شأن و جایگاه امام سوم(علیه السلام) به مثابه‏ ی اسوه‏ ی تربیتی

سمیه ابوترابی[1]

چکیده:

نوشتار حاضر به دنبال این منطق که آدمی در جهت تحقق هدف خلقت خویش می‌باید مسیر تقرب را طی نموده و بایسته‌ی اصلی این سیر و سلوک معرفتی بدون اسوه و الگوی تربیت توحیدی است به کاوش در کلام شیعی و حدیث مصباح‌الهدایه پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) می‌پردازد. در این حدیث پیامبرخدا، امام حسین(علیه السلام) را چراغ هدایت و کشتی نجات نوع بشر معرفی کرده‌اند، حال آن‏که از ابعاد این روایت می‌توان مقوله‌ی اسوگی و جایگاه امام سوم شیعیان در تربیت توحیدی را جستجو نمود. نوشتار حاضر با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا و زمینه‌کاوی متن، شأن و جایگاه امام حسین(علیه السلام) را در کلام شیعی یعنی قرآن، روایات پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله)و ائمه‌ی معصومین(علیهم السلام) و در نهایت اندیشه‌ی علما بررسی کرده است و ‌کوشید به تفسیر مقام سیدالشهداء از منظر اسوگی تربیتی بپردازد.

کلیدواژگان: تربیت توحیدی، امام، اسوه، سیدالشهدا، کلام شیعی.

…………………………………………………………………………….

[1] . فارغ‌التحصیل سطح دو حوزه علمیه مدرسه امام صادق(علیه السلام)، شاهرود

علم لدنی در قرآن و حدیث

زهرا رضایی[1]

چکیده

      این تحقیق پایانی در مورد موضوع علم لدنی در قرآن و حدیث با روش کتابخانه ای و به صورت تحلیلی-توصیفی گردآوری شده است. مفهوم علم در لغت در برابر جهل به کار می رود و از بدیهی ترین مفاهیم است. علم، به چیزی می گویند که بر چیزی دلالت کند و آن را از غیر آن متمایز کند. علم به معنای یقین و معرفت، کار می رود هم چنان که معرفت نیز، معنای علم، کار می رود. علم در اصطلاح معنای متعددی دارد. مقصود از علم در اینجا دانش هائی نیست که از راه دلائل و حواس ظاهری و فنون اکتسابی بدست می آیند. زیرا آن علم، یعنی نور و روشنی و بیداری که در انسان عالم وجود دارد، جهل یعنی فقر و نابودی که انسان جاهل، از سرمایه علم بهره ندارد. علم، به حسب ذات نور و چراغ است و به معلومات خارجی و ذهنی خود هم نور می دهد. قرآن کریم، به فراگیری علم و دانش تاکید می کند و به برتری مقام علما و رفعت مقام آن ها تصریح نموده است. و می فرماید این علم است که آسیب برتری و بزرگی خلفا و جانشینان خداست و علم حضرت آدم( علیه السلام) را دلیل برتری او بر ملائکه می داند. واژه لدن در قرآن در آیه65 سوره کهف به کار رفته است. این واژه در قرآن به شکل لدن 2 بار ولدّنا 6 بار لدنک 2 بار ولدنی 1 بار تکرار شده است. علم لدنی، علمی است که بنده از خدا می آموزد، بدون واسطه بشر یا ملک و این اصطلاح از قرآن گرفته شده است که می فرماید،« اتیناه من لدنا علما»( 65 کهف) درباره علم امام( علیه السلام) روایاتی داریم که آن را موهبتی از جانب خداوند متعال می داند که شامل حال ایشان می شود. روایاتی مانند اینکه امام علی( علیه السلام) خزانه دار علم و حجت است. گروهی از روایات با صراحت اعلام می کند که امام ( علیه السلام) و اهل بیت( علیه السلام) خزانه دار علم خدا و صندوق وحی او و حجت رسا بر همه کسانی هستند که زیر آسمان و روی زمین است. خداوند در آیه 11 سوره مجادله می فرماید، خداوند کسانی را که ایمان آورده اند و کسانی را که علم به آن ها داده شده درجات عظیمی می بخشد.

