آسیب شناسی جوامع بشری در عدم پیروی از رهبری از دیدگاه قرآن

زینب قلعه نوی[1]

چکیده

شناخت زمینه های به وجود آورنده ی پدیده های آسیب زا، از موثرترین اقدامات برای پیشگیری از وقوع آن ها است؛ بدون شک جلوگیری از وقوع این نوع پدیده ها بدون داشتن تصویری روشن از زمینه های پیدایش آن امکان پذیر نبوده؛ همچنان که علم و آگاهی نسبت به تبعات این پدیده ها نقش بسزایی در جلوگیری از بروز موج فراگیر آن ها در جامعه داشته است.

مسأله نافرمانی و عدم تبعیت از رهبری از جمله مؤثرترین پدیده های مخرّب و از بین برنده امت ها و جوامع بوده. آنچه پیرامون این موضوع در آیات قرآن آمده، حکایت از آن دارد که زمینه هایی همچون؛ فزونخواهی و دنیا طلبی، هوای نفس و خودپرستی، آرزوهای طولانی، جهل و نادانی، لجاجت و تعصب های جاهلانه، عدم بصیرت و زمینه های دیگر که در آموزه های دینی به آن اشاره شده ، فرد و جامعه را به نافرمانی و عدم پیروی از رهبری دینی سوق خواهد داد. و اینکه جبهه گیری و مقابله با رهبری دینی آثار و پیامدهایی در پیخواهد داشت؛ و آثار آن زندگی دنیوی و حوزه های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را تحت تأثیر قرار می دهد.

کلید واژگان: رهبری ، عدم پیروی، آسیب ها

[1] - طلبه سطح 2

حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)                                                                                                             

                                                                                                               zeinabghalenoi@gmail.com                          

رفق و مدارا و تاثیر آن بر رشد خانواده

نگارنده

حدیثه کردبچه

چکیده

خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی نقش مهمی در جامعه ایفا می کند. به طوری که کانون خانواده برای رشد و تعالی خود و تاثیر گذاری در جامعه  نیاز به داشتن روحیه رفق و مدارا دارد تا به این وسیله هم باعث رشد و تعالی فردی شده و هم رشد و تعالی را در جامعه فراهم کند.

عواملی باعث ایجاد و شکل گیری رفق و مدارا در خانواده می شود. مثل خوش خلقی، مسئولیت پذیری، ایثار گذشت، مهارت های زندگی و حل مسائل و … . به طوری که نداشتن هر یک از این عوامل تهدیی جدی بر سر راه خانواده محسوب می شود. و چه بسا خانواده هایی که از روحیه رفق و مدارا برخوردار نبوده و با کوچک ترین مسئله دچار تنش و از هم پاشیدگی می شوند.

لذا داشتن روحیه رفق و مدارا و تقویت آن برای حفظ کیان خانواده در عصر حاضر امری ضروری و حیاتی است تا بدین وسیله از هم گسیختگی های بی مورد در خانواده ها جلوگیری شود.

اصول تربیت والدین و فرزندان در فرهنگ رضوی

رحیمه فرامرزی

چکیده

مهم ترین نهاد تربیتی و نخستین آموزشگاه فرد خانوده است که فرد را در جهت تربیت صحیح و اسلامی می تواند سوق دهد. هدف از این پژوهش بیان مهم تریم اصول تربیتی است که والدین باید در تربیت فرزندان خود به کار بگیرند.

در این تحقیق ابتدا به بیان کلیات و مفاهیم پرداخته شده است. در ادامه به نقش خانواده و روابط آن از جمله نقش کلیدی مادر و پدر، روابط متقابل، عشق ورزی به یکدیگر و ابعاد محتلف والدگری اشاره شسده و کارکردهای خانواده از جمله نیاز جنسی، تولید نسل، انس و عاطفه، حمایت و … را مورد بررسی قرار می دهد.

آن چه در این پژوهش از اهمیت والایی برخوردار است اصولی است که در تربیت والدین باید مورد توجه قرار گیرند. اصولی مانند محبت و همدلی، کرامت و عزت نفس، تشویق فرزندان ، جدیت در تعلیم و تربیت و … که در شکل گیری شخصیت فرزند نقش مهم و اساسی داشته و آرامش روانی و امنیت را در کانون خانواده برای افراتر آن فراهم می کند. زیرا خانواده مهم ترین نظام ایجاد امنیت و آرامش می باشد.

