نقش امید و آثار آن در زندگی انسان از منظر قرآن و روایات

پژوهشگر: آسیه ذهبی

چکیده

هر انسانی که بر این جهان پهناور چشم می‌گشاید، تحت هر شرایط فردی و اجتماعی که قرار گیرد، به حکم فطرت و به مقتضای عقل، کمال خود را خواهان است و همواره می‌کوشد تا نقص را از خود دور ساخته و در هر موردی به کمال آن برسد که این، هر چند شرط لازمی برای تلاش و حرکت است ولی به تنهایی کافی نیست، بلکه نیازمند امر دیگری است و آن چیزی جز امید رسیدن به کمال نیست. از نظر جهان‌بینی توحیدی، امید تحفه‌ای الهی و قدرتی تکامل‌بخش است و سیمای پسندیده آن در قرآن، در ارتباط با الله است.مسأله امید و امیدواری در قرآن کریم، به دفعات متعدد و به شیوه‌های مختلف بیان گردیده و قرآن بارها انسان را به امید و امیدواری ترغیب و تشویق نموده است. از منظر قرآن کریم، معرفت حق، اعتقاد به نبوت و اصل معاد و نیز معرفت امام و اعتقاد به اصل امامت، خود می‌تواند به ایجاد امید و تحکیم آن در آدمی کمک نماید و خانه امیدی را پایه‌ریزی کند که تحت هیچ شرایطی، طوفان‌ها و بادهای حوادث ناگوار زندگی، نتواند آن را از پای در آورند.

چون در جهان‌بینی توحیدی، امید در راستای تکامل و کمالات اخلاقی انسان است و این تکامل از منظر قرآن، به‌سوی خلیفه اللهی در جریان است، توجه به این فضیلت اخلاقی عامل آرامش و استحکام او در برابر ناملایمات می‌باشد. بنابراین، اميد، عامل حركت انسان به سوى كمال است. بر پايه آیات و روايات هركس به چيزى اميد داشته باشد، براى رسيدن به آن تلاش مى كند. صدور اعمال مناسب با اميد از انسان، نشانه اميدوارى وى است. هركس كه به ديدار و لقا خداوند در آخرت اميدوار است، بايد كردارى نيكو داشته باشد و در پرستش پروردگارش كسى را شريك و همتاى او نگيرد. بنابراين تنها كسى كه از گناهان پرهيز كرده و به وظيفه خود عمل نموده و اسباب اميد را فراهم كند، شايسته است به فضل الاهى اميد داشته باشد.

یکی از اموری که جهت تکامل آدمی و ایجاد امید در زندگانی فردی و اجتماعی، بر اساس آموزه‌های دینی و علمی، می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، الگوگیری و توجه به زندگی و راه و روش رفتاری بزرگان دین، انبیاء و اولیای الهی، ائمه معصومین (علیهم السلام) و شخصیت‌های کاملی است که منبع امید، انرژی و حیات بوده‌اند؛ زیرا انبیاء و اولیای الهی به دلیل آگاهی و ارتباط با منبع عظیم معنویت، نقش بهترین الگو را برای انسان ایفا می‌کنند، به همین دلیل می‌توانند از طریق گفتار و نیز اعمال و رفتارهای خویش، اعتماد مردم را فراهم و امید را در زندگی آنان، الگوسازی نمایند.بنابراین اعتقاد به نبوت و امامت، سهمی اساسی در ایجاد امید در روح آدمی دارد، ضمن اینکه انتظار فرج، خود تجلی اعلای امید در نهاد آدمی است.

کلید واژه ها: امید، قرآن، ایمان،کمال، هدف، انتظار

ادامه »

محبت الهی و آثار آن در قرآن و روایات

فاطمه طاشیان[1]

چکیده

محبت الهی از جمله موضوع­ هایی است که در حیطه علومی هم­چون علم روان­شناسی، اخلاق، کلام و فلسفه، تفسیر و علوم قرآنی، جامعه ­شناسی و… کاربرد دارد.

واژه محبت از ریشه « حبب » که در لغت به معنی دوست داشتن و در اصطلاح به معنی گرایش به سوی چیزی لذت­بخش است. رابطه حب بین خالق و مخلوق یک رابطه دو طرفه است. البته با وجود دو طرفه بودن دارای شدت و ضعف است که مخلوق و سعادت او در گرو محبت ورزیدن و دوستی با خدا است. آدمی می­تواند از رذائل اخلاقی و شهوانی دوری جسته و به منبعی که کمال مطلق است چنگ زده و تمامی نقائص خود را جبران کند و به کمال و قرب الهی نائل شود. ضروری است انسان از محبوب حقیقی شناخت جامع و کاملی داشته باشد و از فرامین قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم­السلام) کمک بگیرد تا در بیراهه­های عشق­های مجازی گمراه نگردد.

محبت الهی آثاری چون دنیوی فردی، مثل کسب بالاترین درجات توحید، اعطای حکمت و… و آثار دنیوی اجتماعی مثل عامل وحدت جامعه اسلامی و سرافرازی حق و… و آثار اخروی مثل مغفرت الهی، امان از عذاب قبر و… را دارا می­ باشد. انسان باید ابتدا محبوب واقعی را بشناسد و به او عشق ورزد تا از این آثار بهره ­مند شود.

کلید واژه: محبت ، حب ـ محبوبیت نزد خدا ـ محبت پیامبر (صلی الله علیه وآله) ـ محبت اهل بیت (علیهم السلام) ـ آثار محبت اهل بیت (علیهم السلام)

 ……………………………………………………..

[1] - طلبه سطح دو حوزه علمیه امام جعفرصادق(ع) شاهرود، سال پذیرش مقاله1396

ادامه »