معصومه ربیعی

چکیده:

یکی از عواملی که سبب شده است تا انسانهای امروزی ، جهان را یک دهکده ای بیش فرض نکنند وجود وسایل ارتباط جمعی و رسانه های متعدد است که به شکل ها و مدل های گوناگونی عرضه می شود و تمام اخبار و حوادث جهان را به صورت آنلاین و لحظه به لحظه به تمام نقاط عالم و این دهکده ی کوچک می رساند . ماهواره ها یکی از این ابزار ها هستند که نه فقط در حوزه ی خبری که در تمام امور دیگر حتی موارد غیر ضروری هم برنامه پخش می کنند و مخاطبان فراوانی از گروه های سنس مختلف را جذب خود می کنند وتأثیرات فراوانی بر افکار و اندیشه های مخاطبان می گذارند و در بسیاری موارد زمینه ساز تحولات و دگرگونی ها در کشورها می شوند . آن چه که در این پژوهش به آن پرداخته ایم تأثیر ماهواره ها بر جوانان و به خصوص دختران است . جوانی که به دنبال الگو و اسوه ای است تا رفتار و منش خود را با او هماهنگ کند . جوان در هر دوره ای به شیوه ها و اصول تربیتی متناسب با همان دوره، پاسخ مثبت می دهد. جوان از خصائصی برخوردار است که نیاز به جهت دادن، اصلاح و پالایش دارد که اگر این ویژگی ها جهت دار گردد، چه بسا نیکو، دلپذیر و خوشایند خواهد شد .
جوانی، دنیای تحول است؛ دنیای بحران و دنیای تغییر و تحولات جسمی و غریزی که سبب بروز حالات روحی و دگرگونی عواطف می شود. جوانی سن توقعات جدید و حتی از نگاهی می توان گفت: سن پرتوقعی ها، طغیان امیال و رغبت هاست؛ از این رو باید به جوانی و جوانان با نگاهی خاص و ژرف نگریست.
ضمن بررسی معایب و اثرات تخریبی ماهواره بر نسل جوان، به آسیب شناسی آن پرداخته و به راه های برون رفت و تأثیر نپذیرفتن از آن اشاره شده است.

واژه های کلیدی: ماهواره ، جوانان، دختران، تأثیر گذاری و تأثیر پذیری.

ادامه مطلب :

مقدمه:
امروزه ماهواره ها به عنوان یکی از رسانه ها و ابزارهای اصلی انتقال و گسترش ارزشهای فرهنگی و اجتماعی در رفتار قشر نوجوان و جوانان بویژه دانشجویان و تغییر رفتار اجتماعی آنان ، نقش مهمی را ایفا می کند از این منظر ،گسترش روز افزون ماهواره‌ها، گسترش بی‌بندوباری و به وجود آمدن فساد فراگیر در جامعه و به انحطاط کشیده شدن برخی از جوانان نشان از تاثیر روز افزون این شبکه های ماهواره ای بر مخاطبین خود می باشد.
بی شك شبكه های ماهواره ای، خواسته یا ناخواسته به عنوان همنشینی مجازی ؛بر شیوه زندگی مردم بویژه جوانان، در مسائلی همچون پوشش، آرایش، گفتار، كردار، و باورها و طرز فكر آنان اثر می گذارند. میزان اثر پذیری مردم از این رسانه ها در هر جامعه ای با نوعی احساس حقارت و محروم شدن یا كمبود در بیننده در ارتباط است. به گونه ای كه فرد در نتیجه تماشای این گونه برنامه هاو تعریف معیار های زندگی ایده آل در آن و نیز در مقایسه با آنچه بر صحنه تلویزیون مشاهده می كند احساس كمبود و نارضایتی از زندگی می كند.
اوقات فراعت نیز به عنوان يك نياز انسان امروز داراي اهميت زيادي بوده به گونه اي كه يكي از دل مشغولي هاي هر نظامي پر كردن اوقات فراغت آحاد جامعه مي باشد . امروزه بر اساس اصل رقابت بين نهادها ، تلويزيون ارتباط تنگاتنگي با نظام هاي آموزشي و خانواده داشته و اين رسانه تلاش مي نمايد تا جايگاه مهمي در هدايت و كنترل افراد جامعه به ويژه نوجوانان و جوانان داشته باشد و لذا اين رسانه مي تواند موجبات سعادت يا گمراهي نسل آينده را فراهم آورد كه از اين نظر ضرورت دارد برنامه ريزان به هماهنگي نظام آموزشي با برنامه هاي اين رسانه بپردازند ولي به واسطه انفجار اطلاعاتي نظام هاي سياسي امواج تلويزيوني به عنوان مهمانان ناخوانده تمامي حريم هاي خانوادگي را شكسته و خود را بر جامعه تحميل مي نمايند .
از جمله پيامدها و معضلات برنامه هاي ماهواره اي ، رشد روزافزون بي سوادي عمومي به جهت تماشاي بي حد اين برنامه ها و عدم تمرکز و تفکر نسبت به موضوعات و مطالب مختلف ، کاهش دادوستدهاي عاطفي و اجتماعي در روابط انسان ها با يکديگر ، رنگ باختگي ارزش هاي انساني و باورهاي مذهبي و نمادهاي ملي و ميهني و در نتيجه خطر سقوط فرهنگ اجتماعي بيش از هر زمان ديگر است و اين معضلات نه تنها کشورهاي متمدن اروپايي و امريکايي ، بلکه سراسر جوامع دنيا را در معرض تهاجم قرار مي دهند
گستردگي بي نظير ماهواره به عنوان ابررسانه جمعي در بين جوامع مختلف به عنوان وسيله ارتباطي و حضور آن حتي در حريم خلوت و خصوصي مردم ، اين ابزار را به عنوان قابل قبول ترين پيام آور و پذيرفتني ترين فرمانرواي اجتماعي و فرهنگي تبديل کرده است
باید توجه داشت که وقتی سخن از ماهواره به میان می آید، ابتدا مسایل ضد فرهنگی آن جلب توجه می کند، سپس مسایل سیاسی، علمی و ورزشی ایفای نقش می نمایند.
یک آسیب شناس اجتماعی درباره پیامد های ماهواره بر روی جوانان می گوید:«با وجود اینکه برنامه های ماهوار ه ای محتوای علمی و آموزنده نیز دارد،امروزه بیشتر جوانان ماهواره را برای استفاده از برنامه های علمی آن انتخاب نمی کنند و بیشتر تمایل به دیدن برنامه هایی دارند که آن ها را در رسانه های داخل کشور نمی یابند و در واقع به خاطر برنامه های مبتذل و مستهجن،از ماهواره استفاده می کنند که زمینه انحراف و سقوط اخلاقی در این برنامه ها برای قشر جوان بسیار زیاد است.
چه زیبا فرموده است رسول گرامی اسلام حضرت محمد(ص):«کیف بکم اذا رأیتم المنکر معروفا» چه می شود شما را آن گاه که ناپسند را پسندیده می شمارید و بد را خوب می بینید . .گفتنی است،فرایند ارتباطات از راه دور و استفاده از ماهواره و دیگر رسانه های گروهی برای پخش امواج در سطح گسترده،شمشیری دو لبه است که می تواند پی آمد های مثبت و منفی را به دنبال داشته باشد.
الگو گزینی نوجوانان و جوانان از رسانه های تصویری در دهه های اخیر توجه پژوهشگران روانشناسی را به خود جلب کرده است.
در این مقطع زمانی آن چه بسیار نگران کننده و تهدیدی جدی برای جوامع محسوب می شود کمرنگ شدن ارزش های انسانی و باورهای مذهبی بخصوص در نسل های جوان و نوجوان و افول فرهنگ و در نتیجه خطر سقوط فرهنگ اجتماعی است.
اغلب استفاده کنندگان از ماهواره ها را اقشار جوان و نوجوان اعم از تحصیلکرده و غیر تحصیل کرده شامل می گردد به گونه ای که آنها بخشی از سبک های زندگی خود را بر مبنای آنچه تماشا می کنند پیش می برند. آنها پیامی را که به شکل های هیجانی و احساسی منتقل می گردد، دریافت می کنند و گاهی بدون تعمق می پذیرند. نقش ترغیبی که توسط برنامه ها ارائه می گردد درست مانند هدف گیری افکار و احساسات و روان مخاطب می باشد اینکه آنها را ندا می دهد و امر و نهی می کند صدق و کذب واقعیت ها را مخدوش می کند تفاوت خوب و بد را در ذهن مخاطب ناشناخته باقی می گذارد و از راه های گوناگون در ذهن او اعتمادسازی می کند.
اغلب پیام هایی که ارائه می کند هیچگونه هماهنگی و همرنگی با فرهنگ و سنت ما ندارد و بیشتر با فرهنگ های غربی و اروپایی همگن شده اند. این ناسازگاری و ارائه پیام های ناهمگون با فرهنگ ما باید برای همه ما و مقامات فرهنگی و اجتماعی آشکار باشد که چه در سر تولیدکنندگان و سرمایه گذاران این رسانه است و قصد دارد مخاطبان خود را از طریق تحریک عواطف وابسته سازد و آنان را در فضای جدیدی که میخواهد غرقه می کند. بخش زیادی از این برنامه ها اغلب با موضوعاتی عنوان می شود که از نظر مبانی اخلاقی با فرهنگ ما در تضاد است.

