تاثیرمادر در تربیت دینی فرزند از کودکی تا نوجوانی

نگارنده:انسیه نوروزی

چکیده:

تربیت دینی کودکان اهمیت خاصی در نظام آموزشی و تربیتی اسلام دارد.تحقیقات نشان می دهد بسیاری از افرادی که در بزرگسالی نسبت به عبادات و معنویت گرایش کمتری دارند ،ذاتاً بی اعتقاد به دین و تکالیف دینی نیستند.بلکه عواملی چون بی توجهی و عدم تقیّد والدین نسبت به انجام به موقع تکالیف عبادی در فقدان تمایلات معنوی فرزندان نقش بسزایی دارند.اگر چه پدر و مادر هرکدام به نوبه خود تأثیر خاصی در تربیت صحیح فرزند دارند اما در این میان نقش مادر پررنگ تر است؛ چرا که بیش از پدر مرتبط با فرزند می باشد. آنچه که باید بیش از پیش مد نظر قرار گیر اخلاق و رفتار مادر است چرا که کودک در رفتار او را شاهد و نمونه قرار داده و مفاهیم مذهبی و اخلاقی را از او می گیرد.در تربیت دینی و اسلامی پرهیز کاری رأس هر امر،افضل اعمال و مورد محبت خداست. مهم این است که مادر در مسیر تقوای الهی باشد و تربیتش را بر اساس پرهیز از گناه و عبادت خداوند متعال قرار دهد. بنابراین اخلاق و تقوای مادر در تربیت دینی فرزند بسیار تأثیر گذارند.البته توجه به مسائلی از قبیل دوران بارداری و شیردهی مادر و همچنین تغذیه حلال و مناسب مادر و فرزندش مهم بوده و باید مادران بدانند که آغاز تربیت فرزند بهتر است از همان دوران کودکی و طفولیت باشد ودر این دوران با انتخاب نام شایسته ومناسب وهمچنین پرورش عزت نفس در کودک وآموزش قرآن واحکام وآداب غذاخوردن و… می توان در تربیت دینی کودک گام برداشت. در نوجوانی هنگامی که شخصیت نوجوان در حال شکل گیری است تمام تلاش خود را برای تربیت دینی او انجام دهد و در جوانی با  مشورت کردن با او وانتخاب همسر خوب و شایسته و … او را در تربیت دینی کمک کند.لذا سعی شده است در این مقاله به نقش مادر در تربیت دینیفرزنددر دوران جنینی، کودکی، نوجوانی اشاره گردد. امید است مورد استفاده مادران قرار گیرد.

 واژگان کلیدی: مادر، تربیت دینی، تربیت، معنویت

 

فهرست مطالب

     عنوان                                                                                                                                                    صفحه

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

بخش اول کلیات (معرفی رساله)…………………………………………………………………………………………………………….7  

تعریف وتببین موضوع………………………………………………………………………………………………………………………. 8

اهمیت وضرورت موضوع ………………………………………………………………………………………………………………….. .9

پیشینه و سابقه موضوع……………………………………………………………………………………………………………………. .9

سوالات اصلی………………………………………………………………………………………………………………………………… .9

سوالات فرعی…………………………………………………………………………………………………………………………………..9

فرضیه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….9

روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………… .10

ساختار تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………… .10

بخش دوم

فصل اول : نقش  مادر در تربیت در دوران بارداری
(قبل از تولد)

دعابرای طلب فرزندصالح………………………………………………………………………………………………………………… 14

بردن نام ویاد خداوند……………………………………………………………………………………………………………………. 15

پرهیز از امیزش کنار بچه ها…………………………………………………………………………………………………………….. 15

تاثیر غذای مادر برجنین…………………………………………………………………………………………………………………. 16

مقدمه فصل دوم………………………………………………………………………………………………………………………….20

 

فصل دوم: نقش مادر در تربیت دینی بعد از تولد(دوران کودکی)