علم لدنی به دانشی گفته می شود، که از طریق اسباب عادی تعلیم و تعلم حاصل نمی شود. بلکه از عالم غیب و قلب انسان وارد می شود. و تفاوت آن با علم حضوری در این است که علم حضوری مخصوص خداوند متعال است و پیامبر( صلی الله علیه و آله) و اماتم( علیه السلام) از طریق عنایت خاص خداوند دارای این علم می شوند. آیاتی در قرآن مجید بیانگر آن است که علم غیب مخصوص ذات خداوند است و از همه صریح تر در نفی علم غیب  از غیر خدا، این آیه است که خداوند در آن، در آیه65 سوره نمل می فرماید، بگو هیچکس در آسمان ها و زمین جز خدا از غیب آگاه نیست.

   در انتها در بررسی تفاوت علم لدنی و علم غیبی و علم حضوری به این نتیجه می رسیم که همه این علم ها، یک معنا می باشند و امام(علیه السلام) این علم را بواسطه مقام والا و مراتب بندگی از ذات متعال خداوند اخذ می نماید.

کلید واژه: علم_ لدن_ لدنی_ علم حضوری_ علم غیبی

 ………………………………………………………….

[1] - فارغ التحصیل مقطع سطح دو،حوزه علمیه امام جعفرصادق(ع)،شهرستان شاهرود

بررسی و دسته بندی شایع ترین شبهات دینی
در بین دانش آموزان دوره ی دوم متوسطه

استاد راهنما
سرکار خانم وجیهه اشرفی

پژوهشگران
اعظم صالح آبادوئی _ محبوبه مقدس _ مهری بیتانه
معصومه حسین پور _ محدثه مرادی

چکیده
برای درک ذات مقدس خدا باید بدانیم از نظر تصور هیچ محاطی نمی تواند محیط بر خود را دریابد چونبرای بشر غیر ممکن است . اطلاع ما از آن وجود بی پایان یک اطلاع اجمالی است و ما از کنه وذات و صفاتخدا بی خبریم وبرای بدست آوردن دستورات دینی و دستور العمل های زندگانی باید به قران رجوع کرد آنگاهکه مردم بر طبق اسلام و اساس دین ، توحید وعدل رفتار کنند ، بی تردید تداوم این ارزش در سایه اعتقاد به ولایت و حکومت عادلانه و جهانی ولی خداست .اعتقاد به منجی عالم بشریت حضرت مهدی (عج)یک باور اسلامی ومورد اتفاق تمامی مسلمین است و روایاتآن متواتر است و امروزه تشکیک در چنین اموری که از اعتقادات تمام مسلمین به شمار میرود در راستایتوطئه های دشمنان اسلام است که نه تنها حاضر نیستند معارف اسلامی در جهان نشر پیدا کند بلکه مانعاتحاد وانسجام بین مسلمین نیز می شوند .تحقق جامعه انسانی با هدف سعادت همگانی نیازمند قانون کامل وشایسته است وآن قانون خداست و اجرایآن نیازمند مجری می باشد که از جانب خداوند منصوب گردیده باشد ودر عصر غیبت آن مجری ولی فقیهاست که نائب امام معصوم علیه السلام می باشد .سیره ی پیشوایان دینی ، پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهم السلام بیانگر لزوم حکومتاسلامی ولاست فقیه در عصر غیبت است وشالوده ولایت فقیه در عصر حضور معصوم علیه السلام پی ریزیشده است و ولایت فقیه با دلایل عقلی و نقلی ، چون آیات و روایات معصومین قابل اثبات است.سه مسئله ی مهم پذیرش توحید ، ولایت ، مهدویت در راستای یکدیگر قرار دارند وهر انسان عاقل ودینمداری باید هر سه ی این موارد را مد نظر قرار دهد چرا که پذیرش توحید یا ولایت یا مهدویت به تنهایینمی تواند پاسخ گوی نیازهای بشر در راه رسیدن به سعادت وخوشبختی وآرامش ابدی او باشد پس پذیرشولایت ائمه ی معصومین پس از پذیرش توحید می تواند راهگشای انسان بر پذیرش زعامت امام زمان وجریانمهدویت باشد ودر این راستا پذیرش ولایت فقیه در زمان غیبت امام زمان یعنی همان ولایتمداری.

