين‌طور خوردن غذاهاي چرب و سنگين موجب سنگيني خواب مي‌گردد و اين امور باعث مي‌شود انسان براي بيدار شدن از خواب دچار مشكل گردد.

عوامل معنوي:
ضعف در خداشناسي
يكي از مهم‌ترين عوامل معنوي كه موجب مي‌شود تا انسان نسبت به نماز صبح به سختي از خواب بيدار گردد‌، عدم معرفت و شناخت نسبت به خداوند متعال و الطاف وي مي‌باشد .فرض كنيد اگر با يكي از مسؤولين كه حل مشكل‌تان در دست اوست قراري گذاشته‌ايد، و يقين داريد كه وي در همان ساعت مقرر منتظر شما است، آيا واقعا شب به راحتي مي‌خوابيد و دير بر سر قرار حاضر شده و يا با كسلي با وي مواجه مي‌شويد؟
حضرت عيسي (ع) نقش دنيا‌زدگي را در بي‌حوصلگي افراد نسبت به عبادات‌، اين‌چنين ترسيم مي‌نمايد: هم‌چنان كه بيمار بر غذاى لذيذ نگاه مي‌كند و به‌‌دليل شدت درد لذّت آن را نمى‏چشد، هم‌چنان فرد عاشق مال دنيا، نه لذّتى از عبادت مى‏برد و نه شيرينى و حلاوتش را مى‏چشد.

وضو گرفتن‌، خواندن سوره‌هاي توحيد و معوذتين‌، ذكر صلوات و تسبيحات اربعه و تسبيح حضرت زهرا (س)، آيت‌الكرسي، به‌‌خصوص خواندن آيه آخر سوره كهف و نيز توسل به امام زمان(عجل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف) براي محروم نماندن از فيض نماز اول وقت و … از جمله اموري است كه خواب مؤمن را همراه با هدف و انگيزه مي‌كند و اين توجه و هدف‌مندي در بيداري صبح تأثيرگذار خواهد بود .

اگر انسان واقعا نسبت به الطاف الهي كم‌ترين معرفتي داشته باشد و بداند كه كسي كه قرار است به هنگام نماز با وي صحبت كند هماني است كه ما را از نيستي به دنيا آورده و تمامي نعمت‌هاي خود را نيز بر ما ارزاني داشته تا به نهايت كمال و درجات بالاي بهشتي دست پيدا كنيم، اوست كه اختيار كمي و زيادي روزي ما را دارد؛ او هماني است كه مرگ و زندگي ما در يد قدرت اوست و… با اين حال آيا نسبت به نماز با بي‌حالي برخورد خواهيم كرد و يا آن‌كه سر از پا نشناخته و با تمام وجود به اقامه نماز عاشقانه خواهيم پرداخت .

گناه
اعمال و رفتاري كه انسان در طي روز انجام مي‌دهد نقش بسيار مهمي در توفيق انسان نسبت به عبادات دارد يعني هر چه در طي روز كارهاي شايسته از انسان سر بزند توفيقات انسان نيز براي اعمال خوب ديگر بيش‌تر فراهم مي‌شود و هر چه به گناه آلوده شود، توفيق اعمال خوب از وي سلب مي‌گردد ؛ لذا بايد نسبت به اين مسأله بسيار حساس بود تا بواسطه گناه درك لذت سحرخيزي را از دست نداد.

بعضي از گناهان كه معمولاً دامن‌گير جوانان مي‌باشد از قرار ذيل است:

-ديدن صحنه‌ها و تصاوير غير اخلاقي از طريق اينترنت، ماهواره، تلفن همراه و…

- چشم‌چراني، استفاده از غذاهايي كه حلال نيستند.

- دروغ گفتن ـ استهزاء و تحقير ديگران ـ ايجاد مزاحمت و آزار هم‌كلاسي‌ها و يا هم‌خوابگاهي‌ها

ضعف اراده
سحرخيزي اراده و عزم مي‌خواهد. دوست داشتن تنها كافي نيست‌، بايد با تصميم جدي خوابيد. ضعف اراده از مهم‌ترين عوامل محروم ماندن از سحرخيزي مي‌باشد. بايد با اين ضعف و سستي اراده مبارزه كرد. امام علي (ع) مي‌فرمايند: «ضادوا التواني بالعزم»۳ به وسيله عزم، با سستي مبارزه كنيد.»

