روانشناسی شخصیتی متحجرین از دیدگاه نهج البلاغه

نگارنده:حکیمه سلیمانیان

چکیده:
متحجرین افرادی هستند که با تنگ نظری و بسته ی ذهنی حاضر به درک و پذیرش نوآوری ها نیستند وجودشان در جامعه اسلامی منجر به رکود و جمود اسلام و احکام آن می شود که با روانشناسی و تحلیل شخصیت آنها که متشکل شده است از رفتارها و عادت ها و تفکرات و … می توان به شناخت و ریشه ی تحجر پی برد تا برای درمان وریشه کنی این بیماری و آفت چاره ای جستجو کرد ، همانطور که برای معالجه هر بیماری ای نیازمند به شناخت و علت آن هستیم . در دوران امام علی (علیه السلام)عده ای از قاریان قرآن و افرادی به ظاهر متعبد که درکنار امام بودند دچار این بیماری شدندو در اثر آن از سپاه امام خارج شدند ودرمقابل آن حضرت قرار گرفتند و با پایبندی به ظواهر آیات و روایات و سردادن شعار لا حکم الا الله منکر ولایت امام شدند که سرچشمه همه انحرافات آن ها شد و همچنین با دخل و تصرف در احکام اسلام و افراط در عبادات و مستحبات تکلف را در دین وارد کردند و کسانی را که با آنها هم عقیده نبودند را کافر می دانستند و با نهایت خشونت به قتل می رساندند که امام علی علیه السلام ابتدا با هدایت و روشنگری بسیاری از آنها را از گمراهی نجات داد و درنهایت با باقی مانده آنها که پیشتاز جنگ با امام شدند جنگید و آنها را سرکوب کرد اما تفکر آنها در تمام مراحل تاریخ ادامه داشته و دارد که ریشه آن را ازعواملی همچون جهل ، دنیا پرستی ، تعصب باطل و عدم سعه صدر می توان دانست همچنین بهره نبردن از عقل و پیروی کورکورانه و بدون تحقیق از روایات و توجه نکردن به نقش زمان در کاربرد آنها را می توان از دلایل بوجود آمدن اشعریان و اخباری ها بعد از خوارج دانست و امروزه افرادی که بینش صحیحی از دین و دنیا ندارند با سرسپردگی به رهبران شیطان صفت به قصد قربت به کشتار مسلمانان می پردازند و نیز تفکراتی مانند جدایی دین از سیاست و وجود روحانیون بی خاصیت در حوزه های علمیه که فاقد روحیه ی انقلابی هستند و با خودخواهی دست به تخریب اعضای فعال می زنند منجر به رکود و جمود هر چه بیشتر اسلام و احکام آن می شود که برای مقابله با شیوع آفت تحجر در جامعه و افزایش متحجرین می توان از چیزی بهره برد که توسط اولین متحجرین نفی شد و آن ولایت یک رهبر فقیه می باشد و همچنین با افزایش آگاهی و بصیرت وقدرت و درک و تجزیه و تحلیل افراد جامعه نسبت به مسائل پیرامون و اعتدال گرایی از گرایش افراد به فرقه های جمود آمیز جلوگیری کرد و نیز پس از شناسایی متحجرین می توان با نصیحت و روشنگری به درمان آنها پرداخت و درصورت مقاومت آنها را از بین برد تا اسلام ناب محمدی بدون وجود مانعی در سراسر جهان گسترش یابد.

 کلید واژه ها: روانشناسی – شخصیت –متحجر –امام علی (ع)