شنبه مورخ 16/11/95، ساعت 30/10 صبح کانون پژوهش حوزه علمیه امام جعفر صادق(علیه السلام) نشستی با عنوان«بررسی دلایل کمرنگ شدن اعتقادات مردم نسبت به آرمان های انقلاب» را برگزار کردند.
جلسه با تلاوت آیاتی چند از کلام ا… مجید و با حضور سرکار خانم گلی معاون پژوهش حوزه، دبیر کانون و هسته پژوهشی و اعضای کانون آغاز شد سؤال مورد بحث مطرح گردید و دوستان هر کدام پاسخ هایی را ارائه کردند. که در ذیل به اهم آن ها اشاره می شود.

تاریخ بسیاری از انقلاب ها نشان می دهد که معمولا انقلابیون گام های اولیه را با موفقیت برداشته اند و رژیم ظالم و ستمگر را سرنگون کرده اند، ولی در تحقق اهداف انقلاب و بنای جامعه ی مطلوب ناکام می مانند. مثل انقلاب مشروطه که یک حرکت سریع و مردمی بود ولی چون اهداف خود را فراموش کرد کمتر از 14 سال با کودتای رضا خان کاملا از بین رفت.

در هر انقلابی آفت هایی است که علاوه بر موانع بیرونی باعث تضعیف آن می شود .از عمده ترین این آفت ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد.
1_ تحریف ارزش ها. همان کاری که منافقان در صدر اسلام انجام دادند. میان مسلمانان رخنه کردند و کم کم عرب را به جان عجم انداختند و پایه های حکومت اسلام را تهدید کردند. امروز هم در انقلاب ما افرادی هستند که تحت نفوذ اجانب در صفوف مسلمانان رخنه کرده اند و در جایگاه هایی قرار گرفته اند که در واقع نباید باشند و اندیشه های بیگانگان را به خورد مردم می دهند و مردم را نسبت به آرمان های انقلاب، بی اعتماد کرده اند.

2_ تجدد گرایی افراطی .از دیگر مسائلی است که اعتقادات مردم را نسبت به آرمان های انقلاب کمرنگ کرده است. مدرنیته از عوامل تجدد گرایی افراطی است. تجملات زندگی مردم به خصوص بزرگان را فرا
گرفته است و هر بار با این جمله خود را توجیه می کنند که جلوی تکنولوژی را نمی شود گرفت بله ما هم قبول داریم که هر کشور و هر ملتی باید هم گام با تکنولوژی پیش رود، اما تجملات و زرق و برق هایی که دور و بر اکثریت مردم را فراگرفته است تکنولوژی نیست، تجدد گرایی افراطی است.

3_ رواج سکولاریسم در ایران یکی دیگر از این موارد است ترویج اندیشه سکولاریسم برای انقلابی که بر اساس یکی بودن دین و سیاست بنا شده است مانند شیشه ای است که بر ریشه ی انقلاب خورده است و پایه های انقلاب را سست خواهد کرد.

