نرگس گرزین - طلبه سطح 2 - دوم پاره وقت

بهداشت و درمان ، چنان که نیاز تن آدمی است نیاز روان او نیز هست و آیات و روایات برای سلامتی روان و آلوده نشدن آن را همکارهای بهداشتی ارائه کرده اند ، چنانچه برای طهارت از آلودگی ، را همکار های درمان نشان داده اند بسیاری از احکام الهی برای صیانت و بهداشت جسم و روح آدمی از آلودگی و بیماری است ،چنانچه بخش دیگری از آنها مانند کفارات ، طهارت و درمان روح آلود ه را برعهده دارند .خداوند سبحان که قرآن را شفا معرفی کرده (و ننزل من القران ما هو شفا و رحمة :سوره اسراءآیه 82)
حرفی را هم بیان فرمود است .ما بیماری های ظاهری و زیان های آن را می بینیم ،اما از زبان های بیماری های با طنی مانند نگاه حرام ،بی عفتی و بی حجابی و …. غاظیم .قرآن کریم می فرماید فا تحخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض…)سپس مبادا در حضور مردان با ناز و نرمی سخن بگویید که آن کس که در دلش بیماری است و ایمانش سست است طمع می ورزد :سوره احزاب آیه 32)همچنین آنانکه با بیگانگان در ارتباطند و گوش به آن ها سپرده اند بیمار سیاسی و اجتماعی هستند چنانچه قرآن کریم در سوره مائده آیه 52 فرمود (فتری الذین فی قلو بهم مرض یسارعون نیهم ….)به همین سبس است آنان که در دل هایشان بیماری و شک و تردید وجود دارد ، برای طرح دوستی با بیگانگان معاند شتابان به میان آنان می روند .آیات و روایات مربوط به بهداشت روان در دو عنوان عقل و دل ارائه می شوند :بهداشت عقل و بهداشت دل .بهداشت عقل (خرد):عقل در لغت به معنای منع است و زانو بند شته عقال گویند زیرا که شتر را از حرکت نا بجا باز می دارد .عقل در اصطلاح به قول نظری و عملی تقسیم شده است.عقل نظری راهنمای اندیشه بشر و عقل عملی راهبر انگیزه اوست .

عوامل تباهی عقل
شراب::خداوند متعال در قران کریم می فرماید :یا ایهاالذین امنو انما الخمه و المسر و الا نصاب و الا زلام رحبس من عمل الشیطان …ای کسانی که ایمان آورده اید خبر این نیست که شراب و قمار و سنگ های نصب شده برای قربانی ها مشرکان به آنها تبریک می جویند و تیرهای قمار که بت پرستان گوشت دام ها را با آنها قسمت می کنند ،همه پلیدیهایی هستند که گرایش به آنها بر خاسته از وسوسهای شیطان است….
امام رضا (ع) فرمودند :همانا خدا شراب را از آن رو حرام کرد .است که موجب تباهی و تغییر خردهای نوشندگان ان است .
امام موسی کاظم (ع)فرمودند :خداوند متعال شراب را به سبب نام آن حرام نکرد است بلکه آن را به سبب پیامدآن حرام کرد پس هر چیزی که همان اثر و پیامد را داشته باشد ،شراب است و حرام .
خود پسندی :امیر مومنان (ع)فرمودند خود پسندی یکی از حسودان خرد است (تباهی آن را در پی دارد )همراهی با نادانان :حضرت علی (ع)فرمودند :هرکس با نادانی همراه گردد از عقلش کاسته می شود .
گوش ندادن به نصایح خردمندان :هرکس از خرمندان نشنود عقل او بمیرد.
بیهوده گویی : امیر مومنان (ع) فرمودند:هرکس بیهوده گویی به او چیره شود عقلش تباه گردد.
ترک تجارت :امام جعفر صادق (ع)فرمودند ترک تجارت (بیکاری )کاهنده خرد است
افراط و تفریط در خوردن گوشت امام رضا (ع) فرمودند :مصرف فراوان گوشت حیوانات و حشی و گاو موجب تغییر عقل و سر گشتگی
فهم و کند ذهنی و فراموشی زیاد می شود .امام جعفر صادق (ع) فرمودند :هرکس چهل روز گوشت نخورد اخلاقش به عقلش تباه می گردد.

تاثیر مواد غذایی در رشد عقل :
رسول اکرم (ص) می فرماید :از خورشت که فراوان استفاده کنید زیرا که موجب رشد مغز و افزایش عقل است
امیر مومنان (ع)فرمودند حجامت مایه صحت بدن و قوت عقل است
امام جعفر صادق (ع)فرمودند هرکس در آغاز روز خود را خوشبو کند خردش تا شب بادی خواهد بود
به فرموده امام رضا (ع)سرکه ذهن را تیز و عقل را افزایش می دهد و نیز فرمودند به بخورید که موجب فزونی عقل است
البته قابل توجه است که برای سلامتی ذهن و تقویت آن و رشد فهم عوامل زیادی تاثیر دارند که تغذیه مناسب یکی از انها ست چنانچه ممکن است موانع فراوانی در کار باشد که از اثر گذاری خوراکی ها جلو گیری کند .
بهداشت دل (قلب)خداوند سبحان در قرآن کریم فرمودند:روزی که نه مال برای انسان سودمند است و نه پسران اما کسی که با دلی پاک از شرک و گناه نزد خداوند آمده است (قطعاً از ان پاکی بهره خواهد برد )بیماریهای دل عبارتند از قضاوت کوری دل ، دین از نگار و … که برای آنها عواملی بر شمرده اند مثل :پیمان شکنی :زیاده گویی ،لهو لعب،عشق غیر الهی ،خلوت با زنان و همنشینی با گمراهان
عوامل سلامت و بهداشت دل :در قرآن و روایات ائمه اطهار (ع)اموری زنده .قلب و مایه بهداشت آن شناسانده شده اند مثل :قرائت قرآن ،موعظه،یاد خدا،یاد مرگ،اندیشه روزی،نور حکمت،معاشرت با صاحبان فظیلت و خرد،گفتگوی علمی ،دیدار با نیکان و صاحبان معرفت ،اطعام درماندگان ،مهرورزی به یتیمان،طهارت از گناه،تقوا،دری از عشق غیر الهی و ….
خداوند متعال می فرماید :ای مردم ، برای شما از جانب پروردگار تان پندی هشدار دهنده و دمانی برای آنچه از صفات نیکوهید در سینه هاست …آمده است
مردی نزد رسول خدا (ص) از قساوت و سختی دل خود شکایت کرد آن حضرت فرمودند :هرگاه خواستی دلت نرم شود درمانده را طعام کن و بر سریتیم دست نوازش بکش .امیر مومنان حضرت علی (ع)فرمودند :قران را بیاموزید …و درآن اندیشه کنید ،زیرا دلهاست و از نورش شفا جوئید که شفای دلها ست .در حدیث دیگری فرمودند :آبادانی در همنشینی با خردمندان است .در وصیت خود به امام حسن مجتبی (ع)نیز فرمودند :تو را سفارش می کنم به آباد کردن دلت با خدا