نگرش اجمالی بر مفهوم تثلیث

پژوهشگر: عصمت محمدی

چکیده

تحقیقی که پیش رو دارید شامل دو بخش کلی می باشد. بخش اول کلیات تحقیق است که به تعریف و تبیین موضوع، این که تثلیث یکی از آموزه های مسیحیان است و در لغت هم به معنای سه گانگی است. و هم چنین اهمیت و ضرورت موضوع، این که انسان به مسائلی برخورد می کند که نیاز به پژوهش را درباره ی آن می یابد. و هم چنین اهداف و فوائد تحقیق و طرح سؤالات تحقیق و… می پردازد.

بخش دوم شامل چهار فصل است که در فصل اول به بحث دین پرداخته است که دین عبارت است از مجموعه عقاید و دستورات الهی و جایگاه مسیحیت را در بین ادیان مورد بررسی قرار داده است. در فصل دوم درباره بنیانگذار دین مسیحیت، عیسی مسیح (علیه السلام) بحث شده است که ایشان فرزند حضرت مریم (سلام الله علیها) می باشد و هیچ گاه ادعای الوهیت نکردند. درباره زندگی آن حضرت، تعالیم وی و معجزات وی نیز مطالبی آورده شده است.

در فصل سوم الهیات مسیحی مورد بررسی قرار گرفته است این که تثلیث جمعیت، از کجا وارد مسیحیت شده است بعد برای این که ثابت شود که خداوند یکتاست و همتایی ندارد مراتب توحید (توحید ذات، توحید صفات، توحید افعال و توحید عبادت) توضیح داده شده است در تعریف توحید آمده است که: توحید عبارت است از یکتایی خداوند بعد از آن که توحید و یکتایی خداوند ثابت شد، گفته شده که تثلیث با توحید در تضاد است و استدلال عقلی و نقلی بر ردّ تثلیث آورده شده است و از تجسد، نجات و فداء هم مطالبی آورده شده است.

فصل چهارم این پژوهش درباره کتاب مقدس که شامل عهد عتیق و عهد جدید می باشد و این که شامل چه کتاب هایی می باشد فرقه های مسیحیت که شامل کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان است و از جمله مهم ترین فرقه های مسیحیت می باشد و در آخر هم آیین های مسیحیت را توضیح داده شده است و بعد هم نتیجه گیری شده است.

 

کلید واژه

دین: ملت، طریقه، مسیحیت، تثلیث

 

مقدمه

در عالم تکوین هر موجودی دارای هدفی است که به سوی آن در حرکت است نوع انسان هم دارای غرضی است که باید طی مسیری خاص به آن برسد و این مسیر خاص را دین تعیین  می کند.

مسیحیت یکی از ادیان بزرگ ابراهیمی است تا پیشینه ای نزدیک به 20 قرن هنوز در گوشه و کنار پیروان بی شماری داشته و از مقبولیت فراوانی برخوردار است. این دین در دل دیانت یهودی و یک محیط یهودی تولد یافت و بنیان گذار آن عیسی مسیح (علیه السلام) خود یک نفر یهودی بود.

خداوند پدر، عیسی پسر و روح القدس، این مطلب تا به امروز اساس اعتقاد بسیاری از مسیحیان را تشکیل داده است. مسیحیت با اعتقاد به الوهیت عیسی (علیه السلام) و روح القدس در کنار خدا، نه تنها گامی به سوی تکامل و قله ی توحید برنداشتند بلکه با شریک قرار دادن برای خدای متعال، بستر خویش را در دامن شرک و کفر پهن نمودند. گذشته از اشکالات عقلی فراوانی قرآن کریم نیز پذیرفتن چنین عقایدی را کفر و شرک به خدا می داند.

نتیجه گیری

هرچند حضرت عیسی (علیه السلام) خود منادی یکتاپرستی بود، چنان که در انجیل یوحنا آمده است: « و حیات جاودانی این است که تو را خدای واحد حقیقی و عیسی مسیح رافرستاده ی خدا بشناسد. » و نظیر ایم مطلب در سایر اناجیل دیگر هم آمده است، اما با این همه تأکیدات بر توحید و یگانگی خدا، مشاهده می کنیم که پیروان مسیح (علیه السلام) از طریق صحیح توحید بیراهه رفته و به تثلیث و سه گانه پرستی روی آورده اند و این انحراف در پیروان ادیان توحیدی ناممکن و بی سابقه نیست.

