تأثیر قوه ی سامعه بر روحیات انسان در آیات و روایات

پژوهشگر: مریم عجم 

چکیده

خداوند به انسان به عنوان اشرف مخلوقات، نعمت­های فراوانی ارزانی داشته و او را از ویژگی­های مختلفی برخوردار نموده است. یکی از این نعمات که در وجود انسان نهفته است، قوه­ی شنوایی اوست. در آیات و روایات مختلف، از ویژگی­های این قوه سخن به میان آمده است، و بر اهمیت شنیدن و فهم مسائل دین تأکید شده است؛ و انسان را به شنیدن برخی اصوات سفارش نموده و گاهی از شنیدن برخی اصوات نهی نموده­اند. در روایاتی از معصومین (ع)، سخن از حقوق اعضاء و جوارح آمده است؛ چرا که انسان در مقابل هر نعمتی از جمله اعضای بدن خود وظایفی بر عهده دارد و حقی بر گردن اوست؛ پژوهش حاضر با جستجو در آیات و روایات برآن است تا اهمیت قوه­ی سامعه و تأثیر آن را بر روحیات انسان مورد بحث و بررسی قرار دهد.

واژگان کلیدی: سمع، قوه ­ی سامعه، شنیدن

عنوان:  عوامل سقوط انسان در قرآن و روایات

منیرهتاجعلی[1] 

چکیده

انسان تنها آفریده ای است که شایستگی کمال در حد اعلا را در بین سایر مخلوقات داشته و تنها او عنوان خلافت اللهی را در زمین داراست تخلف از فرامین پروردگار،موجب سقوط انسان وتنزل مقام اواز جایگاه و کرامت انسانی است که امری زیانباراست و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در واقع واژه سقوط، در مقابل صعود است که سقوط و انحطاط، تنزل از مرتبه بالای انسانیت، به پست ترین مراتب (مرتبه حیوانیت حتی پایین تر ازآن) می باشد. همواره عوامل مختلفی در ظهور و زوال هر پدیده موثرند. بی‌شک انسان نیز از این اصل مستثنی نیست و ظهور و سقوط آن تابع عواملی است. انسان برای این که بتواند به اوج انسانیت صعود کند باید علل و عواملی که باعث می شود وی از راه حق و حقیقت جدا شده منحرف و گمراه گردد را بشناسد و با مبارزه آنها به مقام برتر برسد و مصداق احسن المخلوقین گردد.

اما علل و عواملی که مانع رسیدن انسان به مقامی که درخور آن است، می باشد و انسان را از راه حق باز می دارد، گاهی عوامل درونی هستند و گاهی عوامل بیرونی. برخی از مهم ترین عوامل انحراف انسان از راه حق که مربوط به خود فرد می باشد عبارتند از: پیروی از هوای نفس(نفس اماره)، دلبستگی و حبّ به دنیا، پیروی از وساوس شیطانی(خواه شیطان جنی باشد یا انسی)، غفلت و …

لذا شناسایی عوامل سقوط یک انسان و پیشگیری از آن، جامعه اسلامی را از انحطاط دور کرده، به سوی اهداف حقیقی نظام الهی سوق خواهد داد وبه مقصدنهایی که لقای الهی است می رساند و در پرتو آن از سعادت جاودانه بهره مند خواهد شد.

 واژگان کلیدی:سقوط انسان،عوامل سقوط،سقوط

[1]. طلبه سطح(2)، حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)، شهرستان شاهرود، تاریخ پذیرش مقاله دی ماه 97.