فصـل دوّم
مفهوم شناسی
ماهواره:
لغت ماهواره طبق تعریف ، به سفینه ای گفته می شود که درمداری به دوریک سیاره معمولا زمین درحال گردش باشد. در عصری که ما در آن زندگی می کنیم ماهواره وتکنولوژی وابسته به آن آنچنان درتاروپود جوامع بشری نفوذکرده وبه پیش می تازدکه نقش تعیین کننده آن درسیرتحولات تمدن بشری ،قابل توجه است .
بخشی ازتحقیقات وپژوهشهای علمی -تخصصی که درآزمایشگاههای مستقر در فضا انجام می شود ، هرگز نمی توانست روی کره زمین جنبه عملی به خود گیرد. این تحقیقات که بسیارمتعدد ومتنوع است ،درتخصصهای پزشکی ، داروسازی ، مهندسی مواد، مهندسی ژنتیک ودهها مورددیگر، تا به حال دستاوردهای بسیار ارزنده ای را به جوامع بشری عرضه کرده است .ماهواره ها که در فضا درحال گردشند، می توانند اطلاعات باارزشی در اختیارانسان قراردهند که منجربه تحولات شگرفی در زمینه های گوناگون شود. ماهواره های کشف منابع زمینی هواشناسی ، مخابراتی ، پژوهشی ونظامی ازاین نوعند
ماهواره از دوبخش تجهیزات مخابراتی وغیرمخابراتی تشکیل شده است . زیرسیستمهای مخابراتی ، آنتنها و تکرارکننده ها هستند. در بخش مخابراتی ، دستگاهی وجود دارد که وظیفه تکرارکننده های رله رادیویی را انجام می دهد و ( ترانسپاندر ) نام دارد .ترانسپاندرها سیگنالهای فرستاده شده از زمین را دریافت وپس از تقویت وتغییر فرکانس آنها را به زمین می فرستند..
آنتن های مربوط به این ترانسپاندرها طوری طراحی شده اند که فقط قسمتهایی ازسطح زمین را که درون شبکه ماهواره ای قرار دارند، پوشش می دهد. یک ماهواره معمولا آنتنی همه جهته دارد که برای دریافت سیگنالهای فرمان صادره از زمین به کارمی رود زیرا آنتن های دیگر ماهواره احتمال دارد به سوی زمین نباشند . آنتن همه جهته همچنین برای کنترل سیستمهای فرعی در زمان پرتاب ماهواره و تعیین موقعیت آن به کارمی رود.بخش غیرمخابراتی ماهواره که در واقع قسمت پشتیبانی فنی آن است شامل سیستم کنترل حرارتی ، سیستم کنترل موقعیت ومدار، ساختمان مکانیکی ،سیستم منبع تغذیه وموتور اوج است
جــوان:
جوان کسی است که مرحله ای به نام بلوغ را پشت سر گذاشته و تغییری کلی پیدا کرده است،؛ زیرا از دنیای بدون دغدغه کودکی خارج و به دنیای پرمسئولیت بزرگسالی وارد شده است. جوان شخصی است که دوره پستی و ناتوانی کودکی را پشت سرگذاشته و دوره سستی و ناتوانی دیگری به نام پیری را پیش رو دارد. لذا بهترین، فعال ترین و شاداب ترین دوره عمر هر انسانی دوره جوانی است.
تأثیر ماهواره بر جوان
عناصر فرهنگی بیگانه که از طریق سیستم‌های ارتباطی به خصوص ماهواره تبلیغ می‌شود، جوانان ما را به عنوان سربازان پیاده نظام دشمن تبدیل کرده و باعث می‌شود که جوانان ما، مطابق الگوهای مورد علاقه اجتماع و باورهای دینی و همچنین آداب و رسوم ما را نه تنها نپذیرفته، بلکه متأسفانه در بعضی از اوقات، آداب ما را مورد تمسخر قرار می‌دهند.
اگر جوانان به درستی تحت تعلیم آموزش‌های صحیح قرار بگیرند، ‌هیچگاه دچار انحراف نشده و آینده‌شان سیاه و تباه نمی‌گردد.
به طور کلی رفتار و عمل هر کس، به تربیت و جایگاهی دارد که در آن بزرگ شده که مسلما کسی که در یک خانواده با اصل و نصب بزرگ شده باشد، آینده روشنی در انتظار او خواهد بود و مسئله آخر اینکه مقصر اصلی به بیراه کشیده شدن جوانان ما،‌والدین و مسئولین نهادهای فرهنگی جامعه است. زیرا با غفلت‌های خود باعث به انحراف کشیده‌ شدن فرزندان این سرزمین خواهد شد.
فصل سوّم
دوران جوانی
جوانی، دوره طوفانی عمر است. جوان اگر چه از مرحله نوجوانی که دوره آشوب شدید است بیرون آمده و به دنیای آرامش نسبی وارد شده است، اما همچنان مثل آتش، برافروخته و شعله ور است.
جوان، کانون شور و هیجان، مرکز نشاط و سلامت، قلب تپنده و سرمایه آینده یک ملت است؛ از این رو در برنامه ریزی ها و سیاست های فرهنگی و اجتماعی توجه ویژه ای به این نسل می شود و دولت ها برای بهره برداری صحیح و استفاده مطلوب از نیروها و استعدادهای جوانان در امور مختلف سازندگی و اداره کشور، تمام تلاش خود را به کار می گیرند که شور و نشاط و توانایی های جوانان را، سالم و سازنده برای رفع نیازها و رفاه و آسایش حال و آینده جامعه هدایت کنند.
بدون تردید در بین همه مراحل عمر آدمی، هیچ مرحله ای به اهمیت مرحله جوانی نیست. واژه جوان یادآور حیاتی پر از نشاط و همراه آن تلاش و کوششی در عرصه های حیات سیاسی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. جوان مجموعه ای از استعدادهای شکوفا شده، و فشرده از نیروهای ذخیره شده آماده به کار و نام و عنوانش یادآور امیدها و آرزوهاست. دامنه و نوع نیازهای جوان ممکن است فطری یا اکتسابی، طبیعی یا غیر طبیعی باشد. به هرحال انواع نیازها و پیدایش آن در جوانان، عامل تحرک و جنبش و سببی برای دستیابی به رشد، تأمین سلامت جسم و روان و شادابی و نشاط آنان است، و باید مورد توجه همه برنامه ریزان فرهنگی کشور قرار گیرد.
نسل جوان، از آسیب پذیرترین و حساس ترین نیروهای هر کشور است. جوانان، از گذشته های دور همچنان شکار خوبی برای دشمنان اسلام و انقلاب بوده اند. دشمنان انقلاب، امروز به خوبی دریافته اند که غارت و چپاول منابع مادی و معنوی ملل جهان سوم خصوصا کشورهای اسلامی، منوط به تحریف فرهنگ و ارزش های ملی و مذهبی و از سوی دیگر تحمیل نگرش غربی و سرانجام اشاعه فساد و بی تفاوتی میان مردم به ویژه نسل جوان است؛ از این روست که ژرف نگری و دقت در امور جوانان و رفع نیازمندی های فکری و معنوی آنان اهمیت بیشتری می یابد.
