تبیین ارتباط نفس و بدن از دیدگاه حکمت صدرایی

                                                                                                                   فاطمه عابدی[1]

چکیده

   مسئله نفس و بدن و رابطه آن دو، از مسائل دیرین فلسفی است.در فلسفه اسلامی، ملاصدرا توانست با ابداع مبانی فلسفی جدیداز قبیل تشکیک در وجود و حرکت جوهری طرحی نو از مسائل فلسفی از جمله مسائل نفس ارائه دهد. ایشان قائل به دوگانگی نفس و بدن نمی باشند بلکه رابطه نفس و بدن را بر اساس نظریه تشکیک تبیین می کنند. ملاصدرا با رد نظریه قدیم بودن نفس و حادث شدن آن،دیدگاه دیگری در نحوه پیدایش نفس بر می گزیند که به جسمانیة الحدوث بودن نفس معروف است. ایشان این نظریه را با توجه به آیه چهاردهم سوره مومنون به دست آورده‌اند. وبر همین مبنا، نفس را جوهری سیال می داند که بر اساس حرکت جوهری از نقص ( جسمانیت) به کمال ( روحانیت )سیر می کند. ملاصدرا بر مبنای حدوث جسمانی نفس و حرکت جوهری آن، رابطه نفس و بدن را رابطه اتحادیه می داند. وی ضمن پذیرش وجود فاصله فراوان میان نفس ناطقه عقلی و بدن جسمانی، بر واسطه بودن روح بخاری میان نفس و بدن تاکید داشته و وجود مرتبه و بدن مثالی را نیز که میان روح بخاری و نفس ناطقه قرار می گیرد ضروری می داند.

واژه های کلیدی : حدوث جسمانی نفس ، حرکت جوهری (اشتدادی) ، روح بخاری و بدن مثالی ، نفس ، یگانه انگاری.

…………………………………………………………………………………

[1] - طلبه سطح (2) ،حوزه علمیه امام جعفر صادق (علیه السلام) ،شاهرود ،تاریخ پذیرش مقاله مرداد 98