نقش امید و آثار آن در زندگی انسان از منظر قرآن و روایات

پژوهشگر: آسیه ذهبی

چکیده

هر انسانی که بر این جهان پهناور چشم می‌گشاید، تحت هر شرایط فردی و اجتماعی که قرار گیرد، به حکم فطرت و به مقتضای عقل، کمال خود را خواهان است و همواره می‌کوشد تا نقص را از خود دور ساخته و در هر موردی به کمال آن برسد که این، هر چند شرط لازمی برای تلاش و حرکت است ولی به تنهایی کافی نیست، بلکه نیازمند امر دیگری است و آن چیزی جز امید رسیدن به کمال نیست. از نظر جهان‌بینی توحیدی، امید تحفه‌ای الهی و قدرتی تکامل‌بخش است و سیمای پسندیده آن در قرآن، در ارتباط با الله است.مسأله امید و امیدواری در قرآن کریم، به دفعات متعدد و به شیوه‌های مختلف بیان گردیده و قرآن بارها انسان را به امید و امیدواری ترغیب و تشویق نموده است. از منظر قرآن کریم، معرفت حق، اعتقاد به نبوت و اصل معاد و نیز معرفت امام و اعتقاد به اصل امامت، خود می‌تواند به ایجاد امید و تحکیم آن در آدمی کمک نماید و خانه امیدی را پایه‌ریزی کند که تحت هیچ شرایطی، طوفان‌ها و بادهای حوادث ناگوار زندگی، نتواند آن را از پای در آورند.

چون در جهان‌بینی توحیدی، امید در راستای تکامل و کمالات اخلاقی انسان است و این تکامل از منظر قرآن، به‌سوی خلیفه اللهی در جریان است، توجه به این فضیلت اخلاقی عامل آرامش و استحکام او در برابر ناملایمات می‌باشد. بنابراین، اميد، عامل حركت انسان به سوى كمال است. بر پايه آیات و روايات هركس به چيزى اميد داشته باشد، براى رسيدن به آن تلاش مى كند. صدور اعمال مناسب با اميد از انسان، نشانه اميدوارى وى است. هركس كه به ديدار و لقا خداوند در آخرت اميدوار است، بايد كردارى نيكو داشته باشد و در پرستش پروردگارش كسى را شريك و همتاى او نگيرد. بنابراين تنها كسى كه از گناهان پرهيز كرده و به وظيفه خود عمل نموده و اسباب اميد را فراهم كند، شايسته است به فضل الاهى اميد داشته باشد.

یکی از اموری که جهت تکامل آدمی و ایجاد امید در زندگانی فردی و اجتماعی، بر اساس آموزه‌های دینی و علمی، می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، الگوگیری و توجه به زندگی و راه و روش رفتاری بزرگان دین، انبیاء و اولیای الهی، ائمه معصومین (علیهم السلام) و شخصیت‌های کاملی است که منبع امید، انرژی و حیات بوده‌اند؛ زیرا انبیاء و اولیای الهی به دلیل آگاهی و ارتباط با منبع عظیم معنویت، نقش بهترین الگو را برای انسان ایفا می‌کنند، به همین دلیل می‌توانند از طریق گفتار و نیز اعمال و رفتارهای خویش، اعتماد مردم را فراهم و امید را در زندگی آنان، الگوسازی نمایند.بنابراین اعتقاد به نبوت و امامت، سهمی اساسی در ایجاد امید در روح آدمی دارد، ضمن اینکه انتظار فرج، خود تجلی اعلای امید در نهاد آدمی است.

کلید واژه ها: امید، قرآن، ایمان،کمال، هدف، انتظار

ادامه »

بررسی اجمالی مقایسه ی نظام اقتصادی اسلام با مکاتب اقتصادی غرب

زهرا عزیزی

چـکیـده

 در این تحقیق به بررسی اقتصاد اسلامی و مقایسه ی آن با مکاتب اقتصادی غرب پرداخته شده است.

قوانین اسلام همه ی ابعاد وجودی انسان را در نظر دارد. در اسلام مال و ثروت هرگز تحقیر نشده و برای آن شرایط و قوانینی مقرر شده است. آنچه مسلم است این است که اسلام با هدف قرار دادن ثروت مخالف است.

آنچه از اصول اولیه اقتصاد سالم است این است که در آن قابلیت رشد و نمو ثروت نهادینه شده باشد. اسلام می خواهد غیر مسلمان در مسلمان نفوذ و تسلط نداشته باشد. استقلال از   مهم ترین اهداف اقتصاد اسلامی است.

نظام اقتصاد اسلامی بر آن است که در جامعه عدالت و توازن اقتصادی، استقلال، رفاه عمومی و تعدیل ثروت را در جامعه حکمفرما کند.

مکتب سرمایه داری بر اصالت فرد استوار است. در این مکتب مصلحت اجتماعی به هیچ روی مراعات نشده و چنان است که گویی انسان را وجودی مستقل و غیر مرتبط با جامعه ی او  می پندارد و به همین جهت برای فرد انواع آزادی ها، آزادی شخصی، آزادی فکری، آزادی سیاسی، آزادی اقتصادی قائل است.

کلید واژه: اقتصاد ـ سوسیالیسم ـ کاپیتالیسم ـ مارکسیسم

ادامه »

عنوان مقاله:نقش دین در سلامت روان

پژوهشگر: زهره عجم1

چکیده :

سلامت روان عبارت است ازشیوه های پیشگیری یا کاهش بیماری های روانی و اختلالات رفتاری و نیز افزایش کارایی و توانمندی در فکر،احساس و عمل؛این موضوع از جمله اموری است که اسلام با نظام جامع ،هماهنگ و دقیق خود نمی تواند نسبت به آن بی توجه باشد و در زمره ی آموزه های متعدد،متنوع و فراوان خود که گستره ی وسیعی از شئون فردی و اجتماعی را در بر می گیرد،از این مهم غفلت نموده باشد.

