چکیده

یکی از مهم ترین دستورات دین به مسلمانان کسب روزی حلال ودوری از حرام است. از منفورترین محرمات در نزد خداوند که آن را هم ردیف شراب و بت پرستی قرار داده قمار است، که بالفظ میسر در قرآن آمده است. اسلام با توجه به تاریخچه ی طولانی قمار و رواج آن، در ابتدا به آرامی و سپس با قدرت با این گناه مبارزه کرد. قمار طبق چهار دلیل ، کتاب قرآن، سنت، اجماع و عقل حرام قطعی و ابدی است . اقسام چهارگانه قمار عبارتند از : قسم اول بازی با آلات قمار با (شرط بندی)، نوع دوم بازی با آلات قمار بی(شرط بندی) و نوع سوم بازی بی آلات قمار با (شرط بندی) و دیگر آنکه بازی بی آلات قمار بی (شرط بندی) طبق نظر تمام مراجع سه قسم اول به طور قطع حرام و نوع آخر مورد اختلاف فقها است. قمار در هر عصری شکلی نو به خود می گیرد، مراجع حرمت این موارد را به صورت صریح اعلام می دارند. مثل بازی بیلیارد، پاسور ، قمار بازی های اینترنتی، قمار فوتبالی …

قمار آثار شومی دارد. مثل قمار بزرگترین عامل هیجان، سرقت، متوسل شدن قمار باز به مشروبات الکلی، ضرر ایمانی قمار، زیان اجتماعی و…

علل گرایش به قمار: توجه بی حد به آینده، مجهول، احتیاج و محرومیت، تقلید

بهترین راه مبارزه با قمار پیشگیری از طریق اعلام ممنوعیت دینی، ارتقای سطح فرهنگی جامعه و گسترش مبانی اخلاقی و عقیدتی، ایمان، الگوگیری از مکتب اهل بیت…

پس راه درمان قمار، دوری از اشخاص و محل آلوده و نقش مهم خانواده بهترین راه می باشد.

lass="MsoNormal” style="margin-bottom: .0001pt; text-align: justify; line-height: 150%; tab-stops: 201.0pt; direction: rtl; unicode-bidi: embed;” dir="RTL">="font-size: 14.0pt; line-height: 150%; font-family: 'B Titr'; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">مقدمه

دین مبین اسلام برای سعادت انسان در دنیا و آخرت احکام و دستوراتی را تشریع کرده است و در عرصه اقتصادی و کسب وکار هم چارچوب هایی را معین نموده و برخی از راه های کسب ثروت را نامشروع دانسته است. حکمت این تحریم به خاطر مفاسد و آثار زیان باری است که از ناحیه این کار متوجه فرد و جامعه بوده است. قمار یکی از تفریحات زیان آور و سرگرمیهای خطرناکی است که از قرن ها پیش در بین بسیاری از مردم رواج داشته و مفاسد فراوانی به بار آورده است و در دنیای امروز نیز قمار در سطح گسترده با وسایل مدرن تری برای مردم جهان وسیله  سرگرمی است.

جنبه اقتصادی قمار در چهارده قرن قبل مورد توجه قانون گذار اسلام بود و در قرآن کریم به آن تصریح شده ولی به خاطر آنکه زیانهای آن بیشتر از منافع آن است. تحریم شده تا مسلمانان برای دست یافتن به منافع مادی، آلوده به زیانهای بزرگتری نشوند. با توجه به آثار شوم قمار بر فرد و جامعه که سبب می شود در اثر علاقه شدید افراد به آن روح فعالیت و کار و کوشش در کسب روزی حلال در انسان کشته شود و شخص گرفتار تنبلی و بیکاری و عیاشی شود و این هریک در شرع مقدس جنایتی است بزرگ و بدون شک عقل سالم دور از هوای نفس می فهمد که هیچ چیز مانند قمار کینه و عدوات تولید نمی کند و طبق اجماع و عقل حرمت قمار از ضروریات دین شمرده می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

1

1-    حکم قمار در فقه اسلامی

حکم

حکم به معنای « قضاء ، فرمان ، امر»[1] و در اصل به معنای (منع و بازداری برای اصلاح است)[2]

حکم می تواند به حسب علوم و سایر کاربردها اقسام مختلفی داشته باشد مثل حکم شرعی ، حکم در اصطلاح منطق ، حکم عقل و …

قمار

قمار : در لغت یعنی ( قمار بازی کردن ، ج اقمار)[3]

این کلمه غیر عربی ( فارسی ) ، مصدر قامر به معنی به گرو چیزی باختن و نبرد کردن با هم به گرو است.

