بررسی سیر تاریخی علم تفسیرومبانی تفسیر قرآن به قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان

گرداورندگان: بتول ملاحسنی، فاطمه اسماعیلی،مریم خسروزاده

چکیده

شاید هیچ کتابی به اندازه قرآن کریم مورد شرح و تفسیر قرار نگرفته باشد بر اساس آمارهایی که از تفاسیر موجود و نیز اطلاعات کتابشناسی به دست آمده تاکنون بیش از سه هزار تفسیر بر قرآن کریم به سبک ها و روش های مختلف نگاشته شده است از میان این تفاسیر برگزیده تفسیر شریف المیزان نمونه ارزشمند و یکی از ذخایر جهان اسلام به ویژه شیعیان می باشد.

با این حال هنوز عناصر اصلی دخیل در نگارش این اثر ارزشمند و ابعاد و زوایای آن ناشناخته مانده است. بدون شک استخراج و تبیین دقیق مبانی و روش تفسیری علامه در این تفسیر ارزشمند می تواند چراغی پیش روی اندیشمندان مسلمان برای فهم و تدبر در قرآن و قدمی در جهت ارتقای دانش تفسیر باشد نوشتار  پیش رو به روش کتابخانه ای و توصیفی پس از بررسی کوتاه در تاریخچه علم تفسیر و مکاتب تفسیری و بررسی انواع روش های تفسیری قرآن کریم، به بررسی مبانی تفسیر قرآن به قرآن از منظر علامه بزرگ سید محمد حسین طباطبایی قدس الله نفسه الزکیه با تاکید بر تفسیر گران سنگ المیزان می پردازد.

کلید واژه: تفسیر،مفسر، مبانی تفسیر قرآن به قرآن، المیزان

ادامه »

 روش های مؤثرانتقال معارف دینی به (کودکان،نوجوانان و جوانان)

نگارنده:لیلا پورحاجب

چکیده:

کودک قبل از آنکه عقلش به فعلیت برسد و قادر به درک مطالب علمی گردد، فطرت توحیدی و عواطف اخلاقی در ضمیر او فعلیت دارد و برای پذیرش تربیت آماده است. لازم است پدر و مادر ، به ارزش این فرصت مهم، متوجه باشند و از بیداری فطرت ایمانی و احساسات کودک، حداکثر استفاده را بنمایند و از دوران طفولیت ، در روان وی، ایمان به خدا و سجایای اخلاقی را پرورش دهند و بیش از آنکه عقلش به خوبی شکفته شود و در راه تحصیل علم و درک حقایق عقلانی قدم بردارد، طفلی پاک نهاد و باایمان ، خوش اخلاق و مورد اعتماد، بار آمده باشد.

بشر قبل از آنکه در راه اثبات وجود خداوند از نیروی عقل استفاده کند فطرتاً به خداوند جهان متوجه است. برای ایجاد حس ایمان در کودک، استدلالهای عقلی ضرورت ندارد، تنها نیروی فطری و شناخت طبیعی که در نهاد خود اوست برای پرورش ایمان کافی است.

طفل را با اتکاء به سرشت فطری خودش می توان به آسانی خداپرست بار آورد و او را به پروردگار خالق و مهربان ، مؤمن و معتقد نمود. والدین و مربیان، باید متوجه باشند که در راه تربیت کودک، مذهب بزرگترین یار و مددکار آنهاست ایمان و اعتقاد، مشعلی است که تاریکترین راه ها را، روشن می کند وجدانها را حساس و بیدار می سازد هر کجا که منحرفی وجود داشته باشد او را به آسانی به سوی راستی رهبری می کند.

مبانی ایمان و تعالیم اسلامی برای کودکان، به اندازه ای مورد توجه پیشوای گرامی اسلام بوده که صریحاً از پدران و مادرانی که به تربیت دینی کودکان خود بی اعتنا هستند برائت و دوری جسته  و آنانرا وابسته به خود، ندانسته است.

