اثبات مبانی فمینیسم اسلامی

انسیه نوروزی وعالیه قیاس مهدویان[1]

چكيده

موج سوم فمینیسم با طرح الگوهاي بومي و با ظاهري اسلامي به دفاع از فمينيسم پرداخته و با تفسيرهاي جديد از متون ديني، مفاهيم ديني را در خدمت نهضت فمينيسم قرار دادند. در مقابل، مخالفان فمینیسم اسلامی نیز این مفهوم را مفهومی متناقض دانسته و با تمرکز بر دو مفهوم «اسلام» و «فمینیسم»، امکان مفهومی این ترکیب را به چالش میکشند. در این مقاله اندیشه های فمینیسم اسلامی و نظرات موافقان و مخالفان این دیدگاه فمینیستی بررسي و رویکردهای مطرح شده در این حوزه طبقه بندي شد. در بخش موافقان، سه گروه با استراتژیهای تحدید مفهوم اسلام، اسلام محور و مساوات مدرن محور و در بخش مخالفان، سه گروه با تأکید بر مفهوم فمینیسم، با تأکید بر موفق نبودن فمینیسم اسلامی و با تأکید بر منطق کلامی فمینیسم اسلامی شناسایی شدند. پس از بررسی نظرات موافقان و مخالفان یافته های پژوهش حاکی از آن است که با توجه به گستردگی حیطه مفهومی دو مفهوم اصلی فمینیسم اسلامی یعنی فمینیسم و اسلام نمیتوان مدعی امکان یا عدم امکان قطعي این مفهوم شد. بدیهی است در مبحث امکان مفهومی فمینیسم اسلامی توجه به زمینه های مفهومی مانند فمینیسم و اسلام در زمینه ی اجتماعی مطرح شده ضروری است. از اینرو بسته به زمینهی اجتماعی وگستره تعریف دو مفهوم میتوان به امکان یا عدم امکان فمینیسم اسلامی رأی داد.

واژگان کليدی: اسلام، فمینیسم، فمینیسم اسلامی، جنسیت، حقوق زن.

……………………………………………………………………………….

[1]- طلبه امام جعفر صادق شهرستان شاهرود.

راه‌کـارهای رونـق تولیــد از نگـاه قـرآن

محقق: الهه عرب‌قبادی[1]

چکیده:

در دنیای امروز که ابزار تولید و توزیع پیشرفت کرده، روابط اقتصادی به شدت پیچیده شده است و هر کشوری برای بهبود وضع اقتصادی خود تلاش می کند، به طوری که هر روز عرصه را برای رقیبان خود تنگ تر می سازد و اهمیت این امر وقتی مشخص می شود که تاثیرهای اقتصاد را بر سیاست و فرهنگ مشاهده کنیم. در جامعه جهانی امروز کشوری که اقتصاد آن ضعیف باشد، ناچار در مواردی مجبور است زیر بار تهاجم سیاسی و فرهنگی صاحبان اقتصاد باشد. در این مورد، کشورهایی که اقتصادی ضعیف دارند، دو کار اساسی باید انجام دهند و آن، تقویت تولید و استحکام بنیه های اقتصادی و نیز مقاومت در برابر فشارهای سیاسی و فرهنگی رقیبان برای حفظ هویت خود است. حال هدف ما این است که بررسی کنیم، چگونه می توان با استفاده از مولفه هایی که قرآن به جامعه ارایه می دهد، اقتصادی موفق داشته باشیم و تمدن اسلامی معاصر را شکل دهیم و به صورت عملی مورد استفاده قرار دهیم. بنابراین، در این جستار سعی خواهد شد تا پیشنهادهایی از قرآن کریم و روایات ارایه شود تا بر مشکلات اقتصادی جامعه فایق آییم.

کلیدواژه:

رونق، تولید، اقتصاد، ثبات اقتصادی، کالای داخلی، جامعه، کسب  و کار، نیروی انسانی، فرهنگ‌سازی

………………………………………………………………………
[1]  . طلبه مدرسه علمیه امام جعفر صادق علیه السلام

اسلام هراسی در غرب بعد از 11 سیتامبر و راهکارهای مقابله با آن

آمنه بطیار[1]

چکیده

این نوشتار بر پدیده ی اسلام هراسی در غرب بعد از 11 سیتامبر و راهکارهای مقابله با آن می پردازد بعد از 11 سیتامبر 2001 اسلام هراسی و ضدیّت با اسلام در جوامع غربی افزایش یافته است، تحلیل محتوایی رسانه ها و اظهارات مقامات غربی نشان گر آن است که آن ها در تلاشند با برجسته کردن اقدامات برخی گروه های افراطی دین اسلام را به عنوان یک تهدید علیه غرب مطرح سازند و با کمک رسانه های گروهی تلاش می کنند با طرح اسلام به عنوان یک تهدید شکل دهی هویت غربی را این بار به ضرر اسلام رقم بزنند.