قمار به اجماع مسلمین حرام است و کتاب و سنت متواتره بر آن دلالت دارد .

قمار به کسر قاف ، چنانچه از لغوین آمده است ، عبارت است از گرو بندی بر بازی با یکی از آلات معروفه و جمعی دیگر گفته اند قمار بر بازی به این آلات مطلقا اطلاق می شود (مالی در میان باشد یا نباشد ) و از بعضی نقل شده که اصل قمار مغالبه است )[4]

تذکر این نکته ضروری است که لفظ قمار در قرآن نیامده بلکه واژه ی دیگری در قرآن است به نام میسر –ازلام که توضیح آن می آید.

میسر

مَیسِر : در کتاب آسمانی اسلام میسر ، تعبیر قرآنی قمار است.

میسر : (قمار ، آسانی و نرمی )

قمار را از این جهت میسر گویند که مالی به آسانی به دست می آید ، یا از دست می رود و مراد از آن همه ی اقسام قمار است و همین معنی از پیشوایان دینی نقل شده است .)[5]

میسر در آیه « یَسئَلُونَکَ عَنِ الخَمرِ و المَیسِرِ … ای پیغمبر از تو حکم شراب و قمار می پرسند …»[6]

1-1-   ادله حرمت قمار در فقه اسلامی

فقها قمار را به چهار دلیل حرام دانسته اند که عبارتند از کتاب قرآن ، سنت ، عقل و اجماع

1-1-1-کتاب

مهمترین منبع شناخت دین و احکام آن قرآن است ، قرآن منبع اصلی است به دلیل آسمانی بودن آن که از جانب خدا نازل شده و اعجاز قرآن مهمترین سند آن است و قرآن که در دست ماست همان است که از طرف خدا به پیامبر (ص) و از سوی پیامبر برای مردم خوانده شد و این از تواتر قرآن دانسته می شود و این دلایل برای اعتبار و جایگاه و اهمیت خاص کتاب قرآن است.

همانطور که گفتیم این لفظ در قرآن به صورت مستقیم نیامده و قمار در قرآن کریم با لفظ میسر است ، مصدر میمی از یسر به معنای تعهد و التزام و سیر و آسانی که بر اساس دو معنای مذکور می توان این گونه تعبیر کرد که قمار باز به گفته ی خود ملتزم است و تعهد دارد و یا از راه آسان می خواهد پول به دست آورد و حکم حرمت قمار در آیات (219 بقره ، 90 و 91 سوره ی مائده ) به تفصیل آمده است.

1-1-2-- سنت

دلیل دیگر حرمت قمار سنت است و دومین منبع شناخت اسلام است.

سنت : عبارت از سخن و فعل و تقریر و امضاء معصوم (ع) از آن جهت که مرجع علمی قرآن و مبیّن احکام و تعالیم دین اسلام هستند.

و در این باب احادیث متعددی در کتب معتبر روایی وجود دارد که به تناسب مقاله مواردی اشاره خواهد شد .

امام رضا (ع) می فرماید : میسر همان قمار است.[7]

هنگامی که آیه « إنَّما الخَمرُ و المَیسِرُ » نازل شد از رسول خدا (ص) درباره ی میسر پرسیدند ؟ حضرت فرمود : هر چیزی حتی تاسهای تخته نرد و گردو که با آن برد و باخت شود . عرض شد : انصاب چیست ؟ فرمودند: آنچه برای خدایانشان ، ذبح می کردند.

