حسن خلق و آثار آن درآیات و روایات

محبوبه یاقوتی فرومد[1]

چکیده

بى شک تهذيب نفس و اصلاح آن نقش بسزايى در سعادت فردى و اجتماعى و دنيوى و اخروى دارد، به گونه اى که اگر انسان تمام علوم را تحصيل کند و همه طبيعت را به تسخير خود درآورد، اما از تسخير درون و تسلط بر نفس خود عاجز باشد، از رسيدن به کمال باز خواهد ماند. چه بسا نابسامانى هايى که در سطح جهان پديد مى آيد و گرفتارى هايى که بشر امروزه با آن دست به گريبان است، ناشى از عدم توجه به مباحث اخلاقى باشد. 

جامعه هاى مترقى و به اصطلاح متمدن به سبب روگردانى از ارزش هاى اصيل انسانى روز به روز به جاهليت نزديک تر مى شوند و نور معنوى که سبب روشنايى دل هاست، جاى خود را به تيرگى مى دهد و قلب ها زنگار فراموشى موازين اخلاقى مى گيرد و مسلمانان به علت عمل نکردن به معارف بلند اسلام، هر روز گرفتار مشکلاتى هستند. احياى ارزش هاى اصيل اخلاقى و بازگشت به اصول فراموش شده اسلامى شرط لازم حاکميت بخشيدن اسلام در جامعه هاست. 

فراگيرى و عمل به اخلاق، افراد بشر را از هرگونه عيب و نقص منزه و مبرا ساخته و او را به اوج مکارم اخلاق مى رساند، نيروهاى سرکش نفس را مهار و رام مى کند و آنها را در مسير حکمت و عدالت و عفت تقويت مى کند تا به پايه مکارم اخلاق برسند. 

کلیدواژه: خلق- اخلاق- خلق نیکو

………………………………………………………….

[1] - طلبه مقطع سطح دو(کارشناسی)،مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع)، شاهرود

مفهوم و مراتب ولایت در قرآن کریم

سیده زهرا موسوی[1]

چکیده

ولایت یکی از ارکان اصلی و آموزه های اساسی دین اسلام بوده و به تعبیر دقیق تر اصلی ترین آموزه های آن است. هدف اصلی آن تحقیق بررسی مولفه های ولایت مداری و عوامل موثر بر تحکیم آن بر مبنای آیات قرآن کریم و روایات معصومین( علیه السلام) است. فصل های مختلف این تحقیق شامل دلایل اهمیت ولایت مداری، مولفه های ولایت مداری، عوامل موثر در تحکیم ولایت مداری، آثار روحی و معنوی ولایت مداری و پیامدهای زیانبار تکذیب و مخالفت با ولایت می باشد.

انکار محوریت خداوند متعال در عالم هستی، موجب شکل گیری نظام های غیر الاهی می گردد؛ نظام هایی که به موجب آن، انسان محوری و به جای خدا محوری و عبودیّت می نشیند. در این نظام ها، قوانین تفکّر خود بنیاد بشر جایگزین قوانین برگرفته از وحی الاهی گردیده است. از این رو، به هر میزانی که اعتقاد به لزوم قوانین بر اساس ولایت تشریعی خداوند باشد، میزان ولایت پذیری و ولایت مداری جامعه بیشتر خواهد بود. در آیات و روایات فراوانی نیز بر لزوم این امر تاکید شده و دوری از ولایت تشریعی، موجب خسران شمرده شده است.به هر میزان که قوانین مدوّن جامعه از حوزه ولایت تشریعی خداوند فاصله گیرند، بر خود بنیادی بشر افزوده گردیده و محوریت خداوند متعال کم رنگ تر می شود. طبیعی است که پیشرفت سیاسی اسلامی در نظام ولایی، می بایست بر اساس محوریت ولایت تشریعی خداوند و خدا محوری شکل گیرد.

نتیجه ی این تحقیق نشان می دهد که آموزه های اسلامی زمانی معنای واقعی پیدا می کند که در چارچوب ولایت و در محور و مدار آن تحقق یابد. شرط پذیرش اعمال، ولایت مداری است و هر کس که به ولایت نزدیکتر شود و در ولایت مداری استوارتر گردد بهره ی بیشتری از چشمه های معنوی خواهد بود.