4_ جدایی حوزه و دانشگاه از مهمترین دلایل می تواند باشد وقتی دانش جویان و طلبه ها نمی توانند در کنار هم به مشترکات علمی و عقلی برسند درد و جنا ح مقابل هم موضع گیری می کنند و مردم در واقع نمی دانند که کدام گروه حق است چون هر دو گروه طبق نظریات و عقاید خود ،با آرمان های انقلاب برخورد می کنند .
از دیگر موارد علل کمرنگ شدن اعتقادات مردم نسبت به آرمان های انقلاب به فساد اداری و اجتماعی، دنیا طلبی و اشتغال به زینت های دنیوی، فرار مغزها، سوء مدیریت مدیران انقلاب که در این باب « مولی الموحدین امیر المؤمنان علی (علیه السلام) می فرمایند:عوامل افول دولت ها چهار چیز است: تباه نمودن اصول اساسی، فریب کاری، مقدم داشتن فرومایگان و مؤخر داشتن فرزانگان» اشاره کرد.
تضعیف رهبری که یکی دیگر از راهبرد های دشمن برای بر انداختن نظام است که بسیار شدید روی آن کار
می شود و نمونه ی بارز آن فتنه ی 88 بود که کوته فکرانی که در خیابان ها بلوا و اغتشاش ایجاد کرده بودند با اصل ولایت فقیه مقابله می کردند و در واقع اصل ولایت فقیه را زیر سؤال و تحت الشعاع قرار داده بودند که با مدیریت و مدبریت رهبر فرزانه یمان قائله خوابید و دشمنان کشور کورتر از همیشه شدند.
شاید مهمترین عامل که باعث دل سرد شدن و کمرنگ شدن عقاید مردم نسبت به آرمان های انقلاب و اسلام شده ا ست مطابق با فرمایش معمار کبیر انقلاب امام خمینی(رحمه الله) و رهبر معظم انقلاب روحانیون
متحجر و اسلام نما باشند که در حوزه های علمیه رخنه کرده اند و این مار های خوش خط و خال مردم را
منحرف کرده اند.
در جمع بندی که حول محور بحث انجام شد به این نتیجه رسیدیم که حضور به اصطلاح روشن فکرانی که تحصیل کرده ی غرب هستند در راس کار های کلیدی و تجمل گرایی آن ها و بی اعتنا بودن آن ها به نصایح رهبر معظم انقلاب و آلت دست دشمنان انقلاب شدن ،باعث شده است که مردم نسبت به آرمان های انقلاب اسلامی دل سرد شده اند و اعتقادات آن ها کمرنگ تر شده است.
در پایان با عنایت به الطاف خداوندی نشست کانون پژوهش حوزه علمیه امام جعفر صادق(علیه السلام) ،سطح(2)،خواهران در ترم بهمن ماه در ساعت 12 مورخ شنبه 16/11/95 به اتمام رسید.

     مردی خدمت امام صادق (علیه السلام) آمد و عرض کرد: یکی از پسر عموهای شما درباره ی شما حرف می زد هر حرف زشت و فحشی به زبانش آمد. در مورد شما گفت: امام صادق( علیه السلام) به کنیزش فرمود: آبی بیاور تا وضو بسازم. حضرت وضو گرفتند و داخل شدند. راوی می گوید: با خود گفتم: علیه او نفرین می کنند.امام دو رکعت نماز خواند و بعد فرمودند: پروردگارا من از حقم گذشتم و تو از من بخشنده تر و بزرگوارتری او را به من ببخش و مؤاخذه نکن و از گناهش در گذر.

     راوی می گوید: سپس امام گریه کرد و به دعای خویش ادامه داد، به حدی که من از این جریان در شگفت شدم عکس العمل زیبای امام صادق ( علیه السلام) در برابر رفتار زشت پسر عموی خویش، نشات گرفته از خلق و خوی الهی است. و این همان چیزی است که قرآن ما را به آن دعوت نموده است. امام نه تنها بد زبانی او را به بدی پاسخ نداد بلکه برای او از خداوند طلب بخشش و مغفرت کردند و این جز از یک روح بزرگ و بزرگوار ساخته نیست.

     برای دستیابی به اخلاق نیک، پیشوایان ما حدود  را ذکر کرده اندکه اگر آن ها را در خودمان پیاده و اجرا کنیم. به حسن خلق نایل می شویم و ما را در شمار انسان های خوش اخلاق در می آورند.از امام صادق(علیه السلام) پرسیدند: حد و اندازه حسن خلق چیست؟ چه کنیم تا به صفت حسن خلق متصف شویم؛ حضرت فرمودند: اندازه خلق این است که فروتن و نرم خو باشی، سخت پاک و پاکیزه باشد.و با روی گشاده با برادران دینی ات رو به رو شوی.