در روزگار ما نیز کشیشانی هستند که از « مسأله ی الهیات رهایی بخش » سخن می گویند و می کوشند تا تئولوژی مسیحی را با تاریخ و عمل منطبق سازند و متأسفانه از مخالفت با تثلیث سر باز زده و مشکل نفوذ شرک در جهان را حل نکرده اند. حال چگونه می توان دیانت مقدس الهی را بر اصول غامض و اساس پیچیده ای استوار دانست که چگونه این گونه مسائل بر کسانی که سال ها در کلیساها تعلیم دیده اند، نیز مجهول باشد؟

ایا عیسی مسیح (علیه السلام) دو هزار سال پیش، این اصول نامفهوم را برای عامه ی مردم در کوچه و بازارهای « اورشلیم » مطرح نساخته و انتظار داشته که همه ی مردم آن ها را بپذیرند؟ یا این افکار انحرافی، ساخته و پرداخته ی افرادی بعد از حضرت مسیح (علیه السلام) است؟

ما مسلمانان عقیده داریم که مسیح (علیه السلام) بنده ی خدا بود و هیچ گاه هم ادعای خدایی نکرد و مردم را همیشه به بندگی خدای یگانه فرا می خواند و به اصولی واضح و روشن در این زمینه دعوت می نمود و در یکتاپرستی با دیگر پیامبران خدا هم آواز و هماهنگ بود. به طوری که شناخت دیانت او بر عقل طبیعی انسان نامأنوس نمی آمد و بر فطرت آدمی نیز سنگینی نمی کرد.

با کوچک ترین ملاحظه ی آیات قرآن کریم درباره ی حضرت عیسی (علیه السلام)، به خوبی روشن می شود، که تعالیم و معارف اسلامی در مورد مسیح، کاملاً با مفاهیم و محتوای گزارش های عهد جدید، تطابق دارد. به این که وی و مادرش هرگز ادعای خدایی یا جزء ذات الوهیت نداشته و به جز بندگان مقرب درگاه الی، چیزی نبوده اند.

 

منابع و مآخذ

1.      « قرآن کریم »

2.      « نهج البلاغه »

3.      مجلسی، محمد تقی، « بحارالانوار »

4.      طباطبایی، سید محمد حسین، « ترجمه تفسیر المیزان »، مترجم: موسوی همدانی، محمد باقر

5.      فیض کاشانی، محسن، « ترجمه تفسیر شریف صافی »

6.       طبرسی، امین الاسلام، « ترجمه تفسیر جوامع الجامع »

7.      بروجردی، ابراهیم، « تفسیر جامع »، انتشارات جلیل، تهران، 1380

8.      بیستونی، محمد، « تفسیر جوان »، انتشارات بیان جوان، پاییز 1382

9.      سبحانی، جعفر، « در سرزمین تبوک، تفسیر سوره توبه »، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

10.  صدر، رضا، « المسیح فی القرآن »، انتشارات بوستان کتاب، 1387

11.  مصباح یزدی، محمد تقی، « آموزش عقاید »، سه جلدی، شرکت چاپ و نشر        بین الملل

12.  توفیقی، حسین، « آشنایی با ادیان بزرگ »، چ اول، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1379

13.  سبحانی، جعفر ـ مکارم شیرازی، ناصر، « پاسخ به پرسش های مذهبی »، انتشارات نسل جوان، 1383

14.  یوسفیان، حسن، « کلام جدید »، مؤسسه آموزش و پژوهش امام خمینی، تهران، تابستان 1389

15. سبحانی، جعفر، « مدخل مسائل جدید در علم کلام »، ج 2، انتشارات مؤسسه  تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق (علیه السلام)، قم، تابستان 1379

16.  ( … )، « الهیات و معارف اسلامی »، ناشر: مؤسسه امام جعفر صادق (علیه السلام)

17.  ا.هیرم، رابرت، « ادیان زنده جهان »، مترجم: گواهی، عبدالرحیم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1373

18.  رضوانی، علی اصغر، « نگاهی به مسیحیت و پاسخ به شبهات »