شناخت دردها و دغدغه های فکری نسل جوان ضروری است. باید دانست که دردها همیشه نشانه بیماری نیست، بلکه گاه نشانه بیداری نیز هست. برای درمان، باید این نسل نوخواسته را بشناسیم و مزایا و عیب هایش را بدانیم؛ چه آن که چاره کردن این مشکلات بدون در نظر گرفتن مزایا و بدون احترام گذاشتن به آنها میسر نیست. با بی اعتنایی به این امر محال است که بتوانیم با نسل جوان ارتباط چاره جویانه، مناسب و منطقی برقرار کنیم. عدم برخورد منطقی و آگاهانه، نسل جوان را به انحراف کشانده و آنها را به مکاتب و اندیشه های منحرف سوق می دهد .
در دنیای مدرن امروزی این وسایل ارتباطی هستند که نقش های مهمی در زندگی روزمره افراد می گذارند و با تأثیرگذاری بر روی افکار و روان مخاطبان خود اهداف خود را عملی می کنند.
با تغییر و تحولات وسایل ارتباط جمعی به مرور زمان و پیشرفت روز به روز این وسایل شیوه زندگی و راه و رسم آن به کلی دگرگون شده است . با نگاهی به گذشته بخوبی می توان دریافت که نوع دیدگاه و سلایق حتی توقعات مردم چقدر متفاوت تر بود . چرا که سرگرمی و وقت گذرانی با وسایل و تکنولوژی به شکل امروزی شناخته نشده بود و به این شکل و اندازه وجود نداشت و زندگی بیشتر صرف کارهای دستی و سرگرمی ها شامل کتابهای شعر، گنج نامه ها(شاهنامه)، گرامافون،رادیو و … می شد و در آن دوران گذراندن اوقات فراغت و تصمیم گیری درباره آن بر عهده بزرگترها بود در حالی که هم اکنون این رسانه های نوین هستند که به راحتی گروه کثیری از مردم با افکارشان را به هر سمت و سویی که می خواهند هدایت می کنند، به عبارت دیگر این کوچکترها هستند که براحتی انتخاب می کنند، تصمیم می گیرند و نظر می دهند زیرا آنها نسلی هستند که با تکنولوژی جدید بزرگ شده اند در دنیایی که رسانه ها امیال و غرایز بشری را تحت کنترل دارند.
رهبر معظم انقلاب آیه الله خامنه ای خطاب به دانشجو می فرماید:
جوانان دانشجو ،مثل جوان طلبه و مثل هر جوانی که دوره ای را در یک محوطه ای جوانان می گذرانند، حتماً باید به خودسازی دینی و معنوی هم بپردازند.
اوصاف و خصوصیات جوان
جوان به دلیل شرایط ویژه ای که در آن قرار دارد دارای خصوصیات و ویژگی های خاصی است که به پاره ای از آین موارد فقط اشاره می شود.
1- جوان خود اتکا و استقلال طلب است
2- جوان برتری جو و رقابت طلب است
3- جوان کم تجربه شتابکار و ناهشیار است
4- جوان حق پذیر است: اما قدر خود را نمی داند
5- جوان در فشار و پرخاشگر است
6- جوان احساس خلأ می کند
7- جوان با بحران مواجه است( بحران شخصیت یا هویت، بحران روابط اجتماعی، بحران خانواده،بحران جنسی، بحران کار)
8ـ به دلیل ویژگی های جوان و بحران هایی که او با آن مواجه است، ارتباط با جوان امری چندان ساده و آسان نیست. منظور از ارتباط سخن گفتن با او یا شنیدن سخن او نیست؛ زیرا سخن گفتن همیشه نشانه ایجاد ارتباط نیست و چه بسا ارتباط یکسویه پدید آورد. به همین دلیل، مراد ما از ارتباط، ارتباط بین الطرفین، مداوم، تأثیرگذار و نتیجه بخش است که بدون شناخت دنیای جوان امکان ناپذیر است. برخی از راهکارهای ارتباط با جوان عبارتند از:
9ـ درک موقعیت جوان
10ـ شناخت نیازهای جوان و برآوردن آن
11ـ سخن گفتن با جوان
12ـ شنیدن سخن جوان
13ـ ابراز احساس با جوان
و دیگر نکاتی که می توان در رابطه با جوان در نظر داشت این که :
1- با جوان همواره محترمانه و مؤدبانه برخوردکنید.
2- بیش از آن که به رفتارهای منفی او توجه کنید، به رفتارهای مثبت وی توجه نشان دهید.
3- برای برخورد با جوانی که برای جلب توجه رفتار منفی از خویش بروز می دهد، بهترین برخورد عدم توجه به آن رفتار است.
4- اگر چه جوان دارای عیوبی است، چشم پوشی از آن و نیز پذیرفتن عیوب مان در برطرف نمودن عیوب جوان تأثیرگذار است.
5- اگر جوان دارای رفتارهای ناهنجار است، باید آهسته آهسته به تغییر او همت گماشت؛ زیرا ناهنجاری ها یک شبه از بین نمی رود.
6- ناهنجاری ها یک شبه از بین نمی رود، لکن هیچ گاه نباید از تلاش ناامید شد.
7- برای ارتباط با جوان، خوب سخن گفتن، خوب گوش سپردن و ابراز احساس خوب، حتمی و گریزناپذیر است.
8- در مواجهه با جوان باید واقع بینانه عمل کرد و نه آرمانگرایانه.
9- . تغییر روش های رفتاری بزرگسالان ممکن است به تغییر رفتارهای جوان و به ارتباط با او منجر شود.
10- همیشه خود را در موقعیت جوان قرار دهید و از آن دریچه به دنیای او بنگرید.
جوان برای حفظ استقلال وشخصیت خود، باید مشغول کار وتلاش شود ونباید به فکر این باشد که کار اداری به او بدهند وپشت میز بنشیند،بلکه هر کار آبرومند وحلال می تواند به عنوان یک شغل انتخاب گردد.
همچنین جوان از خانواده ی خود توقعاتی دارد ، از جمله این که از پدر و مادر خود می خواهند که:
1- یکدیگر را دوست بدارند.
2- گرفتن تصمیم های مفید را به آنان بیاموزند.
3- بگذارند آنان خودشان به کارهایی دست بزنند
4- محبت خود را نشان بدهند و آنان را در آغوش بگیرند.
5- وقت کافی وبا کیفیت در اختیارشان بگذارند.
6- در پیدا کردن استعداد خاص خود به آنان کمک کنند.
7- به آنان یاری دهند تا زندگی را براساس درستی پایه ریزی کنند.
یکی از وظایف مهم واساسی خانواده ها در طول تاریخ توجه به رشد مذهبی واخلاقی فرزندان وایجاد محیط مساعد برای پرورش استعدادهای آنان بوده است.
از آنجا که کودکان ونوجوانان قسمتی از عمر خود رادرمحیط خانه ومعمولاَ درکنار پدر ومادر صرف می کنند، لذا این محیط ، عاملی موثر در یاددهی ویادگیری محسوب می شود وفرزندان تحت تاثیر نگرشها،ارزشها حاکم برخانواده هستند.
وقتی جامعه ای از خانواده های استوار ومتعادل برخوردار باشد،به طور طبیعی فرزندان سالم وبرومندی درآن خانواده ها پرورده می شوند ودر بزرگسالی از ارزشهای واقعی اجتماع محسوب می گردند وهمین نیروهای ارزنده هستند که جامعه را متحول می کنند.