در مسئله اسلام هراسی عوامل و ریشه های زیادی وجود دارد از جمله: انتشار سریع اسلام، سلطه و سیطره اسلام ناب موج افزایش مهاجرت مسلمانان در کشورهای اروپایی که به ایجاد اسلام هراسی شدت بخشیده است، شیوه هایی که غربیان در این پدیده به کار می برند مواردی مثل(تهمت ها و نسبت های ناروا به اسلام، توهین به مقدسات اسلامی، مبارزه با رهبران دینی- فعالیت های مسیحی تبشیری در ممالک اسلامی و…) می باشد، در واقع اسلام هراسی با حمله به تمامیت دین اسلام به عنوان شکل اصل جهان و معرفی ان به عنوان افراط گرای، امروزه حضور جدی و تاثیر گذار در جوامع غربی و حتی رسانه های موثر بر افکار عمومی جهانی پیدا کرده است و در ساختن تصور توده های مردم و حتی نخبگان جوامع نقش موثر داشته است مسلمانان و اندیشمندان اسلامی با نگاهی قرآنی و تامل در کلام معصومین با ترسیم واقعیت دین اسلام و دفاع از دین اسلام اعم از مالی، زبانی، جانی، گفتگو و تعامل با ادیان دیگر، ایجاد یگانگی و وحدت، بینش و دانایی جوانان حاضر، در برابر این حادثه نامیمون مقابله کنند و اقداماتی سنجیده انجام دهند.

کلید واژه: اسلام، اسلام هراسی، غرب، 11 سپامبر

……………………………………………………………..

[1] - دانش آموخته سطح دو، حوزه امام جعفرصادق(علیه السلام)، شهرستان شاهرود

مدارا و قاطعیت از دیدگاه امام علی‌علیه‏ السلام

سمانه عربی[1]

چکیده

مدارا و قاطعیت دو ابزار بسیار مهم و اساسی در مدیریت جامعه اسلامی می‌باشند، همچنان‌که جاذبه و دافعه دو جنبه از شخصیت یک حاکم اسلامی باید باشد و در هر موقعیت یکی از دو جهت پررنگ‌تر بروز می‌کند،

از ضرورت این بحث همین کافی است که هر جامعه‌ای نیازمند این دو امر حیاتی است و دانستن جایگاه این دو و کاربردشان حیاتی‌تر می‌باشد. در ابتدا به شیوه‌های برخورد حضرت می‌پردازیم که شامل گفت‌وگو، مدارا و قاطعیت می‌باشد، در ادامه به ملاک‌های مدارا پرداخته می‌شود که شامل مدارا در امور شخصی و مدارا در رفتار با افراد تا جایی که بتوان با نرمی به اهداف موردنظر جامعه رسید، می‌باشد.

از مصادیق رفتار قاطعانه، برخورد حضرت با سران نفاق که از جمله آن افراد؛ اشعث‌بن قیس می‌باشد. دیگر موارد آن در اجرای حدود الهی می‌باشد و اهل مسامحه نبودند مانند؛ اجرای حد بر ولید. از دیگر مصادیق، حق‌گرایی حضرت در پذیرش رهبری امت بعد از قتل عثمان می‌باشد و اگر می‌دیدند که حاکمان یا قاضیان ایشان با عدالت رفتار نکرده‌اند یا حقی از فردی ضایع کرده‌اند، با شدت برخورد کرده و آنان را توبیخ می‌کردند و گاهی از منصب‌شان عزل می‌کردند. آن‌چه از رفتار و ملاک‌های حضرت در امور دیده شده با این‌که اصل و بنا بر مدارا و گذشت است ولی در همه جا هم کارساز نبوده و در مواردی جز با قاطعیت و رفتار محکم رفتار جامعه اصلاح نمی‌شود.