کلید واژه: پرورش – توحید – ایمان – کودکان

ادامه »

تاثیرمادر در تربیت دینی فرزند از کودکی تا نوجوانی

نگارنده:انسیه نوروزی

چکیده:

تربیت دینی کودکان اهمیت خاصی در نظام آموزشی و تربیتی اسلام دارد.تحقیقات نشان می دهد بسیاری از افرادی که در بزرگسالی نسبت به عبادات و معنویت گرایش کمتری دارند ،ذاتاً بی اعتقاد به دین و تکالیف دینی نیستند.بلکه عواملی چون بی توجهی و عدم تقیّد والدین نسبت به انجام به موقع تکالیف عبادی در فقدان تمایلات معنوی فرزندان نقش بسزایی دارند.اگر چه پدر و مادر هرکدام به نوبه خود تأثیر خاصی در تربیت صحیح فرزند دارند اما در این میان نقش مادر پررنگ تر است؛ چرا که بیش از پدر مرتبط با فرزند می باشد. آنچه که باید بیش از پیش مد نظر قرار گیر اخلاق و رفتار مادر است چرا که کودک در رفتار او را شاهد و نمونه قرار داده و مفاهیم مذهبی و اخلاقی را از او می گیرد.در تربیت دینی و اسلامی پرهیز کاری رأس هر امر،افضل اعمال و مورد محبت خداست. مهم این است که مادر در مسیر تقوای الهی باشد و تربیتش را بر اساس پرهیز از گناه و عبادت خداوند متعال قرار دهد. بنابراین اخلاق و تقوای مادر در تربیت دینی فرزند بسیار تأثیر گذارند.البته توجه به مسائلی از قبیل دوران بارداری و شیردهی مادر و همچنین تغذیه حلال و مناسب مادر و فرزندش مهم بوده و باید مادران بدانند که آغاز تربیت فرزند بهتر است از همان دوران کودکی و طفولیت باشد ودر این دوران با انتخاب نام شایسته ومناسب وهمچنین پرورش عزت نفس در کودک وآموزش قرآن واحکام وآداب غذاخوردن و… می توان در تربیت دینی کودک گام برداشت. در نوجوانی هنگامی که شخصیت نوجوان در حال شکل گیری است تمام تلاش خود را برای تربیت دینی او انجام دهد و در جوانی با  مشورت کردن با او وانتخاب همسر خوب و شایسته و … او را در تربیت دینی کمک کند.لذا سعی شده است در این مقاله به نقش مادر در تربیت دینیفرزنددر دوران جنینی، کودکی، نوجوانی اشاره گردد. امید است مورد استفاده مادران قرار گیرد.

 واژگان کلیدی: مادر، تربیت دینی، تربیت، معنویت

ادامه »

تسخیر لانه ی جاسوسی آمریکا

نگارنده:صدیقه عجم

چکیده

پس از کودتاى ننگین 28 مرداد سال 1332 توسط دست نشاندگان مزدور آمریکایى در ایران و برگرداندن محمد رضا شاه پهلوى به قدرت و سلطنت ، آمریکاییان به جاى استعمارگران قبلى یعنى انگلیسى ها، حاکمان پس پرده حکومت در ایران گردیدند و از آن به بعد، ورق هاى تاریخ ایران را آنان رقم زدند.دخالت هاى مستقیم و غیرمستقیم آمریکاییان تحت پوششهاى گوناگون در سرزمین ما از قبیل گسیل سیل عظیمى از مستشاران نظامى و در قبضه گرفتن ارتش ، تصویب طرح ننگین کاپیتولاسیون جهت مصونیت اتباع آمریکایى در این سرزمین ، مسافرت هاى رؤ ساى جمهور آمریکا به ایران و چندین سفر شاه خائن به آمریکا، پشتیبانى مستقیم حکومت استکبارى آمریکا از شاه معدوم و اعمال ظالمانه اش ، کم کم خشم و نفرت روشن فکران متعهد، روحانیت آگاه و مردم مسلمان و هوشیار ایران را زیاد کرد که نمود اصلى و اساسى این کینه و نفرت در سخنان امام خمینى (ره ) در رد قضیه منفور کاپیتولاسیون جلوه و ظهور پیدا نمود.