تأثیرات گوناگون ماهواره بر جوانان از جهات متعددی قابل تأمل است.
الف)اعتقادی
از آن جا که هر انسان به لحاظ ایدئولوژیک دارای یک سری مبانی واعتقاداتی می باشد ورفتار او نیز مطابق با نوع تفکر او به جهان وخداوند هست پس باید از این مرزهای اعتقادی دفاع کرده وآن ها را به نحو احسن بشناسد ومهمترین دشمن در عرصه ی اعتقادات ،شبهات وتلقین ها ی نا درست بوده ودر زمان فعلی این شبهات با رنگ ولعاب زیباتر خود را بروز می دهند .متاسفانه ماهواره در شمار ابزارهایی قرار گرفته که به مرزهای عقیدتی انسان ها خصوصا اسلام وبه ویژه مکتب تشیع حمله ور شده و قصد دارد اساس این مکتب را در هم بریزد البته نا گفته نماند اغراض سیاسی در این مساله بی تاثیر نیست.
علی(ع) می فرمایند: اِنَّما قَلبُ الحَدَثِ کَا لاَرضِ الخالِیَةِ ما اُلقِیَ فیها مِن شَیئٍ قَبِلَتهُ
دل نوجوان مانند زمین آماده است که هر بذری در آن افشانده شود می‌پذیرد..
ب) فرهنگی واخلاقی
همان طور که می دانید هویت انسانی به فرهنگ وتمدن او بر می گردد وانسانی که دارای فرهنگ وتمدن نباشد دچار بحران هویت گشته واز او یک شخصیت کاملا وابسته ومتکی به دیگران می سازد ودائما چشمش به دیگران بوده تا خود را مو مو همانند آن ها قرار دهد واین مطلب به ویژه در مورد ملت ایران که دارای فرهنگ کهن واصیل می باشد بسیار خطرناک بوده وتهدیدی بسیاری جدی به شمار می آید واز طرفی قوام جامعه به اخلاق ورعایت اخلاقیت افراد جامعه می باشد و زمانی که انسانیت ،حریم های شخصی ،خانواده و…از بین برود چنین جامعه ای از درون خالی شده وباتلنگری در هم می ریزد واین مساله در مورد جوانان ونوجوانان مهم تر است ماهواره از طریق پخش فیلم های غیر اخلاقی که نتیجه ای جز بی بند وباری ، بی حیایی، مشوش شدن ذهن جوان و… ندارد به این مقصد پلید دست پیدا می کند.
تجارب جهان غرب و آن ها که در این وادی افتاده اند نشان داد حاصل بی حجابی و یا بی قیدی زن در حجاب عبارتند از :
از دست رفتن شرف و عفت، پیدایش و افزایش فرزندان نامشروع، دامنه یافتن مسئله ی فحشا و در نتیجه تزلزل خانواده ، از میان رفتن قداست زناشویی، توسعه ی تنوع طلبی برای افراد و در نتیجه شیوع طلاق.