واژگان کلیدی: ولایت مداری، مولفه، تحکیم، آیات قرآن کریم، روایات معصومین( علیه السلام)

…………………………………………………………………………….

[1] - طلبه مقطع سطح دو، حوزه علمیه امام جعفرصادق(غ)، شهرستان شاهرود

بررسی مولفه های هویت ملی کشور عراق و نقش آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

فاطمه ابوترابی[1]

چکیده

  هدف اصلی این پژوهش رسیدن به مولفه های هویت ملی در عراق جدید و تاثیر این مولفه ها بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می باشد، که در نهایت به دنبال شکل گیری انسجام و یکپارچگی در عراق جدید و افزایش امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. این پایان نامه در قالب سه نظریه1- ازلی انگاری قومی2- نظریات مدرن3- نظریه بینابین اسمیت نگاشته است. بر اساس این نظریه ها هویت ملی عراق در ابعاد گوناگون( اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مذهبی، تاریخی، امنیتی…) مورد مطالعه قرار گرفت. این تحقیق در قالب تحلیلی توصیفی و استفاده از روش کتابخانه ای و اینترنتی صورت پذیرفته است. این بررسی ها به روش استناد به حوادث و رخدادهای عراق جدید و عراق درگذشته صورت گرفته است، که خبر از وجود این مولفه ها( شکل گیری قانون اساسی، ایجاد مشارکت عمومی، حفظ انسجام و یکپارچگی در برابر دشمن، شکل گیری مجلس شورای ملی، حاکمیت مشروع قانونی و…) در عراق جدید را بیان می کند. در نهایت از تاثیرات شکل گیری هویت ملی در عراق جدید بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می توان به  (خروج نیروهای آمریکایی از عراق به عنوان بزرگترین تهدید امنیتی ایران، اخراج سازمان مجاهدین خلق، جلوگیری از گسترش و نفوذ داعش در منطقه به ویژه مرزهای ایران، و رفع تهدید حزب حیات آزاد کردستان و…) اشاره کرد.

کلیدواژه: هویت ملی، عراق جدید، امنیت ملی.

……………………………………………………..

[1] - دانش آموخته مقطع سطح دو، حوزه علمیه امام جعفرصادق(ع)، شهرستان شاهرود.

انگیزه های گناه و آثار آن از منظر قرآن کریم

فاطمه عباسی[1]

چکیده

 زشتی گناه و خروج از روش بندگی، در تمام ادیان الهی؛ قبیح و ناپسندیده بوده، عاملان آن از دیدگاه مومنان، خردمندان، مسلمانان و دیگر افراد مورد سرزنش و ملامت قرار می گیرند. یعنی خداوند انسان ها را با قوه ی تشخیص خیر از شرّ، نیکی از بدی و زشتی تخلّف از دستور مولا. که در نهایت به زیان خود شخص است آفریده است. انسان در جهان هستی گل سرسَبد موجودات است، خدا هیچ موجودی را برتر از انسان نیافریده است انسان از نظر جسم دارای امتیازات فراوانی است که هر یک از دیگری جالب تر می باشد و از نظر روح دارای استعدادها و توانایی های فراوانی است؛ خداوند متعال انسان را با فطرتی پاک آفریده و بدین وسیله او را از موجودات دیگر متمایز ساخت و قدرتی به انسان دارد که به طور فطری به طرف خوبی ها حرکت کند و خداوند متعال به انسان کرامت بخشید که از ویژگی های این مشخصه در بدو خلقت طبعی الهی و پاک بودن وی از هر گونه گناهی است.