عرض شد «ازلام » چیست ؟ فرمودند : تیرهایی که به وسیله ی آنها قرعه می انداختند. [8]

فجاء رجل فقال : اخبرنی عن قول الله عزَ و جل : « یا ایها الذین آمنو لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل» قال یعنی بذلک القمار الحدیث

1-1-3-اجماع

اجماع در نزد شیعه اتفاق علماء که کاشف از قول معصوم (ع) باشد و بنابراین دلیل مستقل نیست . بلکه با کمک قرآن ، سنت و عقل دلیل قابل استناد می باشد .

علمای شیعه و سنی بالاتفاق بر حرمت قمار اجماع دارند و احدی از آنان به جواز قمار فتوا نداده است.

حرمت قمار یکی از ضروریات دین به شمار می رود و منکر آن از اسلام و جماعت مسلمین بیرون است. نظر ایشان این است که قمار (برد و باخت ) تکلیفاً و وضعاً حرام است و اموالی را که انسان از این طریق به دست آورد مالک نمی شود و تصرف در آن حرام است . هر چند کسی که آن مال را باخته راضی باشد زیرا رضایت بر اساس برد و باخت (قمار ) نامشروع است و باید آن را مانند سایر اموال نامشروع به صاحبش بر گرداند.

از نظر ایشان آموزش قمار ، ساختن وسایل قمار و خرید و فروش آن نیز حرام است.[9]

 

1-1-4-عقل

راه دیگر اثبات حرمت قمار دلیل عقلی است.

دخالت عقل در فهم حکم خدا نیاز به تبیین جایگاه صحیح عقل دارد و این دخالت عقل در فهم کتاب و سنت، زمانی صحیح است که مورد پذیرش دین باشد و از آن جا که زبان قرآن و سنت زبان مردم است چون قرآن کتابی است که برای هدایت مردم نازل شده ، بنابراین عناصری که در فهم آن وجود دارد، باید همان هایی باشد که در فهم کلام مردم وجود دارد و به همین دلیل عقل منبع شناخت دین است.

مراد از عقل هر ادراکی که به کتاب قرآن و سنت معصومین (ع) استناد داده نشده باشد.

حرمت قمار از نظر عقل به دلیل این است که هر عملی که باعث تهییج و تحریک اعصاب گردد ، کینه و دشمنی و ضرر به وجود آورد و پیامدهای اقتصادی ، اجتماعی و اخلاقی زیانباری به دنبال داشته باشد جایز نیست.

2-قلمرو آزادی های اقتصادی مردم

در حوزه ی رفتارهای اقتصادی ، مردم آزادند در غیر از مواردی که شرع مقدس اسلام ممنوع کرده است. در اموال خود هرگونه می خواهند ، تصرف کنند.

دلیل آن روایتی است از پیامبر اکرم (ص) که فرمودند: « ان الناس مسلطون علی اموالهم … قطعا مردم بر اموال خود مسلط هستند»[10]

از این رو بنای عقلای عالم از زمان قدیم تاکنون بر این بوده که انسان آزاد است. هرگونه که خواست در اموال خود تصرف کند. مگر در مواردی که قوانین معتبر از آن جلوگیری کند.

بر این اساس انسان می تواند در دایره احکام الهی و حکومتی حق مالی خود را اسقاط یا مطالبه کند یا به هر که خواست منتقل نماید و همچنین می تواند نیروی کار خود را در هر راهی و به هر گونه که خواست به کار ببرد.

ولی حجّتیّت قاعده عام تا زمانی است که توسط دلیلی تخصیص نخورد و قاعده ی تسلط مردم بر اموال خود به وسیله ی ادله حدود شرعی و حدود حکومتی تخصیص می خورد .

3-اقسام و احکام قمار

برای اینکه موارد حرمت قمار روشن گردد ، باید اقسام و شاخه های آن را شناخت . قمار از چهار صورت خارج نیست:

3-1-- بازی با آلات قمار با (شرط بندی و برد و باخت )

صورت اول از نظر تمام عالمان (شیعه و سنی )  حرام است و از گناهان بزرگ محسوب می گردد . زیرا عنوان قمار و میسر (بازی با آلات قمار و شرط بندی ) بر این صورت منطبق است.