نرم خویی، پاکیزه گویی و گشاده رویی سه ویژگی است که اگر در کسی جمع شود. می توان او را خوش اخلاقی شمرد و همه فضائل و درجاتی که در روایات برای یک انسان خوش اخلاق ذکر نموده اند برای او شمرد. نخستین حد خوش خلقی نرم خویی است که شاید مهمترین و اصلی ترین عنصر از عناصر و پایه های حسن خلق است و می توان آن را نیروی محرکه و موتور اصلی حسن خلق برشمرد. نرم خویی بدان معناست که انسان در ناگواری ها و ناملایمات جوش نیاورد و موتور و غضبش خاموش باشد.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: دو خصلت است كه در مسلمان جمع نمی‌شود: بخل و بد اخلاقی

     انسان سخاوتمند معمولا عاقبت به خیر و تمام گناهانش آ مرزیده می شود، آثار و سخاوت فراوان و بسیار مهم اند.سخاوت آن قدر مهم است که یکی از راویان حدیث می گوید: امام صادق(علیه السلام) را دیدم که از اول شب تا به  صبح گرد خانه طواف می کرد و می گفت: خداوند«مرا از بخل نفسم حفظ بفرما»

     این مطلب برای بعضی تعجب شد که مگر دعای دیگری نیست که امام صادق (علیه السلام) اینگونه دعا می کنند. لذا بعد از طواف از حضرت پرسیدند! این چه دعایی است؟! فرمودند: چه چیز سخت تر و دشوارتر از بخل نفس است چرا که خداوند می فرماید: و کسانی که از بخل خویشتن مصون بمانند، از رستگاران اند.

     انسان باید مال بدهد، آبرو بدهد، جان بدهد، اگر از این گردنه ی دشوار رد شد. از همه چیز رد شده است. بعد از این گردنه سرازیری است. لذا می فرمایند: برترین چیزی که در میزان گذارده می شود حسن خلق و سخاوت است.

ابزار معرفت

سمع و بصر: دو نمونه از ابزار شناخت و از مجاری اولیه ادراک آدمی را اختصاص ذکر به این دو در آیه از آن جهت است که وسعت آگاهی این دو حس از محسوسات نسبت به دیگر حواس بیشتر است اما فؤاد همان جان و حقیقت انسان مرکز تصدیق و تشخیص حق و باطل است.

مراتب قلب:قلب دارای پنج مرتبه است.

1_مرتبه معنوی

2_مرتبه روحانی

3_مرتبه مثالی

4_مرتبه حسی

5_مرتبه جامع

هر یک از این مراتب پنج گانه دارای مفهومی است که اصل و منبع احکام آن مرتبه و محل پخش آن هاست، و هر قلبی نیز پنج جهت است.

1_ از جهتی که مواجه حضرت حق است و بین او و حق تعالی هیچ واسطه ای نیست.

2_جهتی که بدان مقابله، با عالم ارواح پیدا می کند و از آن  ناحیه، از پروردگارش آنچه را که استعدادش اقتضا می کند به واسطه ارواح می گیرد.

3_ جهتی که اختصاص به عالم مثال دارد. به مقدار نسبتش از مقام جمع و به حسب اعتدال فراج و اخلاقش و نظم و تربیت احوالش در تصرفات و تصور است و حضور و معرفتش از آن بهره مند می شود.

موانع معرفت

     عمده ترین موانع معرفت از نگاه قرآن عبارت است از الف) جهت دنیا به همین دلیل در روایات آمده است اساس تمام خطاها محبت دنیا است.

1_محبت دنیا چیزی نیست که تنها مانع تهذیب عمل انسان باشد بلکه مانع تصویب علمی انسان و دانش او را نیز تباه و فساد می کند.

2_ زنگار دل: قرآن در مورد بسیاری، به موانع معرفت انسان اشاره کرده است نظیر این آیه «کلا بل ران علی قلوبهم ما کانوا یکسبون» سر این که آنان حقایق را نمی بینند.  این است که جان آنان راپرده گناه که همان زنگ دل است، فرا گرفته، آنچه کسب کرده اند غبار و چرکی است که صفحه شفا ف دل آن ها را پوشانده است.

راه های معرفت: چهار راه برای شناخت وجود دارد.

1_راه حس. این راه برای همگان باز است.

2_راه عقل: خواص، توان پیمودن آن را دارند.

3_راه تهذیب و تزکیه: این راه برای عارفان گشاده است.

4_راه کتاب منیر و راه حس: این راه محض به انبیای الهی است.

