بررسی نقش عوامل اعتقادی در پیشبرد جنگ تحمیلی هشت ساله علیه ایران

فاطمه ملا ابراهیمی[1]

چکیده

جنگ عبارت است از برخورد خشونت آمیز نیروهای مسلح دو یا چند دولت به منظور تحمیل اراده دیگری. وجهاد یعنی ایثار جان و مال در راه اسلام و پایداری در  راه اقامه شعائر دینی با تحمل مشکلات در برابر طوفان حوادث.

این مقاله بیانگر انواع جهاد که شامل جهاد ابتدایی ، جهاد دفاعی، جهاد برای نابود ساختن شرک و بت پرستی می باشد و اهمیت و اهداف جهاد  دفاعی ، ویژگی های جهاد فی ‌سبیل ‌الله از جمله: به بیان صبر و پایداری و یاد خدا و توکل و شوق جهاد و… اشاره دارد. و در ادامه به بیان معرفی مجاهد «کسی که در راه خدا و برای احقاق حق جهاد می کند» و ویژگی های یک مجاهد اسلامی و همچنین حضور روحانیون در میدان نبرد حق علیه باطل که نقش تبلیغی، آموزشی و فرماندهی را به عنوان مربی معنوی ایفا می کردند را بیان  می‌کند.

کلیدواژه: جهاد،مجاهد،دفاع مقدس،جنگ، شهید ، شهادت

           مقدمه

جنگ فی­نفسه اگر چه تلخ و ناخوشایند است اما از آن روی که جوهره­ی وجود آدمی در حضور صحنه­های نبرد آشکار می­شود و والاتر این که انسان را از خس و خاشاک دنیوی پاک می­گرداند، عرصه­ی امتحان و معرفت است.

البته این ویژگی اختصاص به آن گونه نبرد و مبارزه دارد که در مفهوم جهاد و دفاع شکل می­گیرد. جنگ و دفاع هشت ساله­ی ایران- نه به واسطه­ی ظاهر آن بلکه از آن نظر که دربردارنده­ی جان مایه­هایی از یک جهاد دفاعی بوده­است. این خصوصیت از یک سو از ایمان و قابلیت باطنی افراد جنگاور مایه می­گرفت و از سوی دیگر از معرفت و سلوک جاری که باعث ارتقای جبهه­های نبرد حق علیه باطل بود سرچشمه می­گرفت.

صحنه­های نبرد لبریز از رایحه­ی آتش و خون و اندیشه­های پاک بود که برای رزمندگان اسلام لقا به پروردگار و استشمام عطر بهشت را تداعی می­کرد و مردانی که متلبس بودند به اعتقادات معنوی که در جسم و روح آنان غلیان می­کرد. اعتقاداتی که رنگ و بوی خدا را نمایان می­نمود و در پیشبرد اهداف متعالی آنان نقش زرینی را برعهده داشت که امواج روزگار این نقوش را براق­تر می­نماید.

طبق فرموده­ی حضرت امام رحمه الله علیه جنگ ما جنگ حق علیه باطل بود و تمام نشدنی است. اگر چه سالهاست که از این رخداد عظیم اسلام می­گذرد، ولی هنوز هم عِطر خوش جبهه و شهادت را می­توان استشمام نمود. عِطری که با یاد و خاطره­ی آن عزیزان رزمنده به مشام می­رسد و این که داشتن آن اعتقادات در پیشروی جنگ تحمیلی مؤثر بود.

امروزه هر ایرانی مسلمان  می بایست با مطالعه و شناخت بیشتر آن غیور مردان در وجود خود آن اعتقادات را نهادینه سازد تا بتواند با توکل به حضرت باری تعالی در مقابل جنگ ناتمام حق علیه باطل همچنان ایستادگی و مقاومت نماید.

……………………………………………..

[1] - طلبه  سطح دو ، عمومی حوزه علمیه امام جعفر صادق علیه  السلام، شهرستان شاهرود،سال پذیرش مقاله 96/9/17

نتیجه گیری

جنگ تحمیلی علیه ایران به مدت هشت سال به طول انجامید. در طی این سال های نبرد، زنان و مردان غیور ایرانی در مقابل تجاوزگران بیگانه به دفاع مقدس پرداختند و دغدغه جنگیدن علیه باطل چه در جبهه نبرد و چه در پشت جبهه نبرد را به همراه داشتند و غیورانه با جهاد در راه خدا که قرآن هم درباره آن بسیار سخن گفته به مقام رفیع شهادت نائل گردیدند. شهیدان که طبق فرموده خداوند در قرآن، آن ها را مرده نپندارید بلکه درنزد خدا روزی می خورند چه بسا افراد ستودنی که کمرهمت بستند و برای دفاع از خاک میهن و ناموس خود نیت قربه الله نمودند از جان و مال و فرزندان خود گذشتند، غسل شهادت کردند و خالصانه روانه جنگ شدند  با توکل بر خدا با تمام وجود نبرد کردند.

