مقایسه میزان اطلاعات طلاب و دانشجویان پیرامون موضوع امامت و شبهات ان

تهیه و تنظیم سمیه ابوترابی

مقدمه

در این تحقیق به مقایسه میزان آگاهی طلاب و دانشجویان از مسأله امامت و شبهات وارد برآن پرداخته شده است. البته این تحقیق با توجه به دیدگاه سیّدمرتضی در زمینه امامت و شبهات آن تنظیم شده است. با توجه به تغییر موضوع و عنوان تحقیق در این ترم و ارائه طرح مناسب با تحقیق کتابخانه ای در ترم گذشته، از ارائه فصل اول معذوریم و تنها به ذکر سؤالات پژوهش بسنده می کنیم. فرضیه های پژوهش نیز در پاسخ به سؤالات پژوهشی مطرح می باشند. سؤالات پژوهش عبارتند از:

1. آیا میزان اطلاعات طلاب نسبت به شبهات وارد بر امامت از دانشجویان کم‏تر است؟

2. آیا میزان اطلاعات طلاب نسبت به موضوع امامت از دانشجویان بیش‏تر است؟

قبل از انجام تحقیق بررسی هایی در رابطه با پیشینه این موضوع صورت گرفت ولی با عنوان مقایسه میزان آگاهی طلاب و دانشجویان از مسأله امامت و شبهات وارد برآن کاری انجام نشده بود.

شایان ذکر است فصل دوم این تحقیق از دو بخش مجزا تشکیل شده است. بخش اول با عنوان تبارنامه با شرافت به صورت اجمالی به زندگی سیّدمرتضی، تألیفات او و تلاش بی وقفه اش برای مذهب تشیع می پردازد و در بخش دوم با عنوان ابعاد امامت از دیدگاه سیّدمرتضی، به بررسی دیدگاه وی پیرامون مسأله امامت می پردازد که برای مدون کردن این بخش مجموعه‏ای از کتاب های وی با موضوع امامت مورد بررسی قرار گرفته است.

در این تحقیق به منظور دست‏یابی به هدف، از روش تحقیق میدانی استفاده شده است و ابزار پرسش‏نامه به کار گرفته شده، سپس یافته های حاصل از تکمیل پرسش‏نامه در هر یک از دو گروه آزمودنی با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در ادامه برای ترسیم هر چه بهتر داده ها جدول های جداگانه ای برای گروه طلاب و دانشجویان در نظر گرفته شده است.

برای مطالعه و بیان مبانی نظری تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده شده و با مراجعه به کتابخانه ها و سایت‏های اینترنتی مطالب جمع آوری شده است. لذا نوع پژوهش در این تحقیق از نوع کتابخانه ای میدانی می باشد.

تمام اطلاعات حاصل از تحقیق میدانی با سازماندهی یافته های پژوهش در دسترس است به این صورت که با رسم دو سری جدول سری اول مربوط به اطلاعات طلاب و سری دوم مربوط به اطلاعات دانشجویان و با محاسبه فراوانی و به دست آوردن درصد و میانگین هرگروه به مقایسه‏ی آن ها پرداخته ایم و به منظور سهولت دسترسی به اطلاعات توضیح کوتاهی پیرامون هرگروه از جدول ها با موضوع واحد صورت گرفته است. در نهایت میانگین کلی برای هرگروه لحاظ شده که آن نیز در جدولی

جداگانه به جدول سؤالات ضمیمه شده است که مقایسه نهایی و قبول یا رد فرضیه ها منوط به آن می باشد که نتایج آن بدین شرح است:

فرضیه اول تحقیق مبنی بر میزان اطلاعات طلاب نسبت به شبهات وارد بر امامت از دانشجویان کم‏تر است، رد می شود و فرضیه دوم تحقیق با عنوان میزان اطلاعات طلاب نسبت به موضوع امامت از دانشجویان بیش‏تر است، پذیرفته می شود.

در پایان تحقیق به عبارتی در فصل پیوست‏ها به دو گروه از ضمائم اشاره شده است که به ترتیب از این قرارند:

1. فهرست منابع که به بیان منابع مکتوب کتابخانه ای تحقیق اشاره دارد.

2. پرسش‏نامه که هر دو پرسش‏نامه این تحقیق در آن قسمت لحاظ شده است.

فهرست مطالب

چکیده————————————————- 1

فصل دوم : ادبیات پژوهش

دیدگاه سیّدمرتضی درزمینه امامت

(از خلافت امام علی علیه السّلام تا مشکلات غیبت حضرت مهدی عج)

