از عرصه های مهم زندگی فاطمه الزهرا (علیها السلام) عرصه ی معرفت، بندگی و عبودیت آن حضرت است که برای پویندگان راهش و عاشقان عقیده اش بسیار درس آموز است.

معرفت و آگاهی آن حضرت نسبت به حقایق جهان هستی و در امر توحید و خداشناسی و عظمت نبوت و معارف دینی و مانند آن را می توان از خطبه ی آن حضرت به روشنی فهمید.

ایمان و یقین فاطمه(علیه السلام)

از سرچشمه های عبادت عارفانه، ایمان و یقین است.بانوی دو عالم حضرت زهرا(علیهاالسلام) تمام وجودش آمیخته با ایمان و یقین بود. و این حقیقتی است که رسول خدا(صلی الله علیه و آله) درباره ی دخترش بدان تصریح کرده است و فرمود:«ان ابنتی فاطمه ملا الله قلبها و جوارحها ایمانا و یقینا»؛ به یقین دخترم فاطمه قلب و اعضایش (جسم و جانش) را خداوند از ایمان و یقین پر کرده است.      {بحار الانوار، ج 43، ص 29}

عبادت فاطمه(علیه السلام)

عبادت آن حضرت، عبادتی نشات گرفته از ایمان ژرف و یقین استوار بود و از این رو، رنگ و بویی دیگر داشت و هنگامی که برای عبادت بر می خاست و به راز و نیاز و تهجد روی می آورد، چنان توجه و ارتباط با حضرت حق در آن موج می زد که مایه شگفتی همگان بود.

در تعبیری که درباره ی توجه آن حضرت در نماز نقل شده آمده است:«و کانت فاطمه(علیهاالسلام) تنهج فی الصلاه من خیفه الله تعالی؛ فاطمه(علیه السلام) در نماز از ترس خدا از نفس می افتاد(و بی حال می شد)».    {بحار الا نوار، ج 67، ص 400}