گاهی علل و عواملی بازدارنده در سر راه انسان قرار می گیرد و انسان را از مسیرش منصرف می سازد و به سمت گناه می کشاند. لذا ضرورت دارد که با این عوامل آشنا شده و با توجه و مراقبت از خود این عوامل را به حداقل تاثیر برسانیم. آشنایی با آثار و پیامدهای گناه خود می تواند انگیزه ای قوی برای ترک آن باشد؛ زمانی که شخص دریابد با یک گناه، چه لطماتی برخورداری می کند با دیدِ بازتر و تنبّه از افکار و رفتار و اعمال خود مراقبت بیشتری خواهد کرد. از جمله آثار دنیوی گناه می توان به فقر و محرومیت، ناامیدی، قطع روزی، ترس و وحشت در اجتماع اشاره کرد و از آثار اخروی آن می توان به حبط اعمال، عذاب های جهنّم و… اشاره کند.

کلید واژه: گناه- آثار( درونی- بیرونی)- انگیزه ها- فردی- اجتماعی.

………………………………………………………..
[1] - فارغ التحصیل مقطع سطح دو، حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)، شهرستان شاهرود

بازشناسی تطبیقی هویت اجتماعی بانوی اسلامی وغربی

سرکار خانم جهازی1،مریم فرح بخش 2

چکیده

مقام زن را محکی نامیده اند که با آن می توان فرهنگ و تمدن یک کشور و یا یک عصر و دوره را مورد قضاوت قرار د اد تعیین این که چه عوامل و چه عناصری مقام زن را مشخص می کند ، کاری چندان آسان نیست .آنچه در این تحقیق بررسی شده عواملی است که باعث هویت بخشی به یک بانو میشود دریک نگاه مقایسه ای عوامل مشابهی چون تفسیر خلقت زن .زن در خانواده .وزن در جامعه با زیر مجموعه هایشان در دو تفکر ونگاه اسلامی وغربی مورد مطالعه قرار گرفت ونتیجه ای که حاصل شد این بود که غرب با صدها سال مطالعه وتحقیق اندیشمندان ونظریه پردازان وتدوین چند ده معاهده وقرارداد در حفظ وحراست از حقوق وشئون زنانش نتوانسته ذره ای از هویتی را که هزار وچهارصد سال پیش اسلام  به بانوان جهان هدیه کرده را فراهم کند

کلید واژه :زن، هویت اجتماعی ،تفکر غرب، اسلام

 …………………………………………………………

   1-استاد راهنما

2-طلبه سطح 2،حوزه امام جعفر صادق علیه السلام شاهرود

ریشه بخل و راه های درمان آن از منظر آیات و روایات

نگارنده:

سکینه عربی

«بخل» یعنی «دریغ کردن و نگهداشتن اموالی که حق نیست نگهداشته شوند». گر چه در لغت «بخل» را در مسائل مالی به کار برده اند اما بخل، تنها در مسائل مالی نیست بلکه خودداری از هر نوع احسان به دیگران بخل است. «بخل» یکی از صفات زشت و درخت خبیثه‌ای است که در جهنم است؛ چنان که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «إِیَّاكَ وَ الْبُخْلَ فَإِنَّهُ شَجَرَةٌ فِی‏ النَّارِ، وَ أَغْصَانُهَا فِی الدُّنْیَا، فَمَنْ تَعَلَّقَ بِغُصْنٍ مِنْ أَغْصَانِهَا أَدْخَلَهُ النَّار؛ بپرهیزید از بخل چرا که بخل درختی در جهنم است و شاخه هایش در دنیاست پس کسی که به یکی از شاخه های آن بیاویزد داخل آتش می شود.» اهمیت این موضوع ما را بر آن داشت تا در این نوشتار، ابتدا ماده ی بخل و مفاهیم مرتبط با آن را از نظر لغوی مورد بررسی قرار داده و سپس به انواع و نشانه های آن بپردازیم؛ تا بتوانیم این رذیله ی اخلاقی را با استفاده از آیات قرآن کریم و روایات اسلامی، ریشه یابی کرده و سپس برای درمان آن راهکارهایی را ارائه دهیم. این مقاله شامل چهار فصل به شرح ذیل می باشد: الف) مباحث مقدماتی، ب) مفهوم شناسی. فصل اول: انواع بخل و نشانه های آن؛ الف) انواع بخل، ب) نشانه های بخل و ویژگی انسان های بخیل؛ فصل دوم: ریشه های بخل؛ الف) ضعف ایمان و عقیده، ب) دنیا دوستی، ج) سوء ظن به خدا، د) القائات و وسوسه های شیطان، و) کفر؛ فصل سوم: آثار و پیامدهای بخل؛ الف) آثار دنیوی، ب) آثار اخروی، ج) آثار اجتماعی، د) آثار اقتصادی، هـ) عذاب دنیوی و اخروی بخیل. فصل چهارم: راه های درمان بخل؛ الف) راه های عملی، ب) راهکارهای قرآن.

