نقش اقتصاد مقاومتی و تأثیر سبک زندگی بر مصرف کالاهای داخلی

فائزه کاری علی آبادی

مردم در انجام بسیاری از سیاست‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی نقش عمده و در برخی از سیاست‌ها اصلی‌ترین نقش را در اجراء و شکست آن برعهده دارند. به عبارت دیگر، همانطور که مقام معظم رهبری نیز در سخنانشان اشاره کردند، همواره یک طرف اجرای سیاست‌های دولتی، در ابعاد مختلف، بعد مردمی اجتماع و اقتصاد است. سیاست اقتصاد مقاومتی و تحقق جایگاه مردم در اقتصاد نیز از این قاعده مستثنا نیست و مطابق با تأکید مقام معظم رهبری در سخنرانی شعار سال 1391، مردم نیز نقش و وظیفه اساسی در این امر دارند. ایشان در سخنرانی دیگری نیز بیان کرده بودند:« عمده، مردم اند. شما باید کالای ایرانی بخرید. این افتخار نیست. این تفاخر غلطی است که ما مارک‌های خارجی را در پوشاکمان، در وسایل منزلمان، در مبلمانمان، در امور روزمره مان، در خوراکیهایمان ترجیح بدهیم به مارک‌های داخلی؛ در حالیکه تولید داخلی در خیلی از موارد بسیار بهتر است. تولید داخلی مهم است. ببینید کارگر ایرانی چه تولید کرده است، سرمایه‌دار ایرانی چه سرمایه گذاری کرده است. در زمینه مصرف، عمده کار دست مردم است که این بخشی از اصلاح الگوی مصرف است که من دو سال قبل اینجا به ملت ایران عرض کردم و بخشی از جهاد اقتصادی است که سال  گذشته عرض کردم. تولید ملی مهم است. این را باید هدف قرار بدهند». لذا بدون هدایت مردم در جهت رسیدن به اهداف سیاست تحقق عزم ملی و اقتصاد مقاومتی، راهکارهای سیاستی و حمایتی دولت محکوم به شکست خواهد بود و به جز هزینه‌های بسیار برای دولت، ثمره‌ای نخواهد داشت. متأسفانه در کشور ما بسیاری از سیاست‌ها بدون توجه به چنین مسائلی انجام می‌شود. نگاهی به بیانات مقام معظم رهبری نشان از نقش بالای مردم در حمایت از تولید ملی و گسترش میزان این تولیدات دارد. مردم مصرف کننده این محصولات هستند و نیمی از بار حمایت از تولید ملی بر دوش مصرف کنندگان است که عموم مردم را تشکیل می‌دهد. ایشان بر نکته دیگری نیز تأکید داشته‌اند که تا حدی درجهت آسیب‌شناسی رفتار مردم است و به ما تذکر می‌دهد که برای گسترش مصرف کالاهای داخلی، باید به چنین مواردی توجه کرد. ایشان بیان کردند که نباید مصرف کالاهای خارجی در امور روزمره، یک تفاخر باشد. این مسئله نشان می‌دهد که متأسفانه فرهنگ ما با مصرف کالاهای خارجی گره خورده است و اجازه‌ی مصرف کالای داخلی را نمی‌دهد. به عبارت بهتر، فرهنگی که بر الگوی مصرف مردم حاکم است، با مصرف کالاهای خارجی همخوانی بیشتری دارد تا مصرف کالاهای داخلی. به همین جهت، به نظر می‌رسد عامل اصلی این تغییر فرهنگی و تغییر الگوی مصرف، حاکم بودن الگوها و سبک زندگی غربی در جامعه امروزی کشورمان است. به عبارت دیگر، سبک زندگی کنونی مردم ایران، ثمره‌ای جز مصرف کالاهای خارجی ندارد و بدون تغییر در چنین رویکردهایی، نباید انتظار رشد مصرف کالاهای داخلی را داشته باشیم. همچنین در طرف دیگر، تقویت سبک زندگی اسلامی بر حمایت از کارگر ایرانی تأثیر دارد. اسلام انسان را دعوت به کار کردن می‌کند و توصیه می‌کند که کار را خوب و کامل انجام دهد. رسول اعظم(ص) می‌فرمایند:« رحمت خدا بر آن انسانی که کاری را بکند و محکم بکند». اما برداشت ناصحیح از اسلام، ما را به کم کاری و تنبلی دعوت می‌کند. حال آنکه این صفات از دیدگاه اسلام مذمت شده است. امام موسی کاظم(ع) می‌فرمایند:« کارگری که با تعهد و وجدان کاری که ناشی از سبک زندگی اسلامی است در حال خدمت به مردم است، با کارگری که متأثر از عادات غلط فرهنگی، به دنبال سهل انگاری و دزدیدن از کار است، تفاوت دارد». بنابراین در این سبک زندگی، که بسیاری از الگوهایش را از اقتصاد غربی وام گرفته، طبیعی است که مصرف کالای خارجی متناسب با این فرهنگ نیز اصل باشد و همچنین تکلم به انگلیسی نیز یک افتخار محسوب شود؛ زیرا نحوه زندگی حاکم بر مردم، سبک زندگی غربی است که برخی از اصول اسلامی برآن حاکم است. به همین دلیل مصرف کننده داخلی، مصرف کالای خارجی برایش توجیح ندارد و تمایل به خرید کالاهایی دارد که با فرهنگی که به او ارائه می‌شود همخوانی بیشتری داشته باشد.