 سنت های تغییر ناپذیر خداوند با محوریت آیات 2 و3 سوره ی طلاق

فاطمه عربعامری[1]

چکیده 
عالمی که در آن زندگی می‌کنیم در تمامی ساحت‌ها دارای قوانین واصولی است، همانطور که در عرصه علوم تجربی قوانینی بر بعد مادی اشیاءحاکم است، در عرصه ی مادی و معنوی زندگی بشر نیز قوانینی وجود دارند. این قوانین که در عرف دینی به آن “سنت” گفته می‌شود، بر تمامی زندگی بشر سایه انداخته است. بدیهی است شناخت این قوانین که سرنوشت دنیوی واخروی بشر در گرو آن قرار دارد بسیار ضروری است. آیات قرآن و روایات شریفه به شکل‌های مختلف از قانون‌مندی جامعه و پدیده‌های اجتماعی سخن گفته‌اند که از خلال بررسی مضامین این آیات و روایات، دیدگاه‌های قرآنی در مورد این سنت‌ها شناخته می‌شوند؛ سنت ‌الهی جریانی از ظهور صفات خداوند بر وفق ضوابط خاص و روش‌های مخصوص می‌باشد. سنت‌های الهی در قرآن با تعابیر گوناگونی از جمله امر، کلمه، مشیت، سنت، اراده و فطرت بیان شده ‌است. سنت‌های الهی دارای ویژگی‌هایی از قبیل فراگیری، استمرار، تکرار، تخلف‌ناپذیری، عدم تبدیل و تحول‌ناپذیری می-باشد. همچنین این سنت‌ها منافاتی با اراده و اختیار انسان ندارد. سنت‌های الهی اقسامی دارد که دراین مقاله کوشش شده است ابتدا با تحلیل دقیق مفهوم سنت و سنت‌های الهی، ضمن بیان ویژگی های این سنت ها، به یکی از این تقسیم بندی ها پراخته شود، این دسته بندی عبارت است از سنت های مطلق، شامل: سنت هدایت، سنت قدر الهی، سنت تبشیر و انذار، سنت بازتاب اعمال، سنت مرگ و… و سنت های مقید و مشروط، شامل: سنت های مربوط به کافران و سنت های مربوط به مؤمنان می باشد که به هر کدام از این دو قسم، در یک فصل مجزا پرداخته ایم. در فصل پایانی نیز، سنت های الهی را که در آیات 2 و3 سوره ی مبارکه ی طلاق، ذکر شده، شامل: سنت های مربوط به افراد با تقوا، سنت های مربوط به متوکلین و… مورد بررسی قرار
داده ایم.                                                                                                                         

واژگان کلیدی: سنت، تخلف ناپذیر، سنت الهی، تقوا، کافران، مؤمنان 

………………………………………………………………………………

1-طلبه حوزه ی امام جعفر صادق(علیه السلام)، سطح(2)، شاهرود، پذیرش مقاله 1397

بررسي نقش و تاثير زن در كيفيت جهاد مردان از ديدگاه آيات و روايات

اكرم السادات حسيني[1]

چکیده:

جهاد، یک امرمقدسی است که در دین اسلام مورد تاکید فراوانی  قرار گرفته است ودر بسیاری ازآیات قرآن فضایل آن را ذکرشده است.جهاد در راه خدا علاوه  بر آثار دنیوی، نوعی معامله با خداست که بهشت برین را به دنبال دارد.همچنین جهاد برای حفظ استقلال وتمامیت ارضی یک مملکت نقش حیاتی داردوبه دشمنان داخلی وخارجی اجازه تعرض نمی دهد. حال با توجه به مهم وارزشمند بودن امر جهاد می خواهیم نقش وتاثیر زنان را در بهتر انجام شدن این واجب الهی بررسی کنیم .در این مقاله تلاش شده علاوه برتعاریفی که از انواع جهاد کرده نقش آفرینی زنان رادر بالا بردن روحیه جهادی ابتدا ،در خودشان و سپس با تاسی از بانوی کربلا در  مردان وتربیت نسلی مبارز پرداخته شده است.

