نفقه والدین و ضمانت اجرای آن در فقه امامیه و حقوق ایران

طیبه عرب احمدی[1]

چکیده

نفقه اقارب، نفقه‌ای است که به گروه خاصی از نزدیکان فرد تعلق می‌گیرد؛ به شرط اینکه، برای تأمین معیشت خود، تمکن مالی نداشته باشند. به بیان دیگر، چگونگی استحقاق افراد بر این نوع از نفقه و الزام فرد نفقه‌دهنده به آن، تفاوت‌هایی با نفقه زوجه دارد.

براساس مبانی فقه امامیه، نفقه زوجه نه تنها دارای ویژگی ها و امتیازاتی نسبت به نفقه اقارب است؛ ماهیت آن نیز متفاوت است. این ماهیت متفاوت علت و مبنای امتیازات نفقه زوجه است و حمایت از زوجه در چارچوب این ماهیت متفاوت جای دارد. فقه اقارب، مشروط به احتیاج و فقر واجب‌النفقه است؛ در حالی که نفقه زوجه در صورت بی‌نیازی او نیز واجب است اما این امر، با ملکیت اقوام و خویشان واجب‌النفقه نسبت به چیزی که دریافت کرده است، منافاتی ندارد.و به عبارتی ماهیتاً حكمی تكلیفی و فاقد اثر وضعی است یا حداكثر نوعی التزام و تعهد صرف محسوب می شود. به این سبب، حتی در صورت استنكاف منفق، دینی برای اوایجاد نمی شود مگر اینكه براساس اذن حاكم، نفقه به عنوان قرض، از طرف شخص ثالث پرداخت شود.لذا در این مقاله درصدد بررسی نفقه اقارب بخصوص والدین و ضمانت اجرای آن هستیم تا این که خلا های قانونی را در این مورد بشناسیم و تا به این وسیله بسیاری از مسائل مربوط به نفقه اقارب بخصوص والدین حل شود و غیر قابل حل باقی نماند.

کلیدواژه: نفقه، نفقه اقارب، اقارب،والدین، نفقه والدین

………………………………………………………………

[1] - طلبه سطح(2)، حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)، شهرستان شاهرود