3-2-بازی با آلات قمار بی (شرط بندی و برد و باخت )

صورت دوم از نظر همه علمای شیعه و برخی از عالمان سنی ، حرام است. در صدق عنوان قمار بر این مورد اشکال وجود دارد. زیرا در تعریف قمار برد و باخت لحاظ شده در حالیکه قسم دوم بدون برد و باخت است. پس از بیان اشکالات ، با استفاده از روایات حرمت قسم دوم ثابت می شود.

«سالت ابا عبدالله عن االعب بالشطرنج ، فقال : ان المومن لمشغول عن اللعب … به درستیکه مومن آنقدر مشغولیت دارد که دیگر وقت بازی کردن را ندارد.[11]

3-3-بازی بی آلات قمار با (شرط بندی و برد و باخت )

صورت سوم از نظر تمام علمای شیعه و بیشتر علمای اهل سنت ، حرام می باشد. و علاوه بر اجماع ، روایتی از امام صادق (ع) بر حرمت قسم سوم دلالت دارد. [12]

« عن ابی عبدالله قال : سمعته یقول : لا بأس بشهاده الذی یلعب بالحمام و لا بأس بشهاده المراهن علیه فانَّ رسول الله (ص) قد اجری الخیل و سابق و کان یقول : انَّ ملائکه تحصر الرّهان فی الخفّ و الحاضر و اتریش و ما سوی ذلک فهو قمار حرام . روایتی از امام صادق (ع) فرمودند : به درستیکه رسول الله (ص) فرمودند: ملائکه در مسابقات دو میدانی ، اسب سواری و تیر اندازی که همراه با شرط بندی و گرو هستند حاضر می شوند اما شرط بندی های دیگر قمار و حرام است[13]

3-4-بازی بی آلات قمار و بی( شرط بندی و برد و باخت)

این قسم مورد اختلاف فقها است زیرا بازی های به غیر از وسایل قمار به صورت سرگرمی انجام می گردد نظر فقها شیعه در آن مختلف است . عده ای تحریم و برخی تجویز فرموده اند و بعضی هم تفصیل داده اند به وسیله که ابزار قمار شمرده می شود در این صورت بازی با آن را حرام می دانند. اگر جزء ابزار قمار شمرده نشود حرمت ندارد.[14]

3-5-حکم فروش وسایل قمار با تمام اقسام

کسب حرام دو نوع است.

نوع اول: اکتساب به اعیان نجسه به جز آنچه استثنا شده ، حرام است .

نوع دوم : عبارت است از معامله ای که هدف و مقصود از آن حرام است.که خود چند قسم است ، قسم اول آن چیزی است که به لحاظ شکل و هیأتش ، فقط مورد قصد حرام واقع می شود (یعنی هیچ استفاده ی دیگری غیر از حرام ندارد . مثل (صلیب و صنم ، وسایل قمار با تمام انواع ، وسایل لهو …)

شیخ مرتضی انصاری در مکاسب می فرماید : فروش آلات قمار همراه (زوال هیئت) ، یعنی شکستن وسایل قمار مانعی ندارد و جایز است.[15]

 

 

4-مصادیق قمار

4-1-اَزلَام

ازلام : جمع (زلم ) نوعی قمار بوده که حیوان را به صورت بخت آزمایی ذبح و تقسیم می کردند .

این واژه در آیه ی « … و اَن تَستَقسِمُوا بالأَزلامِ ذَالِکُم فسِقٌ … و آن را که به تیرها قسمت می کنید که این کار فسق است …»[16]

4-2-بخت آزمایی

قرار داد بخت آزمایی یا لوتری ، پیمانی است که پیشنهاد آن به عموم افراد است . بدین صورت که از بین خریداران بلیط یا پرداخت کنندگان مبلغ معین ، به اشخاصی که بر مبنای قرعه یا نظام ویژه ی دیگر برنده می شوند ، پول یا مال دیگر داده خواهد شد. خرید بلیط یا پرداخت پول وسیله ی قبول پیشنهاد و شرکت در بخت آزمایی است.