اغتشاشات داخلى ضد انقلاب و افراد وامانده سلطنت طلب ، دسته بندى هاى سیاسى و احزاب قدرت طلب ، تجزیه خواهى هاى کردستان ، گنبد، سیستان و بلوچستان ، نفوذ جاسوسان آمریکایى باچهره هاى انقلابى و ملّى گرایى در دولت موقّت ، درك نکردن انقلاب اسلامى از سوى اینان و عدم توانایى درایجاد امنیت و سر و سامان دادن به اوضاع مملکت که بیشتر آن از لانه جاسوسى آمریکا در ایران هدایت ورهبرى مى گردید، مى رفت که جهت انقلاب را منحرف گرداند و شور و نشاط انقلابى ملت غیورایران را به یاءس و ناامیدى مبدل گرداند.

بدین جهت ، دانشجویان پیرو خط امام ، با الهام از رهنمودهاى امام عظیم الشآن ، براى نشان دادن خشم و نفرت مردم مسلمان ایران از اعمال ظالمانه آمریکا و نیز برگرداندن شاه خائن که به آمریکا پناهنده شده بود، با یک برنامه ریزى حساب شده ، به سفارت آمریکا حمله کرده و آن را به تصرّف خویش درآوردند، و این لانه فساد و هدایت اغتشاش و نابسامانى در ایران ، بلکه در کل منطقه خاورمیانه را از چنگال خون آشامان آمریکایى بیرون آوردند و با افشاى اسناد مهم تاریخى آن ، خونى دوباره در کالبد نیمه جان این انقلاب الهى دمیدند و حرکت ضداستکبارى آن را شدت بخشیدند وامام (ره ) این روح عظیم انقلاب ، با پشتیبانى از کار دانشجویان پیرو خط امام ، آن را (انقلابى بزرگ تر ازانقلاب اول ) نامید. ما در این مقاله به بررسى این اقدام مهم تاریخى ، اثرات و پیامدهاى آن مى پردازیم.

ادامه »

مقایسه میزان اطلاعات طلاب و دانشجویان پیرامون موضوع امامت و شبهات ان

تهیه و تنظیم سمیه ابوترابی

مقدمه

در این تحقیق به مقایسه میزان آگاهی طلاب و دانشجویان از مسأله امامت و شبهات وارد برآن پرداخته شده است. البته این تحقیق با توجه به دیدگاه سیّدمرتضی در زمینه امامت و شبهات آن تنظیم شده است. با توجه به تغییر موضوع و عنوان تحقیق در این ترم و ارائه طرح مناسب با تحقیق کتابخانه ای در ترم گذشته، از ارائه فصل اول معذوریم و تنها به ذکر سؤالات پژوهش بسنده می کنیم. فرضیه های پژوهش نیز در پاسخ به سؤالات پژوهشی مطرح می باشند. سؤالات پژوهش عبارتند از:

1. آیا میزان اطلاعات طلاب نسبت به شبهات وارد بر امامت از دانشجویان کم‏تر است؟

2. آیا میزان اطلاعات طلاب نسبت به موضوع امامت از دانشجویان بیش‏تر است؟

قبل از انجام تحقیق بررسی هایی در رابطه با پیشینه این موضوع صورت گرفت ولی با عنوان مقایسه میزان آگاهی طلاب و دانشجویان از مسأله امامت و شبهات وارد برآن کاری انجام نشده بود.

شایان ذکر است فصل دوم این تحقیق از دو بخش مجزا تشکیل شده است. بخش اول با عنوان تبارنامه با شرافت به صورت اجمالی به زندگی سیّدمرتضی، تألیفات او و تلاش بی وقفه اش برای مذهب تشیع می پردازد و در بخش دوم با عنوان ابعاد امامت از دیدگاه سیّدمرتضی، به بررسی دیدگاه وی پیرامون مسأله امامت می پردازد که برای مدون کردن این بخش مجموعه‏ای از کتاب های وی با موضوع امامت مورد بررسی قرار گرفته است.