با توجه به آن‌چه گفته شد راه‌كارهاي حل اين مشكل در هفت محور قابل ارائه مي‌باشد:

اول: فعاليت‌هاي روزانه

۱ـ تنظيم برنامه‌اي منسجم و منظم جهت جلوگيري از خستگي مفرط

۲ـ انتقال فعاليت‌هاي شبانه به بعد از نماز صبح چرا كه معمولا اين‌گونه فعاليت‌ها تا پاسي از شب به طول مي‌انجامد و باعث خواب ماندن از نماز صبح مي‌شود، اما با انتقال اين فعاليت‌ها به بعد از نماز صبح علاوه بر از دست ندادن نماز ، بازدهي بيش‌تري نيز نسبت به فعاليت‌هاي خود كسب مي‌نماييم.

۳ـ از سيستم مراقبه، مشارطه، محاسبه استفاده كنيد، يعني با خود شرط نماييد كه گناهي انجام ندهيد، سپس در طول روز مراقب اعمال خويش باشيد و شب محاسبه كنيد تا ببينيد تقوي را رعايت نموده‌ايد و در طول روز آيا گناهي مرتكب شده‌ايد و در صورتي كه تقوي را رعايت ننموده‌ايد، توبه نموده و با خود شرطي را بگذاريد تا ديگر مرتكب آن گناه نشويد.
سعي كنيد هميشه رأس يك ساعت خاص از خواب بيدار شويد بيدار شدن از خواب در يك ساعت خاص مي‌تواند سبب ايجاد عادت براي بيداري در آن ساعت در بدن شود و فراموش نكنيد سحرخيزي تنها يك عادت است.

۴ـ تماشاى صحنه و فيلم‌هاى مبتذل و آلوده به گناه و همين‌طور رفتن به محيط‌هاى نامناسب را ترك نماييد .

۵ـ از گفت‌و‌گو با جنس مخالف، نگاه كردن به آن‌ها، خنديدن در منظر نامحرم جداً خودداري كنيد.

۶ـ از آن‌جا كه ممكن است ارتكاب برخي از گناهان به دليل عدم اطلاع از آن‌ها باشد، لذا جهت فراگيري واجبات و محرمات ديني مطالعه بيش‌تري نموده و به كتاب‌هاي ذيل مراجعه فرماييد:

- مطالعه رساله عمليه مرجع تقليد خود

-پرسش و پاسخ دانشجويي شماره ۱۸ (احكام نگاه و پوشش)

-كتاب واجبات و محرمات در شرع اسلام، آيت‌الله مشكيني ، دفتر نشر الهادي، ۱۳۷۸.

- گناهان كبيره، شهيد دستغيب

دوم: خوراك شبانه
در خصوص خوراك شبانه نكات زير را رعايت فرماييد:

۱ـ شام را در ابتداي شب بخوريد، زيرا هر چه وقت خوردن شام به اول شب نزديك‌تر بوده و با وقت خواب فاصله داشته باشد هم خواب راحت‌تري خواهيد داشت و هم براي نماز صبح با مشكل كم‌تري مواجه خواهيد شد.

۲ـ قبل از خواب چيزي نخوريد:اگر در فاصله زماني كم‌تر از دو ساعت به خوابيدن، چيزي بخوريد و بعد به رختخواب برويد، بدن شما درگير هضم غذا خواهد بود و اين امر مي‌تواند در خواب شما اختلال ايجاد كند و يا اصلاً زمان به خواب رفتن‌تان را طولاني كند.

۳‌ـ سعي كنيد زود بخوابيد، زيرا تحقيقات نشان داده است كه خواب يك سوم ابتداي شب كامل‌تر و با آرامش‌تر مي‌باشد و لذا خستگي را از تن انسان، بهتر خارج مي‌كند.