در این گونه پیمان ها ، تنها تصادف و اقبال برنده را معین می کند و نقش شرکت کننده تنها در قبول پیشنهاد خلاصه می شود. به همین دلیل ، عده ای خواسته اند بین قمار و بخت آزمایی تفاوت گذارند. در حالیکه تفاوتی با هم ندارند فقط تفاوت آن ، این است که بخت آزمایی با شرکت جمعی زیاد تر انجام می شود و ایجاب آن خطاب به عموم است.

بدین ترتیب ، بخت آزمایی از مصداق های قمار است خواه در مقام بازی انجام شود یا فروش مالی باشد.[17]

 

 

 

4-3-قمار جهانی

خداوند متعال در آیه شریفه ی 219 سوره بقره از قمار به (میسر ) تعبیر کرده است و «میسر» از ماده یسر به معنی سهل و آسان است و قمار یعنی قربانی کردن مال و شرف برای به دست آوردن مال دیگران به خدعه و نیرنگ.

 آیا بسیاری از مشتریان شرکت های (هرمی ) که در پی بدست آوردن اموال کلان از راهی سهل و آسان هستند؟ و آیا آلوده شدن به وام های ربوی برای عضویت در این قمار جهانی ، قربانی کردن مال و شرف نیست ؟

شکی نیست که ماهیت حقیقی بازار یابی شبکه ای چیزی شبیه قمار جهانی است. هر چند صاحبان این قمار خانه ها سعی دارند آن را در پوشش هایی نظیر ، معامله ، هدیه ، صلح و پورسانت و مانند آن مخفی کنند تا هر چه بیشتر موفق به غارت اموال مردم گردند.[18]

4-3-1-رابطه اکل مال به باطل و بازاریابی شبکه ای

موضوع « اکل مال به باطل و درآمدهای نامشروع » و برخورد شدید خداوند با آن علاوه بر آیه (29 و 30) سوره نساء ، در آیه (188 سوره بقره ، 161 نساء و 34 سوره توبه نیز آمده است.)

« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنوا لَا تَأکُلُوا اَموَالَکُم بَینَکُم بِالبَاطِل … ای اهل ایمان مال یکدیگر را به ناحق نخورید…»[19]

بنابراین اکل مال به باطل طبق آیات قرآن مجید حرام و از گناهان بزرگ است و شکی نیست که درآمد حاصل از عضویت در شرکت های هرمی که مبتنی بر بازاریابی شبکه ای می باشد. مصداق روشن اکل مال به باطل و در نتیجه حرام است.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله) در ماهیت اکل مال به باطل می فرماید:

منظور از اکل مال به باطل این است که انسان بی آنکه ، فعالیت مثبتی داشته باشد اموال باد آورده ای را تملک کند و در شرکت های هرمی و گلدکوئیست چنین مطلبی به خوبی دیده می شود و این درست شبیه قمار است.[20]

4-4-قمار فوتبالی در برخی از سایت ها

در این گونه از سایت ها که در حال گسترش روز افزون است افراد با عضو شدن و پرداخت مبالغی قادر به پیش بینی مسابقات ورزشی به خصوص مسابقات فوتبال می شوند، اقدام به شرط بندی در مورد نتایج لیگ های فوتبال داخلی و خارجی می نمایند و در صورت حدس زدن نتیجه مسابقه در لیست قرعه کشی قرار می گیرند.

گردانندگان این سایت ها که عنوان مجرمانه دایر کنندگان قمار خانه های اینترنتی طبق مواد 708 و 710 قانون مجازات اسلامی بر آن ها اطلاق می شود ، معمولا با بیان این مطلب که مقداری از وجوه دریافتی از شرکت کنندگان خرج امور خیریه می شود ، قصد توجیه کردن و قانونی جلوه دادن این گونه شرط بندی ها را دارند.

اما باید در نظر داشت به فرض این ادعا، عمل خیر آنها مجوزی برای مسابقات شرط بندی نیست . طبق نظر اکثر فقها این شرط بندی حرام و از مصادیق قمار به حساب می آیند .