در این تحقیق به منظور دست‏یابی به هدف، از روش تحقیق میدانی استفاده شده است و ابزار پرسش‏نامه به کار گرفته شده، سپس یافته های حاصل از تکمیل پرسش‏نامه در هر یک از دو گروه آزمودنی با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در ادامه برای ترسیم هر چه بهتر داده ها جدول های جداگانه ای برای گروه طلاب و دانشجویان در نظر گرفته شده است.

برای مطالعه و بیان مبانی نظری تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده شده و با مراجعه به کتابخانه ها و سایت‏های اینترنتی مطالب جمع آوری شده است. لذا نوع پژوهش در این تحقیق از نوع کتابخانه ای میدانی می باشد.

تمام اطلاعات حاصل از تحقیق میدانی با سازماندهی یافته های پژوهش در دسترس است به این صورت که با رسم دو سری جدول سری اول مربوط به اطلاعات طلاب و سری دوم مربوط به اطلاعات دانشجویان و با محاسبه فراوانی و به دست آوردن درصد و میانگین هرگروه به مقایسه‏ی آن ها پرداخته ایم و به منظور سهولت دسترسی به اطلاعات توضیح کوتاهی پیرامون هرگروه از جدول ها با موضوع واحد صورت گرفته است. در نهایت میانگین کلی برای هرگروه لحاظ شده که آن نیز در جدولی

جداگانه به جدول سؤالات ضمیمه شده است که مقایسه نهایی و قبول یا رد فرضیه ها منوط به آن می باشد که نتایج آن بدین شرح است:

فرضیه اول تحقیق مبنی بر میزان اطلاعات طلاب نسبت به شبهات وارد بر امامت از دانشجویان کم‏تر است، رد می شود و فرضیه دوم تحقیق با عنوان میزان اطلاعات طلاب نسبت به موضوع امامت از دانشجویان بیش‏تر است، پذیرفته می شود.

در پایان تحقیق به عبارتی در فصل پیوست‏ها به دو گروه از ضمائم اشاره شده است که به ترتیب از این قرارند:

1. فهرست منابع که به بیان منابع مکتوب کتابخانه ای تحقیق اشاره دارد.

2. پرسش‏نامه که هر دو پرسش‏نامه این تحقیق در آن قسمت لحاظ شده است.

ادامه »

دموکراسی در سایه ولایت فقیه         

پژوهشگران:طاهره ترکمانی - مریم فرح بخش[1]

چکیده

در حکومتهای متفاوت موجود در جوامع امروزی در هر کدام دموکراسی به معنای آزادی انسان به گونه ای لحاظ شده است و هر یک از این جوامع با توجه به تعریف دموکراسی از نظر جهان بینی و ایدئولوژی حاکم برکشورشان دولتهایی را برسرکار آورده و انواع خاصی از حکومتها را شکل داده اند اما در حکومت اسلامی و دموکراسی معنای فراتر از آزادی انسان را شامل می شود دموکراسی از نظر اسلامی آزادی تمامیت انسانیت انسان است که او را در مسیر تعالی و رشد و کمال قرار می دهد با توجه به آموزه ها و تعریف والا از دموکراسی انسانی لذا حکومت پیشنهادی اسلام برای برقراری نظامات سیاسی و اجتماعی کشورهای اسلامی حکومت در سایه ولایت است که زمانی که پیامبر و ائمه معصومین حاضر باشند تحت سرپرستی و زعامت آن حضرت دین حکومتها شکل گرفته و به رهبری جامعه می پردازند و در زمان غیبت امام معصوم این وظیفه برعهده فقیه جامع الشرایطی است که ولایت فقیه نامیده می شود و تنها در سایه چنین حکومتی می توان دموکراسی اسلام که همان آزادی تمامیت انسانیت افراد جامعه است را برقرار نمود .

کلید واژه : دموکراسی – ولایت فقیه – حکومت – رهبری

……………………………………………
[1] - طاهره ترکمانی: مریم فرح بخش: طلبه سطح 2 ، پایه دوم مهر، حوزه علمیه خواهران امام جعفر صادق(ع) – بهار1394

ادامه »