اخلاق اسلامی از منظر قرآن کریم

تهیه کننده  : منصوره رحمتی

چکیده :

     علم اخلاق به سبب اهمیت اخلاق است . اهمیت اخلاق را می توان از زوایای بسیاری بررسی کرد . نیاز به اخلاق را عقل انسان نیز درک می کند فواید علم اخلاق ایجاد شرایط روحی و روانی مناسب در فرد است .

    علم اخلاق و راهنمای انسان در دو کار است 1- اصلاح رفتار 2- پدید آوردن ملکات فاضله در نفس .

    یکی از ویژگی های نظام اخلاق اسلامی قابلیت آن با شرایط زمانی و مکانی مختلف است این ویژگی از برجسته ترین جنبه های اخلاق اسلامی است زیرا هر نظام اخلاقی در صورتی پاینده و برقرار می ماند که به نیاز های اخلاقی اسلام بهتر پاسخ دهد .

    اخلاق اسلامی مسیر رشد اخلاقی را بر همه ی انسان ها به طور مساوی گشوده می داند .

 واژه های کلیدی :

 اخلاق ، فضایل و زوایل اخلاقی ، تمایل اخلاقی ، کمال اخلاقی انسان  

مقدمه :

     اخلاق بر وزن افعال کلمه ای عربی و جمع واژه ی خلق است . خلق به ویژگی های نفس انسان گفته می شود . پیامبر گرامی اسلام خطاب به خداوند چنین خطاب می کردند: الّلهم حَسّن خلقی کما حسَّنتَ خَلقی . (1)

    در این دعا پیامبر از خداوند طلب می کند که صفات نفس او را همچون صفات بدنش نیکو فرماید . بنابراین اخلاق یعنی صفات نفسانی انسان . هرگاه گفته شود که فردی دارای اخلاق نیکوست .  منظور این است که صفات نفسانی او نیکوست و اعمال انسان متناسب با ویژگی های نفسانی اوست . یعنی اگر صفات نفسانی کسی نیکو باشد اعمال او هم نیکو خواهد بود به همین دلیل وقتی کسی همواره اعمال خوبی انجام می دهد ، می گویند اخلاق او خوب است . بدون تردید سازندگی درونی انسان و اصلاح و تهذیب نفس او در سعادت فردی ، اجتماعی ، دنیوی ، و اخروی او نقش بسزایی دارد ، به طوری که اگر انسان تمام علوم را تحصیل کند و کلیه ی نیروهای طبیعت را به تسخیر خویش در آورد ، اما از تسخیر درون و تسلط بر نفس خود نا توان باشد ، از رسیدن به سعادت و نیل به کمال باز خواهد ماند .

منابع و مآخذ :

1-    فلسفه اخلاق :شهید استاد مرتضی مطهری – انتشارات صدرا

2-    آیین زندگی و درس هایی ار اخلاق اسلامی ← نوشته جواد تهرانی . انتشارات در راه حق . چاپ پنجم

3-    اخلاق اسلامی ← حضرت آیت الله العضمی آقای حاج سید محمد حسین شیرازی . ترجمه علی کاظمی . چاپ چاپخانه علمیه

4-    زیبایی های اخلاق / حسین انصاریان – قم – دارالعرفان 1382

5-    فلسفه اخلاق – محمد جواد مقنیه 1428

6-     اخلاق – سید عبدالله شبیر

7-    اخلاق اسلامی – محمدعلی سادات.سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها وحوزه – چاپ 19

8-    اخلاق اسلامی – علی تهرانی – چاپ طوس

9-    آموزه های بنیادین علم اخلاق محمد فتحعلی خانی – مرکز جهانی علوم اسلامی – چاپ نهضت

10-زیبایی های اخلاق – نوشته استاد حسین انصاریان