19. سبحانی، جعفر، « عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل »، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1379

20.  ( … )، « اصول عقاید اسلامی و نگاهی به زندگانی پیشوایان معصوم »، انتشارات توحید

21.  بی. ناس، جان، « تاریخ جامع ادیان »، مترجم: حکمت، علی اصغر، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، تهران، 1370

22.  جوویور، مری، « درآمدی به مسیحیت »، مترجم: قنبری، حسن، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1381

23.  حسینی شاهرودی، مرتضی، « تحریف و خاستگاه دین »، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، 1383

24. استادی، رضا، « مقدمه ای بر ملل و نحل یا ادیان و مذاهب »، دفتر انتشارات وابسته به جامعه مدرسین حوزه ی علمیه قم

25.  هلال، رضا، « مسیح یهودی و فرجام جهان »، مترجم: زعفرانی، قبس، انتشارات هلال، تهران، 1383

26.  زیبایی نژاد، محمدرضا، « مسیحیت شناسی مقایسه ای »، انتشارات سروش، تهران، 1382

27.  اشرفی، عباس، « عبادات در ادیان ابراهیمی »، شرکت چاپ و نشر بین الملل وابسته به انتشارات امیرکبیر، 1384

28.  مددپور، محمد، « سیر حکمت و هنر مسیحی »، ناشر: سازمان تبلیغات (سوره مهر)، تهران، 1381

29. « کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید »، مترجمان: همدانی، فاضل خان ـ ویلیام کلن ـ هِنری مَرتن ـ انتشارات اساطیر

30.  نادری، ناصر، « سرگذشت ادیان »، مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، چ اول، تابستان 1384

31.  زکی زاده رنانی، علیرضا، « حکمت های حضرت مسیح (علیه السلام) »، انتشارات قلم نو، چ اول، 1386

32.  والتاری، میکا، « مردی بالای صلیب »، مترجم: منصوری، ذبیح الله، انتشارات زرین، تهران، 1385

33.  هادوی تهرانی، مهدی، « مبانی کلامی اجتهاد »، مؤسسه ی فرهنگی خانه خرد، قم، 1377

34.  کردفیروزجایی، یارعلی، « نوآوری های فلسفه ی اسلامی »، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

35.  نصری، عبدالله، « انتظار بشر از دین »، ناشر: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، تهران، 1378

36.  قرشی، سید علی اکبر، « قاموس قرآن » دارالکتب الاسلامیه، چ پانزدهم، تهران، 1386

37.  « فرهنگ عربی، فارسی »، ترجمه منجد الطلاب، مترجم: بندرریگی، محمد،  چ ششم، انتشارات ایران، 1386

38.  معین، محمد، « فرهنگ معین »، چ اول، انتشارات بهزاد، 1382

39. ای. دان وورست، رابرت، « مسیحیت از لابه لای متون »، مترجمان: باغبانی، جواد ـ رسول زاده، عباس، مرکز انتشارات مؤسسه آموزش و پژوهش امام خمینی

40.  مولند، اینار، « جهان مسیحیت »، مترجمان: انصاری، محمد باقر ـ مهاجری، مسیح، انتشارات امیرکبیر، 1368

41.  سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، « مسیحیت »، انتشارات انجمن معارف اسلامی ایران، قم، 1381

42.  ( … )، « درآمدی بر الاحیات تطبیقی اسلام و مسیحیت »، بهار 1382

43. واسطی، عبدالحمید، « نگرشی سیستمی به دین »، انتشارات مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، زمستان 1388

44.  م. گرست، رابرت ـ تریسی، دیوید، « تاریخچه ی مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس »، مترجم: ساجدی، ابوالفضل، ناشر: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ی اسلامی، تهران، 1385

45.  ا. کمبیس، توماس، « اقتدا به مسیح »، مترجم: عدالت نژاد، سعید، انتشارات طرح نو، تهران، 1382

46.  شاکرین، حمیدرضا، « ادیان و مذاهب »، دفتر نشر معارف، قم، 1387

47.  ترجمه ی خرمشاهی، بهاءالدین، « دین پژوهی »، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

48.  مطهری، مرتضی، « داستان راستان »، انتشارات صدرا