راههای درمان سوء ظن و بدبینی در خانواده از منظر قرآن و روایات

استاد راهنما:

 احمد نظری

        پژوهشگر:

 مرضیه ملک شاهکویی

چکیده

از جمله آفت های ویرانگر باغ سر سبز زندگی، سوء ظن و بد گمانی افراد خانواده نسبت به یکدیگر است. شرط داشتن یک زندگی ایده آل و موفق، مصونیت در برابر گمان های بد است.

سوء ظن همچون طوفان تکان دهنده ای، ستون های استوار زندگی را متزلزل می سازد. این صفت رذیله که نوعی بیماری روحی تلقی می شود، گاه تا جایی پیش می رود که امنیت افراد خانواده را در افکار یکدیگر از بین می برد، به گونه ای که اگر با منطق صحیح و بینش درست حل نشود، افراد را تا عمق ضلالت و پستی پیش خواهد برد.

در نتیجه شخص بدبین از هم نشینی با دوستان و رفت و آمدهای مفید اجتناب می ورزد و به تنهایی و عزلت بیشتر تمایل دارد و از شادی و نشاط روحی بی بهره است و شاید کار به جایی برسد که از همه کس و همه چیز هراس پیدا کند و هر تحرکی را از سوی هر کس به ضرر خود می بیند و چنین تصور می کند که همگان کمر به نابودی و حذف او بسته اند.

انسان بد گمان در اثر دوری از معاشرت های سودمند و فاصله گرفتن از دیگران از تکامل و رشد فکری باز می ماند و همیشه تنهاست و از تنهایی رنج می برد و از کمترین صفای روحی برخوردار نیست. آن که زندگیش همراه با سوء ظن است همیشه در دل به بد گویی و غیبت دیگران مشغول و از این جهت است که برخی از علمای اخلاق از سوء ظن به غیبت قلبی و باطنی نام برده اند.

همچنین در جمعی که دیدگاه های منفی و گمانه زنی های بی دلیل در مورد دیگران، امری رایج و عادی باشد، دوستی و الفت از میان آنان رخت بر می بندد و حجم غیبت به سبب بد گمانی افزایش می یابد. بدگمانی و سوء ظن نوعی ستمگری در حق دیگران است و باعث افزایش ترس میان آحاد جامعه می شود؛ زیرا مردم پیوسته در هراس اند که مبادا بی دلیل در معرض اتهام قرار بگیرند و آبروی آنان به مخاطره بیفتد.

یکی از راه های درمان بدبینی و سوء ظن داشتن تعهد در زندگی مشترک است البته همسران وظیفه سنگینی نسبت به یکدیگر دارند تا به بهبود زندگی شان کمک کنند آن ها باید تا حد امکان رفتارهای یکدیگر را حمل به صحت نمایند و با دوری از مواضع تهمت و سوء ظن و توجه به محاسن حسن ظن و مفاسد سوء ظن می توانند به درمان هر چه بهتر این بیماری کمک شایانی کنند

کلید واژه‌ها: عوامل، سوء ظن، بدبینی، خانواده.

فهرست مطالب

عنوان           صفحه                 

مقدمه. 1

کلیات… 2

الف) مباحث مقدماتی.. 3

1- تعريف و تبيين موضوع. 3

2- اهميت و ضرورت تحقيق.. 5

3- اهداف و فوائد تحقيق.. 5

4- پیشینه موضوع تحقیق.. 5

5- سؤال های تحقیق.. 6

6- روش تحقیق.. 6

7- ساختار تحقیق.. 6

8- محدودیت‌ها و مشکلات و موانع تحقیق.. 6

ب) مفهوم شناسی.. 7

1-  سوءظن در لغت… 7

سوء در لغت به معنی« بدی، آفت، شر، فساد، بلاء». 7

2- بدبینی در لغت… 7

3- خانواده در لغت… 7

فصل اول.. 9

عوامل پیدایش سوءظن وبدبینی در خانواده 9

1-منشأ سوءظن.. 11

2- عوامل پیدایش…. 12

اول: ترس…. 12

دوم: سوء تفاهم.. 13

سوم: وسوسه های شیطانی.. 14

چهارم: حسادت ها 15

پنجم: غیرت بی جای همسر. 15

ششم: هم نشینی با مبتلایان به بدبینی.. 16

فصل  دوم. 18

تاثیر سوء ظن و بدبینی در خانواده 18

1-روایات و مفاسد سوء ظن.. 19

اول:گوشه گیری.. 19

دوم:سوء ظن غیبت قلبی.. 20

سوم: سوء ظن گناهی عملی.. 20

چهارم: آفت دین و عبادت… 23

پنجم: موجب فراموشی عیب… 24

ششم:وادار نمودن به تجسس و عیب جویی.. 25

هفتم:غیبت و هتک آبروی دیگران.. 27

هشتم: سوء ظن بدترین گناه و زشت ترین ستم.. 28

نهم: موجب وحشت از دیگران.. 28

دهم: موجب تهمت زدن.. 29

یازدهم:ایجاد ناامیدی.. 29

دوازدهم: تیره گردیدن قلب… 30

سیزدهم: سنگین شدن بار گناهان و فاسد کننده ی کارها 30

چهاردهم: ایجاد نفرت در خانواده 30

پانزدهم: محکوم کردن.. 31

فصل سوم. 32

آسیب های بد بینی در خانواده 32

الف: آثار بدبینی در خانم ها 33

ب: آثار بدبینی در مردان.. 34

فصل چهارم. 36

راه های درمان سوء ظن و بدبینی در خانواده 36

مقدمه. 37

الف:پیش گیری از سوء ظن در محیط خانواده 37

1- وقتی شک و وسواس بین همسران ایجاد شد: 38

2-حمل کارها به بهترین وجه. 38

3- داشتن تعهد در زندگی مشترک… 40

فصل پنچم.. 41

درمان سوء ظن.. 41

الف: راه های درمان سوءطن.. 42

1-تحمل ریاضت و تقویت اضداد فاسد. 42

2- توجه به مفاسد سوء ظن.. 43

3- دوری از مواضع تهمت و سوء ظن.. 44

اول:نظر عالم اخلاق ملا احمد نراقی در مورد دوری از مواضع تهمت… 45

دوم:نظر شهید دستغیب در مورد دوری از مواضع تهمت… 46

سوم: دوری پیامبر از موضع تهمت… 47

4- دوری از خیالات و اوهام. 47

5-کاهش توقعات بی جا 49

6- عمل به امر به معروف و نهی از منکر. 50

7-دوری از افراد بد گمان و معاشرت با اشخاص خوش گمان.. 52

8-توجه به محاسن حسن ظن.. 54

ب:درمان بدبینی.. 56

1-درمان بد بینی در خانم ها 56

2-درمان بدبینی در مردان.. 61

3-درمان بد گمانی زن و شوهر. 63

نتیجه گیری.. 67

منابع تحقیق.. 68