و طبق قانون افرادی که در این مسابقات شرکت می کنند و دایر کنندگان این سایت ها مجرم  می باشند و افرادی که از این راه اموالی را بدست آورده اند باید آن را به صاحبانشان برگردانند.

4-5-مسابقات پیامکی

یکی دیگر از مسابقاتی که در حال گسترش می باشد، مسابقات پیامکی است . این مسابقات در قالب سوال و جواب برگزار می شود . روال کار در این گونه مسابقات بدین گونه است که افراد با جواب دادن به سوالی که اصولأ خیلی آسان طرح می شود ، وارد مرحله قرعه کشی می شوند.

محل تامین هزینه های جوایز برندگان این گونه مسابقات ، معمولا از شرکت کنندگان اخذ می شود که این مورد وجاهت شرعی و قانونی ندارد و در واقع اگر هزینه جوایزی که به برندگان اهدا می شوند از محلی غیر از پول شرکت کنندگان در مسابقه باشد مشکل شرعی ندارد. اما طبق اخبار ، هزینه های جوایز از خود شرکت کنندگان

، باعث عدم جواز شرکت در این مسابقات می شود.

معمولاً گردانندگان این مسابقات از محل هزینه هایی که از شرکت کنندگان دریافت می کنند سودهای کلانی به دست می آورند و قسمت کمی را به شرکت کنندگان جایزه می دهند.

4-6-وضعیت قمار در حال حاضر

در تهران و سایر شهرستانها قمار خانه های متعددی با نامهای رسمی و غیر رسمی وجود دارد و ممکن است به نام یک موسسه ای جایی را اجاره بگیرند سپس آن را به صورت یک شبکه قمار و قمار خانه به راه اندازند و این علاوه بر قمار خانه های اینترنتی و خانگی است.

هم اکنون در ساعات مختلف روز کافه تریاهای تهران که هر روز بر تعداد آن اضافه می شود مملو از دختران جوانی که از راه مدرسه به این اماکن آمده و مانند کافه های کشور غرب با پسران هم سن و سال خود به قمار مشغول می شوند .

اکنون در تهران بازیهای پوکر ، آس ، بانک ، شمن ، دو فرریم رامی ، گنجفه ، ورتوش ، بیست و یک پاسور ، خروس قرمز ، ایاز ، طاس ، تخته نرد ، بیقوط ، بلوط ، هشت و نه ، هفت بالا ، هفت پایین ، سه قاپ ، چهار قاپ ، سنگ ، تلگراف و تلفن ، گل بهار ، ساچمه ، بیلیارد ، ایتالیا ، مسوسکی ، کارامبول ، زیردرو ، لاطال ، کمربند و… رواج دارد.[21]

 

 

 

4-7-شباهت سفته بازی با قمار

بدبینان به بورس بازی آن را نوعی قمار می دانند ، زیرا سفته باز به تدریج فعالیتهای مفید را کنار می گذارد و به سفته بازی که شبیه قمار است و سود بالایی را نصیب او می سازد روی می آورد و به تخریب اقتصاد و جامعه می پردازد.

ممکن است گفته شود سفته بازی با قمار ماهیتاً تفاوت دارد ، زیرا بورس باز بر اساس محاسبه دقیق و پیچیده تصمیم می گیرد ، ولی قمار کاملاً به شانس وابسته است.

این امر تا حدی واقعیت دارد ، اما در موارد زیادی چنین نیست و بسیاری از بورس بازان شانس خود را می آزمایند و به امید کسب سود بالا ، ضررهای احتمالی را به جان می خرند از این منظر کار عموم بورس بازان به قمار شباهت دارد.