بر همین اساس استفاده از برنامه های ماهواره در نظر مراجع حرام اعلام شده است. از جمله:
استفاده از برنامه‏هاى مفید و مشروع (مانند برنامه‏هاى علمى و قرآنى) هر چند فى نفسه مانعى ندارد؛ ولى با توجه به اینکه برنامه‏هایى که از طریق این دستگاه پخش مى‏شود غالباً در بردارنده آموزش افکار گمراه کننده و تحریف حقایق و برنامه‏هاى لهو و فساد هستند، استفاده از ماهواره جایز نیست.
ج)سیاسی
از آن جا که دشمنان ما با مساله ی نظامی موفق به پیشبرد اهداف خود مبنی بر تصرف وتسخیر ایران نشدند بر همین اساس از ابزارهایی مانند ماهواره،اینترنت و… کمک گرفته اند ومردم یک کشور را از طریق القا ی شبهات وحرف های غیر واقعی نسبت به نظام دلسرد کرده وانها رابه نوعی به دشمنی با نظام دعوت می کنند واین اقدام از طریق راه های مختلف و در ظاهری بسیار زیبا با اظهار کمک به مردم یک کشور صورت می پذیرد

دنیای ارتباطات
عصری که در آن قرار داریم، عصر ارتباطات و عصر سلطه پدیده رسانه بر زندگی انسان هاست. بی گمان برنامه های رادیویی و تلویزیونی موفق شده اند افکار و عقاید انسان های بی شماری را دستخوش تغییر سازند. تمدن منحط غرب برای ترویج سکولاریسم اقدام به تأسیس هزاران شبکه تلویزیونی و رادیویی کرده است که به صورت شبانه روزی برنامه های گوناگونی را با این هدف پخش می کنند. متأسفانه دستیابی به این برنامه ها در کشور ما بسیار ساده و امکان پذیر است. باید توجه داشت د که وقتی سخن از ماهواره به میان می آید، ابتدا مسایل ضد فرهنگی آن جلب توجه می کند، سپس مسایل سیاسی، علمی و ورزشی ایفای نقش می نمایند. بیشتر شبکه های فارسی زبان ماهواره ای، در یک تقسیم بندی معمولی به شبکه های سیاسی و غیر سیاسی تقسیم می شوند که بر اساس تحقیقات به عمل آمده تمامی این شبکه ها، با وجود هدف ها و سلیقه های گوناگون، در هجوم به مبانی دینی به طور جدی اشتراک دارند و هرکدام با مأموریتی خاص به مقابله با اسلام برخواسته اند. این هجوم اگر چه آرام و خاموش آغاز شده، اصول و پایه های اعتقادی مردم را هدف قرار داده و با دقت ماهرانه ای تمام گروه های مختلف جامعه را در بر می گیرد.
بسیاری از دانش پژوهان، متفکران و مصلحان اجتماعی عصر حاضر را با نام های متفاوتی چون « عصر تکنیک »، « عصر ارتباطات »، « دهکده جهانی » و رهبری از راه دور نامیده اند. البته رهبری از راه دور نه تنها در مورد ماهواره ها و فضاپیماها صادق است، بلکه هدایت از مسافت دور به وسیله رسانه های گروهی در مورد انسان نیز صدق می کند. تا قرن بیستم، رهبری و ارشاد انسان رویارو و براساس ارتباط بود، در صورتی که در عصر حاضر ارتباطات یک طرفه و از راه دور صورت می گیرد. به طوری که بین شنونده و گوینده، یا بهتر بگوییم بین موثر و متاثر به طور نسبی فاصله زیادی وجود دارد. برخی معتقدند که رسانه های گروهی دارای چنان قدرتی هستند که می توانند نسلی تازه در تاریخ بشر پدید آورند، نسلی که با نسل های پیشین بسیار متفاوت است.