بیماری ها و فشارهای روانی و رفتارهای نابهنجار فردی و اجتماعی ،مرتبط با بینش ها ،باورها و اعتقادات افراد بوده واحصاءبرنامه اسلام در پیشگیری از این بیماری ها و مشکلات تاّمین و ارتقاءسلامت روان ،می تواند از جامعیت آموزه های دین خاتم حکایت کند .

امروزه زندگی پر اضطراب و دلهره که آرامش انسانی را سلب نموده و او را گرفتار آزارها و مشکلات فراوان روانی نموده است ،نمی تواند با فراموشی ذکر و یاد خداوند به عنوان تنها منبع اصلی آرامش بخش در میان انبوه اشتغالت و گرفتاری های زندگی روزمره بی ارتباط باشد. براین اساس رفتارهایی از قبیل توکل به خدا،دعا و…میتواند از طریق ایجاد امید و افزایش نگره های مثبت ،موجب آرایش درونی فرد شود.

کلید واژه ها:سلامت ،دین،بیماری،روان

ادامه »

اشتغال زنان از منظر اسلام

پژوهشگر: زهرا پیوندی

چكيده

 زنان به عنوان تشكيل دهنده نيمي از جمعيت جوامع در توسعه و سرنوشت جامعه سهيم مي باشند, دين اسلام كه دين همه جانبه و در امور مختلف صاحب نظر، اين مسئله را فراموش نكرده و سخنان گوهرباري در اين باره بيان فرموده است.

در اسلام زن همچون مرد از شخصيت كاملي برخوردار می باشد و درهويت انساني ميان زن و مرد تفاوتي نيست. قرآن طينت و سرشت آن را هم جنس مرد مي داند و هيچ تفاوتي در خلقت زن و مرد وجود ندارد. هر يك داراي خصوصيات انساني مشترك می باشند و در عين حال دارای تفاوت هاي جسماني و رواني، بگونه ای كه هر دو شاهكار خلقت اند و آفرینش آن ها بر پايه حكمت و هدف الهي استوار است .

اسلام همان حقوقي كه براي مرد قائل بوده است، متناسب با توانايي ها و روحيات زنان براي وي نيز قائل شده است. اهميت نقش و مشاركت زنان در عرصه هاي مختلف توسعه بر كسي پوشيده نيست و علاوه بر توسعه، نيازها و بكار گيري دانايي و استعدادهاي زنان خود عاملي است در روي آوردن آنان به اشتغال. كسب عزّت فردي، اجتماعي، بالارفتن قدرت اعتماد به نفس و امرار معاش در خانواده هاي بي سرپرست نيز هر يك می توانند در اين باب موثر باشند.

درنتيجه زنان اين نقش ها را بايد با نقش همسري و مادري كه در دين مبين اسلام حائز اهميت است همراه نموده که اين مسئله نياز به برنامه ريزي دقيق و مبتني بر دستورات الهي دارد تا زنان بتوانند در كنار نقش هاي خانگي، نقش هاي اجتماعي، اقتصادي و … خود را ايفا نمايند و با كم كردن از كميّت ساعات حضور در منزل بر كيفيت آن بيفزايند چرا كه توجه به همسر و فرزندان از نظر اسلام اهميت بسياري دارد و به همين دليل اين دين الهي نيكو شوهر داري را جهاد زن مي داند و بهشت برين را زير قدوم مادران بيان مي کند.

علاوه بر اين مسائل با توجه به رشد فرهنگي، علمي و ارتقاء سطح تحصيلي زنان و به تبع آن روي آوردن به اشتغال در برخي موارد و بالعكس تأثيرات اشتغال بر رشد يا ركود فرهنگ، ارتقاء سطح اخلاق و …، هر يك از زن و مرد مي بايست اخلاق حضور در محل كار كه همان اصول اسلامي مي باشد را رعايت كنند، من جمله: داشتن پوشش كافي و غير محرك، عدم نگاه و سخنان شهوت انگيز، توكل و خود را در حضور خدا احساس نمودن و … .

كتاب آسماني قرآن، تفاسیر، منابع روايي چون بحارالانوار، اصول و فروع كافي، وسائل الشیعه، مستدرک الوسائل، نهج البلاغه و ديگر كتبي كه در باب زن و مسائل مربوط به زن و خانواده و … به رشته تحرير درآمده اند در پيشبرد تحقيق حاضر كمك زيادي نموده و مسائلي چون جواز اشتغال و ضرورت اشتغال زنان و فوايد و مشكلات آن را جواب گو بوده اند.

اين تحقيق كه برخاسته از نظرات آخرين دين الهي است تمام جوامع و كل بشريت اعم از زن و مرد را در بر مي گيرد، به گونه ای که اين دو جنس در كليه رفتار خود در پيمودن مسير حركت، لاجرم به هم وابسته و گاهاً پيوسته مي باشند پس به دور از هر گونه شائبه ای مي توان بيان داشت كه تحقيق در مورد اشتغال زنان بطور مستقيم و غير مستقيم مي تواند آگاهي هايي را نيز در مورد اشتغال مردان بيان نمايد .

واژگان كليدي اين تحقيق عبارتند از: اشتغال یا كار و خانواده.

ادامه »