۴ـ پرخوري نكنيد: بايد از افراط و تفريط در خوردن پرهيز شود. كم خوري غير از نخوردن يا بد خوردن است. ميزان كم‌خوري را رسول اكرم (ص) چنين مي‌فرمايند: «كُلْ وَ أَنْتَ تَشْتَهِي وَ أَمْسِكْ وَ أَنْتَ تَشْتَهِي؛ در حالي‌كه اشتها داري، بخور و در حالي‌كه (هنوز) اشتها داري، از خوردن دست بكش.»۴

۵ـ غذاي مناسبي ميل نماييد: كيفيت غذا به‌ گونه‌اي باشد كه اعصاب و بدن سست نشود. شب‌ها از ماست‌، دوغ، كشك و مانند آن استفاده نشود يا در كنار آن‌ها چند دانه خرما يا كشمش يا مويز و مانند آن تناول شود. هر كس بايد با توجه به مزاج خود، برنامه غذايي مناسبي براي خود داشته باشد. دقت كنيد چه غذاهايي قوت مي‌بخشد، چه غذاهايي سستي و نسبت به چه غذاهايي حساسيت داريد. مثلاً خرما براي بعضي مزاج‌ها سازگار نيست، زيرا موجب جوش صورت و دمل مي‌شود.

۶ـ‌ از خوردن مال حرام پرهيز نماييد:يكي از مهم‌ترين عوامل معنوي كه موجب مي‌شود تا انسان نسبت به نماز صبح به سختي از خواب بيدار گردد، عدم معرفت و شناخت نسبت به خداوند متعال و الطاف وي مي‌باشد .

سوم: چگونگي خواب و استراحت براي بيدار شدن در سحر
۱ـ زود بخوابيد: بگونه‌اي برنامه‌ريزي نماييد كه حداكثر ساعت ده شب در رختخواب خود باشيد .
آداب خواب را رعايت كنيد، از جمله: وضو گرفتن، خواندن سوره‌هاي توحيد و معوذتين‌، ذكر صلوات و تسبيحات اربعه و تسبيح حضرت زهرا (س)، آيت‌الكرسي‌، بخصوص خواندن آيه آخر سوره كهف و نيز توسل به امام زمان (عجل‌ الله ‌تعالي‌ فرجه ‌الشريف) براي محروم نماندن از فيض نماز اول وقت.

۲ـ خواب قيلوله و قبل از ظهر ـ كه استحباب شرعي هم دارد ـ ترك نشود. اين خواب مختصر، ولي بسيار مفيد است. اگر قبل از ظهر ميسر نيست با فاصله‌اي بعد از ناهار انجام گيرد. اگر اصلاً خواب روز ميسر نيست، حداقل بايد دقايقي دراز كشيد.

پيامبر گرامي اسلام (ص) فرمود: از خوردن غذاى سحر براى روزه‏ روز كمك بگيريد و از خواب قيلوله براى بيدارى يارى بخواهيد.۵

۳ـ محل استراحت خود را طورى طراحى و انتخاب كنيد كه مُشرف به پنجره و فضاى باز باشد تا تغييرات جوّى (رنگ آسمان و تغييرات نور و هوا) براى شما ملموس باشد.

۴ـ اگر اطرافيان شما دير مى‏خوابند، شما سعى كنيد محل خواب خود را در جايى كه سر و صداى كم‌ترى دارد و مزاحمتى براى شما نيست انتخاب كنيد و هر چه‌قدر زودتر بخوابيد و هرچه خواب شما با آسودگى و در محيطى آرام صورت گيرد، بالطّبع برخاستن شما براى كارهاى صبح، بهتر و و مقدورتر خواهد شد.

يكى از عللى كه سبب خواب ماندن در صبح‏ها مى‏شود اين است كه روح و جسم انسان از لحاظ كمى و كيفى از استراحت كافى برخوردار نيست. حداقل ۶ ساعت خواب براى يك انسان مورد نياز است. در اين مدت زمان بدن بايد طورى به خواب برود كه استراحت عميق احساس شود. اگر انسان بعد از اين نوع استراحت، خود انگيز از خواب بيدار شد اين نشان‌گر خواب و استراحت به اندازه و مطلوب است.