ایجاد فضای معنوی…………………………………………………………………………………………………………………….. 24

انتخاب نام نیکو…………………………………………………………………………………………………………………………. 24

کام برداشتن نوزاد……………………………………………………………………………………………………………………….. 24

صدقه دادن برای نوزاد………………………………………………………………………………………………………………….. 24

عقیقه برای فرزند………………………………………………………………………………………………………………………… 25

آداب شیر دادن…………………………………………………………………………………………………………………………. 26

1-    شیر دادن همراه با طهارت……………………………………………………………………………………………………….. 27

2-    شیر دادن همراه با نام خدا……………………………………………………………………………………………………… 28     

آموزش ارزش های اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………….. 29

پرورش عزت نفس…………………………………………………………………………………………………………………….. 30

پرورش حس خود باوری کودک……………………………………………………………………………………………………….. 31

تکریم واحترام به کودک……………………………………………………………………………………………………………….. 32

پرورش باورهای دینی…………………………………………………………………………………………………………………. 33

آموزش قرآن……………………………………………………………………………………………………………………………. 34     

آموزش احکام……………………………………………………………………………………………………………………………. 35

آموزش آداب اسلامی…………………………………………………………………………………………………………………… 35

آموزش غداخوردن……………………………………………………………………………………………………………………….. 36

آموزش اخلاق نیکو………………………………………………………………………………………………………………………. 37

آموزش آداب سلام کردن……………………………………………………………………………………………………………….. 38

رفتار مادردر تربیت دینی کودک………………………………………………………………………………………………………… 39

عبادت های مادر…………………………………………………………………………………………………………………………. 39

      نماز اول وقت مادر………………………………………………………………………………………………………………….. 40

     دعا ومناجات مادر…………………………………………………………………………………………………………………… 42

     همراه بردن کودک به مسجد ……………………………………………………………………………………………………… 42

     گریه های مادر در مراسم عزاداری………………………………………………………………………………………………….. 42

مقدمه فصل سوم………………………………………………………………………………………………………………………….50

فصل سوم:تاثیرمادر در تربیت دینی نوجوان

ضرورت استمرار ونقش های گذشته………………………………………………………………………………………………….. 46

جداسازی بستر خواب…………………………………………………………………………………………………………………… 46

کمک به دوست یابی……………………………………………………………………………………………………………………. 47

عمل به دستورهای دین………………………………………………………………………………………………………………… 48

درست بودن دستورهای دینی…………………………………………………………………………………………………………..48

هماهنگ بودن دستورهای مادر با دیگر مربیان……………………………………………………………………………………….. 49

قابل فهم بودن دستورات مادر برای فرزند…………………………………………………………………………………………….. 49

هماهنگ بودن گفتار ورفتار مادر……………………………………………………………………………………………………….. 50

انعطاف پذیر بودن مادر………………………………………………………………………………………………………………….. 50

نتیجه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 59

 فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………………. 60

 

 

مقدمه:  

مهمترین عامل اجتماعی شدن در زندگی هر انسان، تجارب دوران کودکی وی در محیط خانواده است. کودکان در جریان اجتماعی شدن، عواطف مختلفی از قبیل مهر، محبت، فداکاری، گذشت، حسادت، کینه و خشم و.. . را در کنار والدین خود تجربه می‌کند. اعضای خانواده به حدی به هم وابسته اند که هر نوع مشکل یا مسئله یک عضو خانواده به طور مستقیم بر زندگی سایر اعضای خانواده تاثیر می‌گذارد. خانواده اولین و مهمترین محیطی است که کودک در آن از کیفیت روابط انسانی آگاهی پیدا می‌کند. به اعتقاد اکثر روانشناسان تجارب سالهای اولیه دوران کودکی که معمولاً درخانواده پی ریزی می‌شودو سازنده زیربنای شخصیت ورفتارهای بعدی کودک است. هدف از تربیت دینی، حضور قرآن و سیره معصومین(ع) در متن زندگی فرزندان است. اگر تلاش همه ما بر این باشد که از طریق روح حاکم برتمامی برنامه های رسمی و غیررسمی (فوق برنامه و مکمل) تربیت، تزکیه و تادیب صورت گیرد و مفاهیم نظری به صورت «رفتار دینی» درآید، می توانیم ادعا کنیم که تربیت دینی تا حد زیادی تحقق پیدا کرده است. آنچه با توجه به مقتضیات زمان در تربیت دینی باید مدنظر قرار گیرد، اصلاحات در روش های تربیت دینی است. لذا باید این مسیرباید به مراحل رشد کودکان و نوجوانان در گروه های سنی مختلف توجه داشته باشند و همچنین باید به اهمیت نقش خانواده به خصوص مادر در ایجاد معنویت و تربیت دینی کودکان توجه جدی شود و با ایجاد راهکارهای مختلف در خانواده ها زمینه رشد معنوی و تربیت دینی کودکان را فراهم کرد.

فهرست منابع:

 

* قرآن كريم.

1-  احمدي، احمد، روان‏شناسي نوجوانان و جوانان، اصفهان، انتشارات مشعل، 1373.

2- . اميني، ابراهيم، تربیت، قم، سازمان تبليغات اسلامي، 1372.

3-بهشتی،احمد،اسلا م و تربیت کودکان ،تهران انتشارات پژ واک اندیشه،1392

3-بنت‏الشاطي، آمنه مادر محمد، ترجمه: حسين اژدري آزاد، تهران، كتاب‏فروشي آتروپارت،

بی تا

4- پياژه، ژان، زندگي و پرورش كودك، ترجمه: عنايت‏الله شكيباپور، تهران، انتشارات نيما، 1366.

5- تمیمی آمدي، عبدالواحد، غرر الحكم و دررالكلم، مصر، بي‏نا، 1331، ه . ق.

6- حسيني‏زاده، سيدعلي، سيره تربيتي پيامبر و اهل بيت عليهم‏السلام، قم، پژوهشكده حوزه و دانشگاه، 1380.

7- حیدری،علی محمد ، والدین و فرزندان،چاپ اول،نشرمهدی نراقی،1383،

8-داوودی،محمد،تربیت اخلاقی،قم،پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،1389

* نهج البلاغه، ترجمه: محمد دشتي، قم، مؤسسه اميرالمؤمنين، 1378.

* نهج الفصاحه، مترجم: ابوالقاسم پاينده، انتشارات بدرقه جاويدان، تهران، چ 6، 1385