مقدمه————————————————- 7

بخش اول : تبارنامه‏ي با شرافت

نگاهي گذرا به زندگي سيّدمرتضي————————- 10

مقام علمي و تأليفات سيّدمرتضي از نظر فقها و دانشمندان- 11

تلاش سيّدمرتضي براي رسمي كردن مذهب شيعه—————- 13

برجسته ترين كتاب سيّدمرتضي؛ الشافي——————– 14

نكاتي پيرامون كتاب امالي سيّدمرتضي——————– 15

گزيده اي از اشعار سيّدمرتضي————————— 16

بخش دوم : ابعاد امامت از ديدگاه سيّدمرتضي

نصّ امام از طرف پيامبر(ص)—————————– 18

چيستي امامت—————————————— 22

امامت و وجوب عقلي آن (ضرورت امامت)——————- 23

شرايط امام——————————————- 24

  عصمت———————————————— 25

   اثبات عصمت امامان و شايستگي آن‏ها——————- 27

   ولايت اميرمؤمنان عليه السّلام و عدم درگيري آن حضرت با غاصبان خلافت   28

    - علي عليه السّلام و بيعت با غاصبان—————– 29

    - علي عليه السّلام و حاضر شدن در مجالس آنان——— 29

    - علي عليه السّلام و نماز خواندن در پشت سرآنان—— 29

    - علي عليه السّلام و قبول بخششهاي آنان————– 30

    - علي عليه السّلام و ازدواج با اسير—————– 30

    - علي عليه السّلام و عضويت در شورا—————— 30

    - علي عليه السّلام و عدم فتوا به مذهب خود———– 31

    - علي عليه السّلام و مسأله حكميت——————– 32

    - علي عليه السّلام و عدم پشيماني از حكميّت———– 33

    - كشتن خوارج و پيمان رسول خدا صلوات الله عليه——– 33

    - سخن علي عليه السّلام در مورد نيرنگ بودن جنگ——- 34

   امام حسن عليه السّلام صلح با معاويه—————— 36

   آمدن امام حسين عليه السّلام به كوفه—————— 38

   امام رضا عليه السّلام و پذيرفتن وليعهدي————– 41

   امام قائم،‌ حضرت مهدي (عج)————————– 42

   - غيبت امام (عج)———————————- 42

   - فلسفه ي غيبت———————————— 43

   - مصلحت وجود امام مهدي (عج)———————– 44

   - امام (عج) و پنهان شدن از دوست و دشمن———— 44

   - نياز مردم به امام——————————- 45

   - علّت پنهان شدن امام مهدي (عج)——————– 46

نگاهي به فقه سياسي سيّدمرتضي————————– 47

   تقسيم حاكمان به عادل و ظالم———————— 47

   بررسي نظريه هاي سيّدمرتضي در مسائل فقه سياسي——– 47

   پرداخت زكات در دوره ي غيبت————————- 48

   اقامه ي نمازهاي جمعه،‌ عيدفطر و قربان————— 48

   خمس در زمان غيبت———————————– 49

   اجراي حدود و قصاص در دوره ي غيبت——————- 49

فصل سوم : روش پژوهش

نوع تحقیق——————————————– 52

 

جامعه آماری—————————————— 52

نمونه آماری و روش نمونه گیری————————- 52

ابزار پژوهش —————————————– 53

روش آماری——————————————– 53

فصل چهارم : داده های پژوهش

فرضیه اول و جداول و داده ها————————– 55

فرضیه دوم و جداول و داده ها————————– 65

فصل پنجم : نتایج پژوهش

نتایج کلی تحقیق————————————– 73

پیشنهادات——————————————– 74

فصل ششم : ضمائم

منابع و مآخذ —————————————- 76

نمونه پرسش‏نامه————————————— 77

 

منابع و مآخذ:

-       امینی، عبدالحسین. ترجمه محمدباقر بهبودی، الغدیر، ج 10، چ پنجم، بنیاد بعثت، 1374

-       الموسوی، ابوالقاسم علی بن الحسین، ترجمه امیرسلمانی رحیمی، تنزیه الانبیاء (پژوهشی قرآنی درباره عصمت پیامبران و امامان علیه السّلام) چ دوم، مشهد، به نشر، 1387

-       تاج لنگرودی، محمدمهدی. دین ما علمای ما، انتشارات ممتاز، 1374

-       تنکابنی، محمدبن سلیمان. قصص العلماء، انتشارات علمی و فرهنگی

-       خالقی، علی، محمود شفیعی و سید محمدرضا موسویان، نظام سیاسی و دولت مطلوب در اندیشه سیاسی شیخ مفید، سیّدمرتضی و شیخ طوسی، چ اول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، زمستان 1386

-       دوانی، علی. هزاره شیخ طوسی، ج 1و2، کرج، مرکز مطبوعاتی دارالتبلیغ اسلامی، مهر 1342

-       دوانی، علی. مفاخر اسلام، ج 3، تهران، امیرکبیر، 1363

-       دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج10، چ دوم، دانشگاه تهران، 1377

-       سیّدمرتضی علم الهدی. امامت و غیبت از دیدگاه علم و کلام، ترجمه‏ی المقنع فی الغیبه، قم، چ3، مسجد مقدس جمکران، زمستان 1383

-       شفیعی، محمود. اندیشه سیاسی سیّدمرتضی، قم، بوستان کتاب، 1388

-       شریفی، محمود. سیّدمرتضی پرچمدار علم و سیاست، چاپ و نشر بین الملل، وابسته به انتشارات امیرکبیر

-       شوشتری، علامه قاضی نورالله، مجالس المؤمنین، ج1، چ چهارم، انتشارات اسلامیه، 1377

-       صدر، سیدحسن. ترجمه علی مشتاق عسگری، شیعه بنیان گذاران فرهنگ اسلام، دارالکتب الاسلامیه

-       گرجی، ابوالقاسم. تاریخ فقه و فقها، چ پنجم، تهران، سمت، زمستان 1382

-       الشریف المرتضی علم الهدی، تحقیق: وفقان خضیر محسن الکعبی، مسائل المرتضی، الطبعه الاولی، مؤسسه البلاغ، 1422ه.ق

-       الجنة العلمیة فی مؤسسه الامام الصادق علیه السّلام، إشراف: العلامة الفقیه جعفر السبحانی، طبقات الفقهاء، الجزء الخامس، الطبعة الاولی، قم، المطبعه اعتماد، الناشر: مؤسسه الامام الصادق علیه السّلام، التاریخ: 1418 ه.ق