     از جمله روایات ،درباره ی شب زنده داری روایتی است که از امام باقر (علیه السلام) نقل شده که فرموند: از آنچه خداوند متعال به حضرت موسی(علیه السلام) وحی کرد این است که فرمود: دروغ می گوید که می پندارد که مرا دوست دارد و زمانی که تاریکی شب او را در آغوش می کشد از من غافل شدو و می خوابد، ای پسر عمران اگر مشاهده کنی کسانی را که در دل شب به خاطر من از خواب بر می خیزند. در حالی که من حقیقت خود را بر آنان ممثل ساخته ام و با من سخن می گویند از روی حضور (گویا مرا می بیند) هر چند من عزیزتر از آنم که نزد کسی حضور حسی و مادی یابم. ای پسر عمران. ببخش برای من. از دیده ات اشک و از دلت خشوع و از بدنت خضوع و آن گاه در تاریکی های شب مرا بخوان که خدایت را نزدیک و پاسخگو خواهی یافت.

     پیامبر (صل الله علیه و آله) فرمودند: آیا نمی بینید. نماز شب جوانان را که چهره هایشان از همه مردم زیباتر و جذاب تر است. علتش آن است که آنان شب ها با خدای سبحان خلوت می نمایند…پس خداوند متعال هم لباس نورانی بر آنان می پوشاند. از امام صادق(علیه السلام) روایت شد که فرموند نماز شب موجب خشنودی خداست و دوستی فرشتگان است و سنت پیامبران و نور معرفت و اساس ایمان و آسایش بدن و ناخوشایند شیطان است. نماز شب سلاحی است علیه دشمنان و سبب اجابت دعا و قبولی اعمال و برکت در رزق و روزی است. و شفیع میان نماز شب خوان و فرشته مرگ است و چراغ خانه قبر و فرش زیر اوست و پاسخی است. برای فرشتگان نکیر و منکر و تا روز رستاخیز مونس و زائر او در قبر می باشد.

چکیده

انقلاب ، یکی از نیازهای روحی و فطری انسان است که در بسیاری از جنبه های حیاتی او نقش موثری ایفا می کند. دین اسلام که به تمام نیازهای روحی و جسمی انسان توجه داشته ، این موضوع را نیز مورد توجه قرار داده است. وجود آیات متعدد در قرآن کریم، سخنان پیامبر(ص)، احادیث و روایات منقول از ائمه معصومین(ع) حاکی از اهمیت این موضوع در اسلام می باشد. بنابراین اسلام به انقلاب نگاهی مثبت داشته ، و آن را به تمامی مسلمانان مجال که تحت سلطه ظلم و ستم قرار گرفته اند توصیه می کند. هدف اصلی این تحقیق تبیین دقیق چیستی انقلاب در آموزه های دینی و ارائه راهکارهای عملی برای آن است.

واژگان کلیدی: قرآن کریم، مبانی انقلاب، کودتا، شورش، اعتصاب، جنگ نرم

یک روز جمعه خدمت آیت الله شهید دکتر بهشتی رسیدیم و گفتیم: یکی از مقامات سیاسی خارجی به تهران آمده،از شما تقاضای ملاقات کرده است. ایشان نپذیرفت و گفت:من این ملاقات را نمی پذیرم، مگر این که امام به من تکلیف بفرمایند، ولی اگر ایشان این تکلیف را نمی کنند،نمی پذیرم؛ چون برای خودم برنامه دارم و امروز که جمعه است،متعلق به خانواده من است.در این ساعات باید به فرزندانم دیکته بگویم و در درس ها به آن ها کمک کنم و به کارهای خانه برسم؛چون روز جمعه ی من؛مخصوص خانواده است.

منبع:"غلامعلی رجایی؛شهید دکتر بهشتی؛نشر شاهد؛ص 70،به نقل از:حسن نجفی.”

امام علی (علیه السلام):خدا را خالصانه یاد کنید تا بهترین زندگی را داشته باشید و با آن راه رستگاری و نجات را بپیمایید.

منبع:"بحار الانوار/ج78/ص 39