برگزاری کارگاه پژوهش پیمایشی

تاریخ برگزاری: 98/5/26

مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع)-شاهرود

کارگاه « پژوهش پیمایشی » در مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شاهرود برگزار گردید.

به گزارش روابط عمومی مدرسه علمیه امام جعفر صادق(علیه السلام) واحد خواهران، به همت واحد پژوهش مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) شاهرود، روز شنبه مورخ 98/5/26 کارگاه « پژوهش پیمایشی » با کارشناسی سرکار خانم منصوره مقدس در اتاق سایت این مدرسه برگزار گردید.

در ابتدای کارگاه، سرکار خانم مقدس ضمن بیان سرفصل های کارگاه -یعنی روش تحقیق، نمونه گیری، پرسشنامه و آزمون ها - به تشریح هریک از آن ها پرداختند.

ایشان در این راستا پژوهش را به دو قسمت یعنی پژوهش کتابخانه ای و پژوهش میدانی تقسیم کردند و فرمودند: «در پژوهش کتابخانه ای از منابع کتابخانه ای مانند کتاب، مقاله، پایان نامه  استفاده می شود؛ اما در تحقیقات میدانی پدیده های پیرامون موضوع، مورد مطالعه قرار می گیرند.»

خانم مقدس در ادامه، به معرفی گام های پژوهش میدانی - یعنی: بیان مسئله، ساخت فرضیه و مشخص کردن روش آماری و متغیرهای پژوهش، گردآوری اطلاعات و داده ها،  طبقه بندي،تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها، تدوین گزارش تحقیق - پرداختند و سپس هریک از این گام ها را به همراه مثال برای پژوهشگران توضیح دادند.

ایشان در ادامه تعریفی جامع از نمونه گیری را ارائه داده سپس بیان داشتند : «شما در فرایند تحقیق پیمایشی  باید جامعه ی هدف خود را انتخاب کنید و نمونه یا اطلاعاتی که قصد دارید بر روی آن مطالعه کنید را از داخل این جامعه استخراج کنید»

کارشناس محترم در این راستا فرمودند: «نمونه گیری به 5 صورت انجام می شود: 1. نمونه گیری تصادفی : در این روش نمونه گیری فهرستي شماره دار از واحدهاي جامعه که قرار است نمونه از آنها انتخاب شود تهيه گردد و از بین آن ها به صورت تصادفی نمونه انتخاب می شود 2.نمونه گیری در دسترس: در این روش نمونه گیری از افرادی که براحتی در دسترس هستند برای شرکت در مطالعه دعوت بعمل می آید. برای مثال، محقق برای بررسی میزان افسردگی افراد دیابتیک از مراجعه کنندگان به کلینیک دیابت نمونه گیری انجام می دهد. (این روش متداولترین روش در پژوهش های پیمایشی است) 3. نمونه گیری خوشه ای: در این روش، جامعه را به تعدادي گروه (خوشه) از واحدها تقسيم مي كنيم. تعدادي از خوشه ها را به طور تصادفي انتخاب مي كنيم و در هر خوشه همه واحدها (يا تعدادي از آنها) را انتخاب مي كنيم. هر چقدر داخل خوشه ها افراد كمتر به هم شبيه باشند نمونه گيري خوشه اي موفق تر است.(انتخاب چندروستا) 4. نمونه گیری طبقه ای: برای انجام این نمونه گری جامعه را به تعدادي طبقه افراز مي كنيم و از هر طبقه تعدادي نمونه انتخاب مي كنيم بين طبقه ها نبايد هم پوشاني وجود داشته باشد. هيچ فردي از جامعه نبايستي بيرون از طبقه بندي قرار بگيرد. هر چقدر داخل طبقات افراد بيشتر به هم شبيه باشند ولي بين طبقه ها تفاوت زياد وجود داشته باشد، نمونه گيري طبقه اي بهتر است. 5. نمونه گيري چند مرحله اي : یعنی ترکیب این روش ها و تنظیم مدلی تناسب با نیازها و شرایط.»

ایشان در ادامه اشتباهات متداولی را که پژوهشگران در انجام پژوهش های میدانی مرتکب می شوند را متذکر شده،  فرمودند: «اشتباهاتی که پژوهشگران در انجام پژوهش های خود انجام می دهند عبارتند از: 1.گرفتن نمونه از بخشي از جامعه و تعميم آن به كل جامعه بسيار متداول ولی اشتباه است. 2. انتخاب حجم بزرگ نمونه گیری به تصور رسیدن به نتایج بهتر 3. تناسب میان حجم (بزرگي، اندازه) نمونه با بزرگي جامعه»

خانم مقدس در ادامه بیانات خود، فرمول کوکراین را توضیح داده و سپس ضمن بیان مراحل طراحی پرسشنامه (یعنی تعیین هدف های تهیه پرسشنامه ، تهیه محتوا و سوالات پرسشنامه، بررسی روایی محتوایی سوالات) هریک از آن ها را به همرا مثال توضیح دادند.

سپس ایشان دستور عمل های طراحی پرسشنامه  و چگونگی ورود اطلاعات پرسشنامه به نرم افزار را توضیح داده و در پایان هریک از آزمون های میانگین که یعنی آزمونT   تک نمونه ای، آزمون T وابسته، آزمون T مستقل را  برای حضار تشریح کردند. ایشان در این زمینه بیان داشتند: «آزمونT   تک نمونه ای: این آزمون زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که یک نمونه از جامعه داریم و می خواهیم میانگین آن را با یک عدد مورد انتظار مقایسه کنیم. آزمون T وابسته: اعضای نمونه در دو مقطع از زمان مورد بررسی قرار می گیرند. در این آزمون، تفاوت میانگین های صفت ارزیابی می شود. برای مثال اگر محقق بخواهد اثر بخشی یک دوره آموزشی را بررسی کند می بایست داده های قبل و بعد از دوره را گرداوری کرده و سپس با استفاده از این آزمون به بررسی تاثیر دوره آموزشی بپردازد. آزمون T مستقل: جهت مقایسه میانگین دو جامعه استفاده می شود. این آزمون هنگامی به کار می رود که بخواهیم معنی داری تفاوت میانگین یک صفت را در دو نمونۀ تصادفی از دو جامعۀ مستقل مورد بررسی قرار دهیم. »