5-آثار شوم قمار

5-1-قمار بزرگترین عامل هیجان

5-2- بازتاب روانی قمار

5-3- متوسل شدن قمار باز به مشروبات الکلی

5-4- رابطه قمار با جنایات

5-5- سرقت از نتایج قمار

5-6- از بین رفتن شرم و حیا

5-7- ضرر ایمانی قمار

5-8- ضررهای اقتصادی قمار

5-9- زیان های اجتماعی قمار

5-10- زیان های ناموسی قمار

12

6-- پیشگیری

6-1- اعلام ممنوعیت دینی

6-2- ارتقای سطح فرهنگی جامعه و گسترش مبانی اخلاقی و عقیدتی

6-3-الگو گیری از مکتب اهل بیت

6-4- مبارزه ی شدید با عوامل گسترش قمار

6-5- مبارزه اصولی با بیکاری

7- علل گرایش به قمار

7-1- توجه بی حد به آینده مجهول

7-2- احتیاج و محرومیت

7-3- تقلید

8-درمان

.8-1- نماز گامی برای توبه

8-2- دوری از اشخاص و محل آلوده

8-3- نقش مهم خانواده در درمان

8-4- ترک از اعتیاد به قمار

 

 

 

 

 

13

نتیجه

قمار از محرمات مسلم است و حرمت آن از ضروریات دین است در قرآن و روایات اهل بیت و با استفاده از ادله عقل و اجماع فقها حرمت آن اثبات شد .

قمار گناه بزرگی است که خداوند آن را در قرآن کریم در ردیف شراب و بت پرستی فرمودند.

حرمت اقسام قمار و شطرنج و نرد و بیلیارد روشن شده . با توجه به تاریخچه ی قمار در هر عصری شکلی تازه و نو به خود می گیرد ، گاهی با تخته نرد و گاهی با گردو و حال با بازیهای اینترنتی و…

ولی اثرات زیان بار آن یکسان است . قمار روح فعالیت  و کار و تلاش و کسب روزی حلال را از انسان می گیرد.

مفاسد قمار تنها مربوط به جسم و روان قمار باز نیست بلکه ضرر آن مستقیماً به پیکر اجتماع می خورد . بهترین راه پیشگیری قمار همان است که اسلام دستور می دهد . درمان قمار از طریق خانواده و جامعه صورت می گیرد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

14

فهرست منابع

1-    قرآن

2-    انصاری مرتضی، مکاسب، ج 3 ، چاپ دوم، قم ، انتشارات مجمع الفکر اسلامی ، 1385

3-    حسینی سید جعفر و قاضی زاده محمد ، اقتصاد در فقه اسلامی ، چاپ اول ، ناشر دار الکتاب اسلامیه ، تهران ،1375

4-    حسینی دشتی مصطفی ، معارف ومعاریف (دایره المعارف جامع اسلامی) ،ج 2و4و5 ، چاپ اول، انتشارات موسسه فرهنگی آرایه ، تهران ، 1385

5-    علیان نژادی دامغانی ابوالقاسم ، بازاریابی شبکه ای (کلاهبرداری مرموز) ، چاپ اول ، ناشر مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع) ، (بی جا) 1384

6-     عمید حسن ، فرهنگ عمید ، چاپ چهارم ، انتشارات امیر کبیر ، تهران ، 1374

7-    قریب محمد ، تبیین اللغات لتبیان الایات ، ج 1و2، چاپ اول ، انتشارات بنیاد ، 1366

8-    کاتوزیان ناصر ، حقوق مدنی (مشارکتها – صلح ) ، چاپ چهارم ، انتشارات کتابخانه گنج دانش ، تهران ، 1376

9-    لقمانی احمد ، جوانان ، پرسش ها و پاسخ ها ، ج 2، چاپ دوم ، انتشارات بهشت بینش ، قم ، 1384

10-       محمدی ری شهری محمد، میزان الحکمه ، حمید رضا شیخی، ج 10 ، دارالحدیث، قم ، 1380

11-            مکارم شیرازی ناصر ، تفسیر نمونه ، ج 2و4، چاپ چهل و چهارم ، ناشر دارالکتاب اسلامیه و جمعی از نویسندگان ، تهران ، 1375

12-            میر معزی سید حسین ، نظام اقتصادی اسلام (مبانی ، اهداف ، اصول ، راهبردی و اخلاق )، چاپ دوم ، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ، تهران ، 1391

13-            معلوف لویس ، فرهنگ المنجد عربی به فارسی ، ج 2، محمد بندر ریگی ، چاپ ششم ، ناشر ایران ، تهران ، 1386