واژگان کلیدی: بخل، بخیل، شح نفس، لئامت، انفاق.

خبر برپایی نمایشگاه کتاب  و دستاوردهای پژوهشی

تاریخ برگزاری:98/11/12

مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع)-شاهرود

نمایشگاه کتاب  و دستاوردهای پزوهشی در مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شاهرود، برگزارگردید.

به گزارش روابط عمومی مدرسه علمیه امام جعفر صادق(علیه السلام) شاهرود، به همت واحد پژوهش مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شاهرود و به مناسبت گرامیداشت دهه فجر، نمایشگاه کتاب و دستاوردهای پژوهشی، در این مدرسه دایر گردید. فعالیت این نمایشگاه  از روز شنبه مورخ 98/11/12 آغاز  و در روز چهارشنبه 98/11/23 پایان یافت.

در این نمایشگاه 108 عنوان کتاب و 20 تحقیق پایانی  و 21 عدد مقاله با عناوین مختلف ، 23 فصلنامه، 14 نرم افزار، 8 بروشور و جزوه در معرض دید عموم قرار گرفت.

مهدویت و پیشگویی های آن در نهج البلاغه

خدیجه عجم[1]

چکیده

مهدویت و موعودگرایی از جمله مباحثی است که در همه ادیان مورد توجه قرار گرفته است و در دین اسلام به عنوان ضروریات دین مورد توجه قرار گرفته است. و در آیات و روایات معصومین به این امر بسیار اشاره شده است.  مهم ترین ویژگی این جامعه در عصر ظهور امنیت و عدالت در همه عرصه هامی باشد به طوری که امروزه به این جامعه، جامعه ای آرمانی می گویند. در آخر به بیان خطبه هایی از نهج البلاغه که شامل پیشگویی هایی در زمینه مهدویت و آخرالزمان می باشد پرداخته شده است.

در عصر امام مهدی مردم و جامعه به رشد عقلانی می رسند و با ظهور مصلح كل، حضرت مهدي(عليه السلام)، عدالت و اصلاح در تمام شئون هستي پديد‌مي آيد و پيشه و انديشه بشري اصلاح‌مي گردد و عقل انسان ها در هر دو بعد علمي و عملي تعديل‌مي شود. علاوه بر رشد عقلی اقتصاد شکوفا شده و هر گونه فقر و نداری از جامعه رخت می بندد. یکی دیگر از ویژگی های جامعه مهدوی ، امنیت می باشد. آگاهی و معرفت از لوازم اصلی تأمین امنیت فرهنگی است. با زنده شدن اسلام و برپایی حکومت الهی، طبیعت بشر به جایگاه اصیل خود ـ مقام خلیفه اللهی ـ واقف می شود. آنگاه فرهنگ غنی اسلامی بر پا می شود و آرامش و طمأنینه فرهنگی و معنوی باز خواهد گشت.

 جهان در طول تاریخ از ابتدا تا به اکنون منتظر منجی است و ستمدیدگان در انتظار کسی هستند که به یاری آن ها بشتابد و عدل و عدالت را در جامعه حکمفرما کند .

کلیدواژه:مهدویت، مهدی، نهج البلاغه

 …………………………………………….
[1] - طلبه مقطع سطح دو، حوزه علمیه امام جعفرصادق(ع)، شهرستان شاهرود.