کلید واژه:جهاد،زنان،مردان،نهضت عاشورا

……………………………………………………………

[1]-  طلبه سطح دو(معادل کارشناسی)، حوزه امام جعفر صادق (علیه السلام )، شهرستان شاهرود.

ولايت مداري وارتباط آن باكاهش گناه

اكرم السادات حسيني[1]

چكيده

ولايت ساختمان رفيع نظام هستي است وتجلي فيض الهي در خلقت وهدايت بشريت ومنشا عروج مي باشدوتكامل انسان براين بنيان مرصوص بنا نهاده شده است وگناهان ماازجمله  موانعي هستند كه براي يك ارتباط زيبا باخداوجود دارند ورابطه انسان با خداي متعال راضعيف مي كند ووقتي اين ارتباط ضعيف شداز مسير تكاملي خود به دليل پشت پا زدن به فراميني كه خدا در دين براي ماوضع كرده فاصله مي گيريم . دراين مقاله ابتدا به مفهوم شناسي ولايت پرداخته وهمچنين بايك تعريف اجمالي ازگناه اصل موضوع راروشن مي كند ودر ادامه ولايت رادر حوزه هاي مختلف ازجمله ولايت اهل بيت برماوولايت ولي فقيه دردوران غيبت وهمچنين ولايت مرددرخانه وبرفرزندان وآثار فاصله گرفتن از ولايت پذيري آنها بر فرد راتبيين مي كند وارتباط آن راباارتكاب ما به انواع لغزش ها را بيان مي كند و با بيان نمونه هاي تاريخي از ولايت پذيري افراد و عاقبت بخيري آن ها مقاله به پايان مي رسد.

كليد واژه: ولايتمداري ،ولایت خدا ،رسول الله،ائمه اطهار،ولی فقیه،گناه

…………………………………………………………..
[1] - طلبه سطح دو(کارشناسی)، حوزه امام جعفر صادق(ع) ، شهرستان شاهرود

رفق و مدارا و تاثیر آن بر رشد خانواده

نگارنده

حدیثه کردبچه

چکیده

خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی نقش مهمی در جامعه ایفا می کند. به طوری که کانون خانواده برای رشد و تعالی خود و تاثیر گذاری در جامعه  نیاز به داشتن روحیه رفق و مدارا دارد تا به این وسیله هم باعث رشد و تعالی فردی شده و هم رشد و تعالی را در جامعه فراهم کند.

عواملی باعث ایجاد و شکل گیری رفق و مدارا در خانواده می شود. مثل خوش خلقی، مسئولیت پذیری، ایثار گذشت، مهارت های زندگی و حل مسائل و … . به طوری که نداشتن هر یک از این عوامل تهدیی جدی بر سر راه خانواده محسوب می شود. و چه بسا خانواده هایی که از روحیه رفق و مدارا برخوردار نبوده و با کوچک ترین مسئله دچار تنش و از هم پاشیدگی می شوند.

لذا داشتن روحیه رفق و مدارا و تقویت آن برای حفظ کیان خانواده در عصر حاضر امری ضروری و حیاتی است تا بدین وسیله از هم گسیختگی های بی مورد در خانواده ها جلوگیری شود.

تاثیر تقیدات مذهبی بر سازگاری زوجین

                                                مرضیه اسماعیلی[1]

چکیده

دینداری عامل موثر برروابط خانوادگی است و با نظر به اینکه در شرایط کنونی استحکام ارزش های دینی درخانواده یکی از اهداف جامعه اسلامی ما است، پژوهش در این زمینه ضروری است. و همچنین در این مقاله عواملی که بر سازگاری زندگی زناشویی نقش موثری دارند مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته شده است. در این تحقیق سعی بر آن است که ابعاد جهت گیری مذهبی را بر سازگاری زناشویی مورد بررسی قرار داد. میزان سازگاری زناشویی در بین افرادی که تقیدات مذهبی زیادی دارند بیشتراز کسانی است که دارای تقیدات مذهبی کمی هستند، پس می توان میزان پایبندی مذهبی و رشد معنوی افراد را به عنوان عاملی مهم در میزان سازگاری و رضایت زناشویی معرفی کرد. تاثير دين و باورهاي ديني در سلامت فرد و جامعه بسيار پراهميت است مي توان در گرو اعتقادات و اعمال صالح و اخلاقي پسنديده به يک آرامش رواني دست يافت و انسان معتقد را به يک انسان سرزنده و بشّاش که هميشه درحال تلاش و تکاپوست در مي آورد. این تحقیق به روش کتابخانه ای، توصیفی ارائه شده است.