۵ـ محيط خواب‌تان را براي بيدار شدن مساعد كنيد:جايي‌ كه در آن مي‌خوابيد و صبح قرار است در آن بيدار شويد خودش مي‌تواند يك عامل براي سحر‌خيزي باشد. هر چند اين عامل در افراد مختلف متغير است اما مثلا داشتن يك اتاق خواب منظم و مرتب و تميز مي‌تواند بسيار در سحرخيز بودن شما موثر باشد و نظم اين اتاق سبب شود كه شما احساس كنيد، سر زماني كه با خود قرار گذاشته‌ايد بايد از خواب بيدار شويد.

۶ـ بر تمرين دادن بدن اصرار داشته باشيد: سعي كنيد هميشه رأس يك ساعت خاص از خواب بيدار شويد بيدار شدن از خواب در يك ساعت خاص مي‌تواند سبب ايجاد عادت براي بيداري در آن ساعت در بدن شود و فراموش نكنيد سحرخيزي تنها يك عادت است.

۷ـ به بدن خود گوش دهيد: بدن شما خيلي خوب مي‌تواند احتياجاتش را به شما اطلاع دهد، اگر هنگامي كه صبح از خواب بيدار مي‌شويد هنوز احساس خستگي مي‌كنيد سعي كنيد شب‌ها زودتر به رختخواب برويد. بدن شما كم كم يك الگوي معين براي خوابيدن و بيدار شدن پيدا مي‌كند و كاملاً بر آن منطبق خواهد بود.

۹ـ آداب خواب را رعايت كنيد، از جمله: وضو گرفتن، خواندن سوره‌هاي توحيد و معوذتين‌، ذكر صلوات و تسبيحات اربعه و تسبيح حضرت زهرا (س)، آيت‌الكرسي‌، بخصوص خواندن آيه آخر سوره كهف و نيز توسل به امام زمان(عجل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف) براي محروم نماندن از فيض نماز اول وقت و… از جمله اموري است كه خواب مؤمن را همراه با هدف و انگيزه مي‌كند و اين توجه و هدف‌مندي در بيداري صبح تأثيرگذار خواهد بود. البته اگر بجا آوردن همه آداب خواب براي‌تان سخت است، به هر ميزان كه مقدورتان مي‌باشد انجام دهيد.

پي‌نوشت‌:
۱. ورام ابن ابى فراس‏، مجموعة ورام (تنبيه الخواطر)، مكتبه فقيه‏‌، قم‏، اول‏، ج‏۱، ص۴۷.
۲. حسن‌بن‌شعبه حرّانى‏، تحف العقول، بهراد جعفرى‏، اسلاميه، تهران‏، ۱۳۸۰ ش‏، اول‏، ص۴۸۳.
۳. عبدالواحد تميمى آمدى‏، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم‏، دفتر تبليغات‏، قم‏، ۱۳۶۶ ش‏، اول‏، ص۴۷۶.
۴. بحار الأنوار، ج‏۵۹، ص۲۹۰.
۵. شيخ حسن ديلمى‏، إرشاد القلوب إلى الصواب‏، شريف رضى‏، قم‏، ۱۴۱۲ ق‏، اول‏، ج‏۱، ص۹۱.

مقام معظم رهبری:
- علم، پیشرفت علمی و فراگیری نیاز اول كشور است.

- پیشرفت علمی بدون تحقیق امكان ندارد.

- علم و تحقیق كلید قطعی پیشرفت كشور است.

- تحقیق علمی فقط به معنای فراگیری و تقلید نیست، تحقیق ضد تقلید است.

- پیشرفت كشور نیازمند حركت علمی بسیار قوی است.

- تولید علم و تحقیقات، حیات آینده كشور است.

- برای خدمت رسانی بهتر به مردم، کارهای دقیق پژوهشی لازم است.

-عنصر تحقیق و پژوهش در همه جا به صورت یک اصل در مجموعه کارها باید مورد توجه قرار گیرد.

-اگر ژرف یابی و پژوهش نباشد; نتیجه اش یک جا ایستادن، در جا زدن و با دنیای پیرامون خود به تدریج بیگانه تر شدن است.