بررسی تطبیقی مصادیق اهل بیت در آیه تطهیر از دیدگاه فریقین

سمیرا فدایی[1]

چکیده

آیه تطهیر به بخش پایانی آیه 33 سوره ی احزاب گفته می شود که به دلیل سیاق لفظی و معنایی متمایز و خاصی که نسبت به ابتدای آیه در نظم موجود قرآنی دارد، در فرهنگ قرانی شیعه آیه ای مستقل تلقی می شود. استقلال آیه افزون بر ظاهر روشن آن به روایاتی متکی است که فریقین در شان نزول آن یاد کرده اند. در این آیه خطاب به اهل بیت (علیه السلام) از اراده ی الهی مبنی بر تطهیر ایشان چنین یاد می کند «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكمُ‏ْ تَطْهِيرا » بدون تردید مراد از اراده در این آیه اراده ی تکوینی است نه تشریعی زیرا خداوند آیه را با کلمه ی «انما» که از قوی ترین ترین ادات حصر است آغاز نموده است و اذهاب رجس را منحصر به پنج تن آل عبا کرده است و اگر مراد اراده ی تشریعی بود شامل تمامی افراد بشر می شد و اختصاص به اهل بیت نداشت ،بنابراین وقتی اراده تکوینی شد، عصمت اهل بیت ثابت و بقیه افراد بشر، از جمله همسران رسول خدا، بنی هاشم و…  از دایره ی آن خارج خواهند شد.

 روایات فراوانی در منابع اهل سنت وجود دارد که رسول خدا(صلی الله علیه و آله) صراحتاً مصداق« اهل بیت» در آیه تطهیر را روشن کرده است بیشترین روایات از قول ام المومنین ام سلمه و عایشه وارد شده است که هر دوی آن ها با اصرار فراوان این آیه را مختص به اهل کساء دانسته اند،ولی  متاسفانه مخالفان اهل بیت (علیهم السلام) همواره سعی کرده اند که دیگران از جمله ام المومنات را مشمول این فضیلت بزرگ نمایند در حالی که با تدبر در این آیه بطلان گفتار آن ها روشن می شود. برای اثبات این قضیه دلایل بسیاری وجود دارد که در این تحقیق دلایل روایی، ادبی، سیاقی طرفین مورد بررسی قرار گرفته است.  مقایسه میان دلایل هر یک از فریقین در مورد آیه تطهیر، نشان می دهد که ادله اهل سنت ضعیف تر و دلایل تشیع از اتقان قوی تری برخوردار است.

کلیدواژه: تطهیر،اهل بیت، ،فریقین،کساء.

………………………………………………………….

[1] - دانش آموخته سطح دو، حوزه علمیه امام جعفر صادق (علیه السلام)، شهرستان شاهرود

«قانون گرایی و نقش آن در توسعه امنیت ملی از دیدگاه نهج البلاغه»

پژوهشگر: حمیده سلیمانیان

چکیده

قانون از نیازهای بدیهی برای زندگی اجتماعی موجودات به شمار می­ رود آن­چنان که اگر در حیات حیواناتی که به صورت دسته جمعی زندگی می­ کنند دقت شود این موضوع کاملاً ملموس می ­باشد.

علم و وجدان اخلاقی و ضمانت اجرایی و.. و آنچه افراد را از گرایش به قانون باز می­دارد چه بسا رذیلت­ های اخلاقی و آسیب­ های روحی بسیار هستند که تا درمان نشوند فرد هم­چنان قانون می­ شکند.

حضرت علی (علیه­ السلام) توصیه­ های ارزنده­ای را به مردم و رهبران و حاکمان اسلامی بیان می­ کنند که هر کدام شاخصه­ ی اصلی یک جامعه­ ی ایده ­آل و به دور از هرگونه بی ­نظمی و ناامنی است.

اگر در جامعه­ ای که پرچم لا اله الا الله بر فراز آن بالا رفته به سرمایه­ هایی چون قرآن که قانون الهی برای زندگی انسانی است و کتاب شریف نهج­ البلاغه که به خطبه ­ها و نامه­ های گران­قدر فرستاده­ی حق نورانی شده تمسک بجوییم و بهره بگیریم قطعاً به تکامل انسانی و اجتماعی نزدیک و نزدیک­تر می ­شویم و جامعه­ای با ثبات و امنیت کامل خواهیم داشت.

کلید واژه­ ها: قانون ـ امنیت ملی ـ امنیت ـ امام علی (علیه ­السلام)