آن ها تنها هدف خود را رضای الهی و دفاع از میهن و ناموس قرار دادند .و تعلق به دنیا را در نفس خود ریشه کن نمودند و ایثار و از خود گذشتگی را در وجود خودپروراندند.

مهم تر این که در کنار فرماندهان متدبر و کوشا و در زیرسایه رهبری چون حضرت امام خمینی(ره) بار معنوی مستحکم کرده و نقش خود را به عنوان یک مجاهد فی سبیل الله به نحو احسن اجرا کردند و عوامل اعتقادی چون ایثار، یاد خدا، انس با قرآن ، شهادت طلبی و … با امدادهای غیبی الهی نقش بسزایی داشته است.

جنگ اگر چه بر ملت ایران تحمیل گردید و با کمبود نیرو و تجهیزات نظامی روبرو بود ولی در این شرایط عوامل اعتقادی افراد مجاهد خود نقطه عطفی بود بر پیشبرد هر چه تمام تر جنگ علیه رژیم بعثی عراق. امیدوارم که با یاد و زنده نگه داشتن افراد رزمنده و شهدای هشت سال رفاع مقدس در جوامع امروزی بتوانیم قطره ای از جان فشانی های آن بزرگ مردان را اجر نهیم و همیشه به داشتن چنین سرزمین پاک که آغشته به خون شهیدان است افتخار می کنیم.

منابع و مآخد

* قرآن کریم

* نهج البلاغه

1.      ابوعلی بلعمی ،تاریخ پیامبر (ص) ،  تصحیح : محمد سرور مولایی ، بنیاد فرهنگ ایران ،قم ، چاپ 1359

2.      احسانی ،حسینعلی، انگیزش و دفاع مقدس ، زمزم هدایت ، قم ، چاپ اول ،

3.      الهی قمشه ای ، حکیم صحیفه سجادیه ،تهران، خیابان انقلاب، خیابان 12 فروردین ، پلاک 28 / ارمغان طوبی ، چاپ سوم ، 1387

4.      بابایی ، پرویز، فرهنگ اصطلاحات سیاسی ، انتشارات نگاه

5.      بهراروند، محمد، مهدی دستاوردهای فرهنگی دفاع مقدس ، کتاب فردا ، قم ، چاپ 1 ، زمستان 1390

6.       تقی زاده اکبری، علی، عوامل فرهنگی دفاع مقدس 2 ،  قم ، مرکز تحقیقات اسلامی

7.      خواص حبیب الله. ،یاد یاران کهکشان پیما ، تهران ، انتشارات آذریون ، چاپ اول ،1388

8.      رسولی محلاتی ،سید هاشم، غرر الحکم ، فرهنگ اسلامی ، چاپ یازدهم ، 1388

9.      سنگری ، محمدرضا، پیوند دو فرهنگ (عاشورا و دفاع مقدس) ، یاقوت / قم

10.  سید رضی (قدس ا…)،نهج البلاغه، مترجم : حجه الاسلام حاج شیخ حسن انصاریان ، و انتشارات پیام آزادی ، چاپ 14 ، بهمن 86

11.  شریعتی ،مجتبی، مراد پیری هادی ، آشنایی با علوم ومعارف دفاع مقدس ، تهران ، پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس ، چاپ 10 ، 1392

12.  شیخانی ،علی باقر، اسحاقی سید حسین ، سریر سخن اخلاق برای همه ، انتشارات هاجر ، اول ، بهار 94

13.  شیدائیان ،حسین، عوامل فرهنگی دفاع مقدس 4 ، [قم / مرکز تحقیقات اسلامی] ، چاپ اول ، تابستان 1380

14.  صدر ،سید رضا، خسرو شاهی ، باقر ،پیشوای شهیدان ، مرکز انتشارات حوزه علمیه ، قم ، 1379

15.  فهیمی ، سید مهدی، فرهنگ جبهه (شعار و رجزها) ، انتشارات پایداری ، تهران، چاپ دوم،1390

16.  فهیمی، مهدی ،مهرآبادی  ، محسن، فرهنگ نامه جبهه شوخ طبعی ها، [تهران و فرهنگ گستر ، سروش ، انتشارات صدا و سیما] ، چاپ 4

17.  مجلسی ،بحار الانوار ، انتشارات اسلامیه

18.  محمدی ، حمید، مفردات قرآن ، قم ، نشر هاجر ،چاپ دوم ، بهار 88

19.  مرندی ،مهدی، جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی (ره) ، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام، چاپ اول ، پاییز 1378

20.  موسوی خمینی،روح الله،صحیفه نور ، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام ، قم / وزارت ارشاد ، چاپ اول / پاییز 78 ، چاپ دوم / بهار 79 ، چاپ سوم / زمستان 79

21.  واقدی ، محمدبن عامر، تاریخ جنگهای پیامبر (ص) ، ترجمه : محمود مهدوی دامغانی

22.  مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت ،سیره شهدای دفاع مقدس (شهادت طلبی) ، چاپ اول ، 1388

23.  مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت، سیره شهدای دفاع مقدس (نماز و نیاز) ، چاپ اول ، 1388