ورود ماهواره به ایران و تاثیرات آن برجوانان
از زمانی که ماهواره وارد خانه های ایرانیان شد، طیف گسترده ای از شبکه های ماهواره ای مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار گرفت.در ابتدا به دلیل محدود بودن شبکه های فارسی زبان، شبکه های خارجی مورد توجه بییندگان برنامه های ماهواره ای قرار داشت اما پس از مدتی با گسترش شبکه های فارسی زبان و کاهش سختگیری ها نسبت به استفاده از ماهواره، این پدیده به صورت گسترده ای به خانه های ایرانیان راه یافت.هم اینک تخمین زده می شود که تعداد قابل ملاحظه ای گیرنده و دیش ماهواره ای در کشور وجود داشته باشد.تعداد شبکه های ماهواره ای فعال در جهان ۱۷ هزار و ۶۶۶ شبکه است که از این تعداد حدود سه هزار شبکه در داخل ایران با همین دیش ها و آنتن های معمولی قابل دریافت هستند.از این تعداد شبکه حدود ۷۴ شبکه مخصوص تبلیغات مد لباس و لوازم آرایش است.
با توجه به جوان بودن جمعیت کشور، علاوه بر تاثیر شبکه های ماهواره ای بر نحوه نگرش جوانان به مسایل سیاسی، ما شاهد تغییر در الگوهای فرهنگی جوانان کشور نسبت به بسیاری مسایل از جمله مدل لباس و آرایش نیزهستیم . در جامعه به دلیل بهبود اوضاع اقتصادی مردم، ابراز وجود دربین جوانان به مثابه یک ارزش اجتماعی به سرعت درحال رشد است. یکی از دلایل پررنگ شدن این موضوع علاوه بر رفاه اقتصادی، گسترش روز افزون استفاده از ماهواره در خانواده ها می باشد.
دشمن که همواره اشاعه فرهنگ دینی و اعتقاد به خداوند و معنویات را مانع اصلی هدف های خود می بیند،برای کم رنگ کردن این اعتقادات،با ایجاد خلل دراعتقادات قشر جوان،در به انحراف کشاندن و بی هویت کردن آنان می کوشد.
تفاوت فرهنگ ما با فرهنگ غرب :
1) در فرهنگ ما پوشیدگی ارزش است؛ در فرهنگ غربی برهنگی ارزش و عامل ارتقای شخصیت زن می باشد.
2) رازداری و پرده پوشی در مسایل شخصی برای ما یک فضیلت است؛ در برنامه های تلویزیونی غرب افشاگری و پرده دری نشانه شجاعت و استحکام شخصیت افراد به شمار می رود.
3) ما عفاف و پرهیز از جلوه گری زنان را ارج می نهیم؛ آن ها جلوه گری و خود آرایی زنان را بالا ترین امتیاز تلقی می کنند
4) ما تفاهم، حفظ آرامش و صلح را در میان افراد،اعم از پیران، جوانان و کودکان در کنار پیروی از ارزش های دینی ضروری می¬شناسیم؛ اما آنان همواره در پی طرح اختلاف و تضاد میان نسل های جامعه هستند و تشنج گرایی را با پیروی از اصل تکیه بر تضاد و تضارب میان نسل ها دنبال می¬کنند.
5) ایثارگری و حفظ منافع دیگران در مکتب و فرهنگ ما ارزش والایی دارد؛ ولی در فرهنگ غرب فرد گرایی و امتیاز طلبی محور همه کارهاست.
6) ما کمال جویی، ارزش گرایی و معنویت طلبی را موجب سعادت می دانیم؛ آن ها بیننده را به سوی سرگرمی های بی ارزش، لذت های زودگذرو مادی گری محض سوق می دهند.
7) برای ما عشق جلوه ای آسمانی دارد؛ اما آن ها عشق را در حیوانی ترین مرحله ممکن، تعبیر و تفسیر می کنند.
دکترشهربانو قهاری، روانشناس و استاد دانشگاه با بیان این مطلب که خانواده به عنوان نهاد اصلی جامعه نقش اصلی را در رابطه با موضوع دارد، می‌گوید: سهل انگاری تعدادی از خانواده‌ها در رابطه با ماهواره و خطرات آن می‌تواند زمینه‌ساز آسیب‌های جدی روحی و روانی در بین فرزندان باشد
فصل چهارم
دختـــــران
از زمانی که جوانان بخصوص زنان در پی تعریف نقش جدیدی برای خود در عرصه جامعه و تحولات آن بودند، برای صاحبان پول و سرمایه ، این فرصت فراهم آمد که با ایجاد تعریف های جدید از هویت، بازار پولساز و سودآوری را برای خود ایجاد کنند.چرا که این دو قشر همیشه در پی کسب تعاریف جدید ازهویت خویش و پیرامون خود بوده اند پس ارائه مدها والگوهای جدید، نوعی بسترسازی برای اینگونه افراد به منظور ابراز وجود آنها در جامعه بوده است.
علاوه برعامل اقتصاد و دیدگاه سودمحور بنگاه های اقتصادی و صاحبان آن، گسترش رسانه های جمعی و بهنگام ارتباطات صوتی و تصویری در سطح جهان نیز به دستیابی عوامل مزبور به اهدافشان در ابعاد اقتصادی و فرهنگی سرعت بیشتری بخشید.
در این میان بویژه از دهه 1960 ما شاهد شکل گیری جدی پدیده مد و مد گرایی در غرب می باشیم، پدیده ای که از آن زمان تاکنون تاثیر مثبت و منفی فراوانی بر جوامع مختلف سراسر جهان داشته است.
از این زمان،پرداختن به ظاهر لباس و آرایش چهره به صورت مد شکل جدی تری به خود گرفت و درهمین راستا بنگاه های اقتصادی بزرگی شکل گرفتند که امروز ما آنها را به صورت غول های مارک دار در زمینه پوشاک و لوازم آرایشی می بینیم
در جامعه جوانی مثل ایران، انتخاب نوع پوشش و سبک آرایش، بی تاثیر از برنامه های ماهواره نیست با نگاهی کوتاه به این مساله متوجه می شویم که نفوذ فرهنگ غرب آرام آرام وارد کلیه اندامهای درخت کهنسال فرهنگ ایران می شود وخود را به سرعت ناباورانه ای به عنوان بخشی از فرهنگ جامعه به جوانان عرضه می کند.
کشور های غربی و سلطه گر به موجب مقابله با فرهنگ های ارزشی و اصیل مشرق زمین اقدام به طراحی وسایل و برنامه های مختلف فرهنگی نموده اند که در این میان ماهواره ها به دلیل دسترسی آسان عموم مردم در تمامی کشور ها به عنوان ابزاری قوی در دست سلطه گران قرار گرفته است. لذا برهمگان لازم است تا با روشن بینی کافی در جهت مبارزه با تهاجمات فرهنگی ایستادگی نموده و در راستای تقویت هویت ملی و دینی ایران اسلامی تلاش نمایند.و مدیران فرهنگی جامعه نیز باید حرکت خلاقانه و آگاهانه ای را برای کاهش اثرات منفی برنامه های شبکه های ماهواره آغاز کنند.
در ادامه، ابتدا ارزش دختر از نظر اسلام و ضرورت واهمیت تربیت دختران را مطرح می کنیم و سپس به مقایسه فرهنگ خود با غرب می پردازیم.
ارزش دختراز دیدگاه اسلام:
اسلام بیش از همه مکاتب وفلسفه ها درباره زن نظر داده واز اوحمایت کرده است.این مساله صرف ادعا نیست بلکه نگاهی اجمالی در مباحثی مربوط به زنان استکه ادعای ما را ثابت می کند.ذکراین نکته ضروری است که اسلام در عنایتی که نسبت به دختران واصولاً زنان روا داشته،نخواسته که بی حساب گروهی را بالا یا پایین بیاورد.این خطاست که برخی گفته اند اسلام دین مردان است.اولاً اسلام دین انسانهاست و درآن زن ومرد مطرح نیست و ثانیاً اگر بخواهیم از لحاظ عنایت و توجّه بنگریم،می بینیم که زنان در رتبۀ بالاتری قرار دارند.
اسلام دختران را از قهر وخشم پدران و نارضایی مادران نجات داد و جلوی زنده به گور شدن آنان را گرفت.به پدر ومادر تفهیم کرد که اورا به عنوان پاره ای از پیکر خود و بخشی از وجود خود بپذیرند.اسلام دستور داده که به فرزندان خود احترام کنید وعنایت خودرا به دختر بیشتر معطوف دارید.درزمان جاهلیت از زن به صورت برده استفاده می کردند تا برای اقتصاد خود کار کند امّا اسلام به زن امنیّت اقتصادی داد.