کلید واژه‌ها: مدارا، قاطعیت، مصداق، تسامح

 
[1] - طلبه سطح دو حوزه علمیه امام جعفرصادق(علیه السلام)، سال پذیرش مقاله 1398

عنوان: تبیین سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در برون رفت از بحران تحریم

سمیه آذرکیش[1]

چکیده

اقتصاد مقاومتی یعنی زمینه سازی برای ساختن اقتصادی که از گزند تحریم ها و اقدامات سود جویانه در امان بماند نه این که مقاومت در برابر خطر ایجاد شده باشد بلکه نوعی مصونیت از احتمال خطر در آینده را برای آینده اقتصاد ما ایجاد کند اقتصادی که در آن واردات بی رویه تولید کنندگان را نمی گیرد و نرخ بالای ارز تنها با افزایش قیمت ها به مصرف کننده فشار تحمیل نمی کند بلکه تولید کننده ی داخلی را به صادرات تشویق می کند اقتصادی که در آن افراد تولید ملی را به کالای خارجی ترجیح می دهند چون هم ارزان تر است هم با کیفیت تر و هم ثمره ی تلاش نیروی کار ایرانی است کشوری که با سرمایه داخلی تولید می کند و با ایجاد شرایط امن اقتصادی منجر به سرازیر شدن سرمایه ها به سعت تولیدات می شود کشوری که مسولان آن دلسوزانه و مدبرانه مدیریت می کنند و با حمایت های صحیح خود منجر به شکوفایی استعدادهای مردم می شوند باید فضایی رقابتی ایجاد شود تا همه ی نیروی کار موجود دست در دست هم در افزایش تولید ملی بکوشند این ها گوشه ای از اهداف اقتصاد مقاومتی است که تنها با اقتدار راه جهاد اقتصادی میسر خواهد شد و برای ادامه راه در مسیر جهاد اقتصادی همچنان باید از تولید ملی حمایت شود و در مورد مصرف و مصرف گرایی مدیریت وجود داشته باشد که تا مدیریت مصرف صورت نگیرد اسراف زیاد می شود و هیچ انگیزه ای برای اشتغال زدایی وجود نخواهد داشت پس باید اقتصاد دانش بنیان داشته و آن را تقویت و حمایت کنیم و بخش خصوصی را نیز توانمند سازیم و نگذاریم با واردات بی رویه کالاهای خارجی کالاهای داخلی فراموش شوند پس باید مردم را تشویق به استفاده و مصرف کالای داخلی کنیم تا جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی معنای حقیقی کلمه را پیدا کند.

[1] . طلبه در حال تحصیل سطح(2)،  سال پذیرش مقاله زمستان 97.

نقش ولايت فقيه در ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف

صديقه عجم

چكيده

«ولایت فقیه»یا «مرجعیت دینی بر عامه ي مردم» از امـور مسـلم و مـورد پـذیرش تمـامی فقهاي متقدم و متأخر میباشد. نقش ولی فقیه در زمینه سازي ظهور، علاوه بر شرایط و ویژگی هاي عام براي ولی فقیه، آگاهی همه جانبه اي را نیز میطلبد، هدف ولی فقیه بنا بـر نـص قـرآن کـریم، ایجاد جامعه ا ي قائم بر قسط است. از آنجا که هر روزه شبهات مختلفی از سوي مغرضان و کجاندیشان در زمینه ي ولی فقیه و جایگاه او در اذهان مردم ایجاد میشود، لازم و ضروري است که در رابطه ي آشنایی با ولی فقیـه و جایگاه او در جامعه ي اسلامی و آگاهی نسبت به شئونات او در شـکل گیـري حکومـت زمینـه سـاز ظهور، از اهداف مهم این تحقیق بوده که در سایه ي پرداختن به آن میتوان به راهکارهاي سازنده ي ولی فقیه دراین زمینه پی برد. نقش ولی فقیه در زمینه هاي مختلف فردي، اجتماعی، اقتصادي، فرهنگی و… همراه با تدبیر سبب استقرار حکومت اسلامی عدالت گستر و زمینه ساز می گـردد و در ضـمن آن ، نقـش و جایگـاه مردم در حکومت و وظایف آنها نسبت به ولی فقیه و برنامه هاي او معنا پیدا میکند. اجـراي ایـن برنامه ها در همه ي ابعاد به صورت صحیح و منطقی، جامعه را براي ظهور حضرت مهدي(عجل االله تعالی فرجه الشریف) آماده خواهد کرد. روش اتخاذ شده براي این هدف، از نوع کتابخانه اي است.