واژگان کلیدی:  اعتقادات مذهبی، سازگاری  زوجین، همدلی،

…………………………………………………………………….

[1] طلبه سطح دو (کارشناسی) حوزه علمیه امام جعفر صادق(علیه السلام)، شهرستان شاهرود

نقش خانواده در آموزش دینی کودکان   

                             مرضیه اسماعیلی[1]                                                                                                 

چکیده

تأثیرات نهاد خانواده بر تعلیم و تربیت مذهبی کودکان اهمیت بسیار دارد . بدین منظوردستورات پیامبراکرم صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏آله در زمینه توجه به پرورش کودکان بسیارسفارش شده است. از رفتار آن حضرت با کودکان به خصوص نوه ‏های ایشان امام حسن و امام حسین علیهما السلام در اثبات این مهم کمک گرفته شده است. سرانجام، رفتار محبت‏آمیز والدین در محیط خانواده نسبت به تربیت فرزندان و پرورش روحی و عاطفی آنان مهم تلقی کرده و در اثبات آن، در سیره نبوی مدد جسته و بر عدم تبعیض بین فرزندان تأکید شده است. مهم‏ترین نکته‏ای که توجه ما را به رابطه دین و خانواده جلب می‏کند آن است که باورها و احساسات دینی طی دوره کودکی، در محیط صمیمی و منظّم خانواده شکل می‏گیرد و پرورش می‏یابد، به گونه‏ ای که دیدگاه کودک را نسبت به زندگی و رفتار آینده تحت تأثیر قرار می‏دهد. اسلام معیارهای مهمی را برای تشکیل زندگی خانوادگی مبتنی بر بنیادهای سالم و نیز ایجاد فضای معنوی، که کودک اولین تأثّرات شخصیت ‏ساز را از آن فضا دریافت می‏دارد، در نظر گرفته است.روش این مقاله به صورت توصیفی و با تکیه برمتون دینی است.

واژگان کلیدی: آموزش دینی، تربیت، خانواده،فرزندان

…………………………………………………………………
[1] - طلبه سطح دو (کارشناسی) حوزه علمیه امام جعفر صادق(علیه السلام)، شهرستان شاهرود

پیامد های هوای نفس و خواهش های نفسانی در کلام امام علی علیه السلام

فاطمه اسماعیلی[1]

چکیده

هوای نفس یکی از موضوعات مهم و مورد ابتلای انسان در زمینه اخلاق است که ارتباط مستقیم با سعادت و شقاوت انسان دارد و سرچشمه بسیاری از لغزش­ها وگناهان انسان می باشد درباره پیامد­های هوای نفس و پیروی از خواهش­های نفسانی، تعبیرات دقیق، حساب شده و تکان دهنده ای در آیات قرآن واحادیث معصومین علیهم السلام دیده می شود که در این نوشتار تنها به کلام و روایات پیشوای متقیان حضرت علی علیه السلام در این زمینه پرداخته شده و بعد از بررسی مفهوم نفس ومراتب آن به بررسی هوای نفس و آثار و پیامدهای پیروی از آن در کلام آن بزرگوار اشاره شده است . از نتایج حاصله این نوشتار بعد از آگاهی به آثار مخرب پیروی از هوای نفس این است که مبارزه با هوای نفس کلید سعادت انسان و بالعکس عدم مبارزه با آن و پیروی از هوای نفس باعث بازماندن از تکامل و بدبختی و شقاوت انسان می­شود .

روش انجام کار توصیفی و مطالب به شیوه کتابخانه­ای جمع آوری شده است  .

واژگان کلیدی  

نفس، هوای نفس، تهذیب نفس .امام علی ع

…………………………………………………….

[1]- سطح دو، مدرسه علمیه فاطمیه سلام الله علیها گرمسار، پست الکترونیکی : esmailifatemeh99@gmail.com .