تربیت دختران:
ما نمی خواهیم بگویی زن از حیث وضع طبیعی پست تر از مرد است ویا پسران در سایه تربیت خاص خود جزء طبقه ممتاز مملکت گردند واز حقوق بیشتری برخوردار باشند.بلکه می گوییم با درنظر گرفتن شرایط وامکانات و مقتضیات فطری و طبیعی آنها و بر اساس نظام اسلامی و وظایفی که در این نظام بر عهده هرکدام است به هرکس آنچه را که لایق اوست عطا گردد.
اگر تربیت،حقی برای انسانیت به حساب آید ادای آن برای دختر ضروری تر است.از آن بابت که اگر زن تربیت شود در حقیقت مرد هم در دامان او تربیت خواهد شد وبرعکس اگر او تربیت نیابد،پسر تربیتی نخواهد یاقت.عدم پذیرش مسئولیت و یا عدم رعایت حق تربیت دختر به حقیقت،نوعی سرباز زدن از وظیفه وپذیرش قید جاهلیت برای دختر است.

ضرورت واهمیت تربیت دختران:
اسلام برای تربیت فرزندان ، مادران آگاه ، مؤمن وپرهیزکار می خواهد.وجود پرورش یافته او را رکن اساسی و نیرومند سعادت جامعه می شناسد و قائل است که اثرات تربیتی او برای همیشه وتا پایان عمر در اذهان خواهد ماند به همین دلیل برای تربیت دختران اهمیت فراوانی قائل است وهمواره توصیه می کند.
دختران امروز باید درس مسئولیت از دیگران بگیرند، دارای صداقت و امانت، نظم وترتیب و وقت شناس باشند تا بتوانند همین جوانب و ابعاد را به فرزندان خود در روزگاران آینده یاد دهند.تربیت عاملی برای خوشبختی بشر و رساندن جسم و روح به بلندترین پایه های کمال است واین امر به شرطی محقق میشود که محتوائی اندیشیده واز قبل تعیین شده برای آن بشود پیش بینی کرد.ما باید دختران را برای
پذیرش شغل مادری و تربیت نسل آماده سازیم.