کلیدواژه ها: ولی فقیه، ظهور، حکومت جهاني.جامعه ولايي

عوامل تاخیر در ازدواج و راهکار های تسهیل آن

محبوبه عامریان[1]

چکیده

تشکیل خانواده از مسائل مهمی است که در دین اسلام مورد توجه قرار گرفته است،  از آنجا که دلایل فراوانی ممکن است باعث به تأخیر افتادن سن ازدواج و به تبع آن، بروز عواقب و مشکلات فراوان شود،این پژوهش درصدد شناسایی و بررسی مهمترین عوامل تأخیر در سنّ ازدواج جوانان ایرانی برآمده است.

باتوجه به این همه تأکید به مسأله ازدواج در دین اسلام، گاه درجریان شکل گیري این امر مقدس؛ عوامل مختلفی درشکل گیري یا نهادینه شدن این نهاد مانع ایجاد می کند. عدم ازدواج صحیح و به موقع خود منجربه ظهور وبروز ناهنجاریهاي فردي و اجتماعی عدیده اي می گردد. حال این سئوال مطرح می گردد که زمینه ها و عوامل تاخیر در ازدواج از منظر اسلام چیست؟ و چه راهکارهایی می توان برای تسهیل در امر ازدواج ارائه داد؟

لذا در این مقاله در صدد بررسی دلایل تاخیر در ازدواج و راه های تسهیل آن با بهره گیری از آموزه های دینی می باشیم.

کلیدواژه: ازدواج، خانواده، تاخیر در ازدواج، راه های تسهیل در ازدواج

[1] - طلبه سطح(2)، حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)، شهرستان شاهرود، تاریخ پذیرش مقاله مرداد ماه 98.

طهارت نفس و نقش آن در درک حقایق قرآن

فاطمه گرگانی

چکیده

از نظر مفسرین بزرگ معارف قرآن کریم به دو دسته ی ظاهر وباطن تقسیم می شوند ؛ ودستیابی به معانی ظاهری قرآن برای بیشتر انسانها میسر است ، اما درک معنای باطنی قرآن ، به مقدار قرب آدمی به خدا وطهارت نفس او بستگی دارد وهرقدر مرتبه ی انسان بالاتر باشد ، بیشتر وعمیق تر آن معانی را می فهمد ؛ همچنین بر اساس آیات     77-79   سوره ی واقعه «انه لقرآن کریم فی کتاب مکنون لایمسه الا المطهرون » تنها طاهران و افراد پاک وپیراسته از لغزش ها به تمام مطالب ومفاهیم این کتاب آگاهی دارند وآن دو مفسر نیز فهم برتر قرآن را چه از نظر ظاهر وچه از نظر باطن در درجه ی اول در اختیار پیامبر (ص) وامامان معصوم (ع) می دانند چرا که وجود آنها عین طهارت است ؛ بنابراین برای کسب طهارت وفهم قرآن به اصل طهارت که مقام این بزرگواران است باید مراجعه نمود ، تا بتوان ارتباط بهتری با این فرستاده ی الهی پیدا کرد ودر مسیر صراط مستقیم قرار گرفت واز بسیاری ضلالت هاو گمراهی ها نجات پیدا کرد ودر درجات بعد دیگران به میزان تقرب خود به خدا نسبت به مقوله ی طهارت که همان ارتقای روحی وفکری است ، از فهم قرآن بهره مند می شوند .

براساس تعالیم اسلامی نیز تزکیه وطهارت نفس ، نقش مهمی در نورانیت قلب ، برای دریافت علوم الهی دارد وتنها راه ورود به سطوح بالاتر زندگی معنوی ومشاهده ی معارف الهی است.

کلید واژه ها:طهارت ، نفس ، طهارت ظاهری ، طهارت باطنی ، فهم قرآن

اقتصاد مقاومتی در سیره امام رضا(علیه السلام)

فرزانه زمانی[1]

چکیده

نقش اقتصاد سالم در بالندگی اجتماع وسلامت ارکان جامعه بر هیچ کس پوشیده نیست باید اذعان داشت که سلامت اقتصاد شرط لازم و بدیهی برای زندگی سالم و آحاد جامعه است تا جایی که دستورات شریعت مقدس اسلام و آئین زندگی ائمه اطهار و گفتار معصومین نیز جایگاه مهمی بر معیشت حلال و ارزش دنیایی و اخروی آن قائل شده و سیره علمی بزرگان دین بر آن گواهی می دهد.

اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصاد خود کفایی مولد مستقل است که در برابر همه فشارها بتواند  مقاومت کند و ستون های جامعه را به استوای محافظت نماید.

