عنوان

عوامل اجتماعی مؤثربرتحکیم عفّت و حیا درجامعه

محقق: محدثه احمدی

 چکیده

    هر جامعه­اي بر اساس دیدگاه های فکری و فرآیندی که برای زندگی اجتماعی خود تعریف می کند ، فرهنگی را پدید می آورد و روابط اجتماعی داخلی و تعامل  خود با جوامع دیگر را با آن فرهنگ برقرار می نماید .  به عبارت ديگر، فرهنگ به روح  و عوارض ظاهری  دستاوردهاي زندگي اجتماعي انسان‌ها گفته  مي شود . فرهنگ به معناي عام خود شامل دو بخش مادّي و غيرمادّي است . شکل لباس و پوشش ، جزیي از فرهنگ مادي به شمار مي‌رود؛ اما مهم‌ترين عناصر بخش غيرمادي فرهنگ عبارت است از: عقايد، ارزش‌ها، باورها  و شاخصه‌های زندگی و روابط اجتماعی .

در هر فرهنگي برخي از عناصر حالت ويژه‎اي پيدا کرده و به نمادي آشکار براي آن فرهنگ تبديل مي شوند. براي مثال در فرهنگ سرمايه داري سعي در ارائه تبليغات عليه پوشش زنان و حمایت از ترویج برهنگی است و دست اندر کاران فرهنگی اساسا سعي برجدا نمودن زن از حريم عفاف، حیاء  و … دارند به عکس در جامعه ايران يکي از نمادهای فرهنگی، حیا و عفاف است و چون یکی از ارزش‌های اساسی نظام اسلامی است، به یک الگوي رفتاري عام در جامعه  تبدیل شده است .

مهار نمودن خود و تنظیم رفتارها ، افکار و هیجان ها ، از ارکان بنیادین موفّقیت بشر، چه در بعد شخصی وچه در بعد اجتماعی است ؛ چرا که بدون آن نمی توان به اهداف والای انسانی دست یافت . مهار کردن و تنظیم ، از یک دیدگاه به دو بخش بیرونی  و درونی تقسیم می شود و بهترین و مؤثّرترین نوع آن، مهار کردن وتنظیم درونی است و در واقع ، موضوع خودنظم دهی در این نوع آن، معنا می یابد.

یکی از مهم ترین عوامل خودنظم دهی که دین معرّفی می کند، حیاست . از دیدگاه اسلام، حیا در نظام تربیتی انسان ازجایگاه والایی برخوردار است. این صفت در ساختار روانی انسان جایگاه ممتاز دارد و حکایت گر اهمیت فوق العاده آن در موفقیّت انسان است .

ازدیگرفضایل اخلاقی مورد تأکید دراسلام عفّت است . عفت از مهم ترین و ارزنده ترین موضوعات انسانی است که لزوم رعایت آن نه به زمان و مکان بستگی دارد و نه به نژاد و قومیت و ترقی فرهنگ ها وابسته است .

عفاف حالت درونی خویشتن داری از تمام هرزگی ها و بی بندوباری ها است . توجه بسیار آیات وروایات نشان از اهمیّت بی حد وحصر این مسأله در اسلام دارد ؛ چرا که بدون آن ، انسان در مسیر اعتدال قرار نگرفته و به سعادت حقیقی خود نائل نخواهد شد. عفاف ازابعاد وسیعی برخوردار است که حجاب یکی از مصادیق آن می باشد واستعمال عفاف در معنای حجاب از قبیل استعمال لفظ کل در جز آن است.

زیبایی و جمال نعمتی خدادادی است ، عفاف و پاک دامنی و پرهیز از گناه هم شکرانه و زکات این نعمت الهی. چه بسیار آنانند که اسیر چاه زیبایی و گرفتار کمند خویشند ، اما خوب رویان بسیاری در تاریخ  بوده اند که هم مال و جمال داشته اند و هم عفاف و کمال . هرگز مباد که نعمت برای ما نقمت گردد . 

واژگان کلیدی 

حیا ،عفت ، جامعه ، خانواده ، شهوت ، پوشش، فضایل اخلاقی