اصول و شیوه های نقد در کلام امام علی(علیه السلام)

زهره محمودیان[1]

چکیده

انتقاد به عنوان یکی از مهم ترین مظاهر آزادی بیان، محک مناسبی برای سنجش مردمی بودن نظام های سیاسی است. با توجه به این که نقد و انتقادپذیری (ابزار تمییز حق و باطل)، ضرورت حق محوری و حقیقت گرایی، و ازمهمّ ترین صفات زندگی اجتماعی و اخلاقی انسان است اگر تحقق یابد، نقش مهمّی در تحقیق و فعلیّت یابی پتانسیل های وجودی او خواهد داشت.قدرت نقادی از جمله صفات اعتدالی و بازدارنده از رفتارهای انفعالی (تفریطی)و تعدّی گری(افراطی) است. از این رو انتقاد مقوله ای چند وجهی است و در عین اهمیّت اساسی در روابط میان فردی و تعامل های اجتماعی، در وجوه اخلاقی، دینی، فلسفی، سیاسی، حقوقی، روانشناختی،مدخلیّت دارد.

نوشتار حاضر ضمن بررسی مفهوم نقد و انتقاد و انواع و اقسام انتقاد، به بیان اصول و شیوه های نقد با بهره گیری از فرمایشات امیر المومنان(علیه السلام) در نهج البلاغه به تبیین جایگاه و مبانی این حق پرداخته است. بر این اساس است که انتقاد و انتقادپذیری یکی از برتری های اخلاقی و اجتماعی و یکی از مسائل مهمّ ارزشی ، در فرهنگ تعالی بخش اسلام و آموزه های معصومین (ع) به خصوص امام علی (ع) به شمار می رود؛ چون انتقاد، امر به معروف و نهی از منکر، موعظه، دعوت یه خیر و نصیحت، هر یک به گونه ای اهمیّت و جایگاه نقد وانتقاد پذیری را بیان می کند.

واژگان کلیدی: نقد، انتقاد، نقد حاکمان

………………………………………………….

[1] - طلبه سطح دو، حوزه امام جعفر صادق(علیه السلام)، شهرستان شاهرود