اقتصاد مقاومتی مقوله ی کلیدی است که حیات ملت بدان وابسته است و دستیابی به استقلال کشور را بیمه خواهند کرد.

اقتصاد مقاومتی در جامعه اسلامی و سیره ی معصومین و ائمه اطهار جایگاه مهمی دارد که معصومین و ائمه راهکارهایی را برای هدف رشد و توسعه اقتصاد برای ما برگزیدند و با عنایت به احادیث و سخنان آنها می توانیم راه  بیشبرد اقتصاد را در جامعه اسلامی به کار بگیریم و جامعه ای موفق داشته باشیم و فرهنگ اقتصادی مردم در اقتصاد و درآمدهای آنان و همچنین حکومت نقش بسزایی در پیشبرد اقتصاد دارد و جامعه را به نتیجه مطلوب خود می رساند و سعی شده در این مقاله اقتصاد مقاومتی در سیره ی امام رضا(علیه السلام) مورد بررسی قرار گیرد و از آیات و روایات بسیاری برای رشد و توسعه اقتصادی استفاده شده.

کلید واژه:

اقتصاد: در لغت به معنی میانه راه  رفتن میانه روی و به اندازه خرج کردن و میانه روی در کارهاست در آیه« واقصد فی مشیک» به همین معنای میانه روی و پرهیز از افراط و تفریط  در هرکاری.

مقاومت: مقاومت مصدری از ریشه قوم و هم ریشه مستقیم قوام استقامت و قیامت است که هر کدام دارای این  واژه معانی بسیار عمیق است و به معنای در برابر تهاجم دشمن مقاومت کردن و رو در روی  دشمن ایستادن و ایستادگی کردن.

……………………………………….

[1] - فارغ التحصیل مقطع سطح دو ( درحال تحصیل سطح(3))، حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)، شهرستان شاهرود.

عنوان:  فمنیسم در نهج البلاغه

پژوهشگران: 

   مریم طزرئی[1]، مریم جبله[2]،عشرت مشاوره[3]، فاطمه عامری[4]، حدیثه عامری[5]

استاد راهنما: دکتر مهدی طالع زاری

چکیده

یکی از جنبش هایی که در چند دهه ی اخیر مطرح و مورد حمایت کشورهای استعمارگر قرار گرفت جنبش فمینیسم است. این حرکت با تحریک احساسات زنان و شمارش ظلم ها و ستم های جامعه نسبت به آن ها ، توانست عده ی زیادی از بانوان را به سوی خود جذب کند؛ سپس با شعار آزادی و رهایی از یوغ بردگی مردان، از زنان خواست تا با هر آنچه که نشانه ی سلطه مردان نسبت به زنان است از جمله حجاب، عفت،ازدواج و فرزندآوری، مبارزه نماید تلاش این گروه در رفع تبعیض همه جانبه علیه زنان به حدی رسید که در سال 1980بسیاری از کشورها و سازمان های بین الملل مباحث زنان را در برنامه توسعه ی خود گنجاندند و وزارتخانه ها و اداراتی را برای بررسی این امر و حمایت از عقاید ایشان تشکیل دادند و بدین ترتیب آسیب های جبران ناپذیری را به این قشر وارد نمودند. جنبش فمینیست تنها به کشورهای اروپایی منحصر نشده و عقاید اسلامی را نیز تحت الشعاع قرار داده است ؛ به گونه ای که نهج البلاغه این کتاب ارزشمند انسانی از حملات ایشان در امان نمانده است. سؤالی که در این جا مطرح می شود این است که نظر نهج البلاغه در مورد عقاید فمینیست چیست؟ آیا نهج البلاغه مخالف حقوق و آزادی زن است؟ نویسندگان این مقاله سعی دارند با تمسک به کتاب، روایات و دیگر قرائن خاصه و عامه نهج البلاغه را از هرگونه اتهامی در این زمینه مبری سازند و بدین وسیله خط بطلانی بر تمامی عقاید فمینیست ها بکشند.

کلید واژه ها: فمینیسم، نهج البلاغه، حقوق، آزادی

………………………………………………..

[1] . کارشناس ارشد تفسیر و علوم قرآن، مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شهرستان شاهرود .
[2] . نویسنده مسئول،  کارشناس ارشد فقه و اصول، مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شهرستان شاهرود،
[3] . کارشناس ارشد فقه و اصول، مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شهرستان شاهرود،
[4] . طلبه سطح 3 ، مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شهرستان شاهرود،
[5] . کارشناس دوره عمومی ، مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شهرستان شاهرود.