فصل پنجم
آسیب شناسی استفاده از ماهواره
ابتدا چنین به نظر می رسد که پیشرفت رسانه های ماهواره ای به صورت مطلق و بی قید و شرط پدیده ای مطلوب است و برای تحقق دهکده جهانی،ضرورت تام دارد حال آنکه در تجربه کوتاه و چندین ساله معلوم شد که برخی از پی آمد های سوء این پدیده از حیث فرهنگی به شدت آسیب زاست. در ادامه به برخی از
عوارض ناشی از استفاده ی از این پدیده ی متمدن امروزی می پردازیم.
1- ترویج خشونت
2- بدحجابی و زنان خیابانی
3- تاثیر منفی شبكه های ماهواره ای بر شكستن حریم های خانواده
4- هجوم فرهنگی
5- ترویج زندگی اشرافی و مدگرایی
6- الگوهای پوشالی
7- دخالت سیاسی
8- اشاعه فحشا و بی بند و باری
9- بزرگ نمایی واقعیت های کوچک برای پنهان کردن واقعیت های بزرگ تر
10-انکار یا حذف بخشی از حقایق یک موضوع برای تحریف همه آن حقیقت
11-محور قرار دادن برهنگی زنان و شهوت گرایی مردان و خلاصه کردن رابطه زن و مرد به مسأله لذت جنسی.
12- ترویج فحشا و منکرات در زشت ترین نوع آن در قالب داستان های جذاب
13- ایجاد نا امیدی نسبت به ارزش های انسانی و فضایل اخلاقی در جوامع بشری
بدون شک ارایه تصویر های مستهجن و مبتذل از طریق ماهواره و نمایش آن ها یکی از عوامل گسترش بی بندوباری و به فساد کشاندن جوانان است
قرآن کریم درباره خطر اشاعه زشتی ها در جامعه اسلامی هشدارمی دهد ومی فرماید:
«کسانی که دوست دارند زشتی ها در میـان مـردم با ایمـان شیوع یابـد ، عـذاب دردنـاکی برای آن‌‍‌هـا در دنیا و آخرت است و خداوند می داند و شما نمی دانید.»
حضرت رضا (ع) فرمود: « آن كس كه گناه را نشر دهد مخذول و مطرود است و آن کسی که گناه را پنهان می دارد، مشمول آمرزش الهی است.»
راهکارهای پیشنهادی:
1- رسالت اصلی مسئولان فرهنگی، ایمن سازی افراد به ویژه جوانان و نوجوانان در برابر هجوم بیگانگان و افزایش قدرت مقاومت آنان است.ایمن سازی تنها با برنامه ریزی هماهنگ و دارزمدت برای فرهنگ سازی دینی،گسترش شناخت معارف الهی و تنومند ساختن باورهای اصیل دینی در جامعه،میسر است که می توان با گذشت زمان افراد جامعه را به خود آگاهی و خود باوری برساند.به دیگر سخن از برخورد های فیزیکی و محدودیت آفرین در استفاده از ماهواره و اینترنت و…،نیز تنها باید به عنوان تکمیلی و یکی از راه های ایمن سازی بهره برد
2- اگر محدودیت آفرینی در استفاده از برنامه های ماهواره،بدون جایگزین کردن برنامه های سازنده و مورد علاقه جوانان باشد،به نتیجه نخواهد رسید و جوانان به انحرافات و مشکلات دیگری دچار خواهند شد.بنابراین با انتخاب برنامه های مناسب یا جایگزین کردن فعالیت های دیگر به جای تماشای برنامه های ویرانگر ماهواره ای،می توان از پیامد های منفی آن ها پیشگیری کرد
3- باید برای رشد فرهنگ اسلامی در جامعه تلاش کرد.در این راه از روش های زیر می توان بهره گرفت
الف- عمل به ارزش های مکتبی و ملی از جانب مسئولان و مدیران
ب-برداشتن محدودیت های غیر ضروری در زمینه های گوناگون،تا آنجا که به رواج ضد ارزش ها منجر گردد
ج- تهیه فیلم هایی با موضوعات متناسب با تعلیم و تربیت اسلامی.

جمع بندی و نتیجه گیری:
آنچه در مجموع می‏توان به آن دست یافت این است که بر اساس نظم نوین جهانی، تهاجم فرهنگی غرب به ویژه آمریکا علیه سایر فرهنگ‏ها در حال انجام است و این امر با گسترش تکنولوژی ارتباطات، شدت، سرعت و پیچیدگی بیش‏تری پیدا کرده است. آمریکا که داعیه‏ی سرپرستی جهان را در سر می‏پروراند و خواستار نظامی تک‏قطبی است، هیچ فرهنگ رقیبی را که مخالف این سیاست باشد، تحمل نخواهد کرد. قطعاً فرهنگ اسلامی از این قاعده مستثنا نخواهد بود و در رأس کشورهای اسلامی، ایران به واسطه‏ی انقلاب اسلامی ومخالفت علنی آن با قدرت‏طلبی آمریکا مورد هجوم بیش‏تری قرار گرفته و خواهد گرفت؛ لذا به منظور مقابله با این هجوم، باید تمام ترفندها و حیله‏های فرهنگ مهاجم شناخته شود و سپس ابزار کافی برای مقابله با آن فراهم گردد. از آن‏جا که تهاجم فرهنگی فرایندی فرهنگی است، باید با ابزارهای فرهنگی با آن مقابله کرد و از مبارزه با ابزار خشن پرهیز نمود؛ یعنی تولیدات فرهنگی متناسب با فرهنگ ملّی و دینی را باید گسترش داد و از نیروهای متعهد و دلبسته به کشور در ساخت این تولیدات کمک گرفت؛ و سپس با بهترین روش‏ها این تولیدات را به جوانان عرضه کرد. اینکه ما در معرض حملات فرهنگی رسانه های بیگاه هستیم شکی نیست،امّا ادوات مقابله با جنگ نرم در دسترس است. فقط باید چشم های خود را بشوییم و به گونه ای دیگر بنگریم و به افسران مقابله با جنگ نرم اعتماد کنیم و از ظرفیت های موجود به شکل کافی بهره ببریم.

منـابع و مـآخذ
1- قرآن کریم
2- نهج البلاغه
3- گیلکی ، عباس، چشمه های شور و شادی/ روز جوان، مجله گلبرگ، اردیبهشت 1383، شماره 50.
4- ستوده ،هدايت الله ، آسيب شناسي اجتماعي (جامعه شناسي انحرافات )، وضعيت نشر: تهران ،آواي نور ،1378
5- كليني؛اصول كافى،حاج سيد جواد مصطفوى‏، تهران‏، كتاب فروشى علميه اسلاميه‏،اول، ج‏4،
6- طوسی ، محمدبن حسن ،معروف به شیخ طوسی ، التهذیب ، صحیح و تحقیق استاد علی اکبر غفاری در ۱۰ جلد انتشارات دارالکتب الاسلامیه تهران
7- خامنه‏اى، سید علی ، اجوبة، س 1183 و 1215؛ آیت اللّه مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1609 و 829.
8- ثنایی، حسین، مجله ی شمیم یاس ، شهریور 1384، شماره 30 .
9- قائمی، علی. سازندگی و تربیت دختران، انتشارات انجمن اولیا و مربیان، تهران ، 1387
10- ــــــــــ. اسلام و تربیت دختران، انتشارات امیری، تهرانف 1383
11- استادان طرح جامع آموزش خانواده، جوان و تشکیل خانواده، انتشارات انجمن اولیا و مربیان، تهران ، 1380
12- بیل ساندرز، آنچه جوانان از والدین خود می خواهند، نشر البرز، تهران،1384
13- رحیمی، عباس. جوان موفق، نشر جمال، قم، 1386
14- قادری، محمد تقی. راه های خودسازی جوانان، انتشارات استاد مطهری. قم ، اردیبهشت ،1379
15- http://www.irdc.ir
16- http://www.irna.ir
17- http://fa.wikipedia.org/
18- http://www.tebyan.net
19- http://www.hawzah.net
20- http://www.bloghnews.com
21- http://khrgr.blogfa.com
22- http://www.asemooni.com
23- http://public-relation.blogfa.com
24- http://www.tasiremahvare.blogfa.com