کلید واژه: اصول، مبانی، والدگری، سیره

صله رحم از دیدگاه قرآن و سنت

استاد راهنما :

سرکار خانم فاطمه گلی(زیدعزها)

استاد داور

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ احمد دستورانی(زیدعزه)

نگارنده:

زهرا گلی

چکیده

یکی از دستورات اسلام، که درباره ی آن زیاد سفارش شده است صله رحم است که در آیات و روایات با تعابیر زیادی آمده است. دین مقدس اسلام دایره ی صله رحم را خیلی وسیع و ساده بیان کرده است، این فریضه ی الهی فقط اختصاص به بستگان پاک و با تقوا ندارد، بلکه یک وظیفه ای است که برای کفار هم ثابت است به این دلیل که امکان دارد در رفت و آمدها از بستگان صالح تاثیر بپذیرند. آثار و کارکردهای فراوانی که برای صله رحم در آیات و روایات شمرده شده است اهمیت و ارزش این موضوع  را می رساند و انسان را دچار شگفتی می کند. در میان سفارشات معصومین(علیهم السلام) کمترین موضوعی به اندازه ی صله رحم، مورد توجه قرار گرفته است که سبب ایجاد روحیه ی صفا و صمیمیت و احساس و عواطف در میان افراد خانواده و حتی جامعه می شود. اگر هر فردی به وظیفه ی  اسلامی خود در برابر نزدیکان عمل کند در سطح جامعه کمتر با فرد یا خانواده ای گرفتار روبه رو می شویم، زیرا یکی از فواید صله رحم آگاهی از مشکلات یکدیگر است. اما نقطه ی مقابل صله رحم، قطع رحم می باشد که مورد نکوهش دین مقدس اسلام قرار گرفته است. انسانی که دستور خداوند مبنی بر برقراری ارتباط با خویشاوندان را نادیده بگیرد مرتکب رذیله ی الهی می شود و نتیجه ای جزء لعن و نفرین خداوند نخواهد داشت که در زندگی دنیوی فرد این لعن و نفرین تاثیر می گذارد و خود را نشان می دهد. انسان در دنیا به هر طریقی که گذران عمر کرده است همان را در قیامت به صورت پلی مجسم می بیند که باید از آن گذر کند، اگر از راه حق پیروی کرده است گذشتن او از پل صراط به راحتی است و اگر پیروی از ائمه کفر زمان خود کرده است سرانجام از این پل مجسم به جهنم سقوط خواهد کرد. امروزه به خاطر غفلت از ارزشهای دینی و اخلاقی، سطح آگاهی مردم نسبت به پیوندهای خانوادگی در زندگی اجتماعی کاسته شده است که با احیای ارزش های مذهبی و اخلاقی و با جامعه پذیر کردن افراد در برابر هنجارها و مبارزه با عناصر فرهنگی مزاحم می توان این عامل را برطرف کرد همانطور که رهبر معظم انقلاب هم تاکید فراوانی در برقراری سبک زندگی اسلامی داشته اند که این مسئله در پیشرفت جامعه و سعادتمندی آن نقش بسزایی دارد. صله رحم در تعمیق سبک زندگی اسلامی تاثیر ژرف دارد، مشروط بر آن که برگرفته از روش و بینش قرآنی و دینی باشد.

کلید واژه ها: صله رحم، قرآن، سنت.

سیره ی سیاسی حضرت زهرا(س) و تطبیق آن بر جامعه ی امروز

نگارنده

ناظره سلیمانی

چکیده

 به فرموده ی امام صادق(علیه السلام)- مریم بانوی زنان زمان خود بوده، اما حضرت فاطمه(سلام الله) بانوی همه ی بانوان جهان از اولین و آخرین است. این تحقیق به بررسی یکی از ابعاد شخصیت ایشان؛ الگو بودن حضرت در این زمینه می پردازد و آن بُعد سیاسی است.

 الگو در لغت به معنای پیشوا و اسوه می باشد سیاست هم اموری مربوط به اداره جامعه و مملکت است. فعالیت های سیاسی حضرت زهرا(سلام الله) توان در نگاه کلی به دو دوره اساسی تقسیم کرد.

1-تلاش های حضرت در زمان حیات رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به عنوان دختر ایشان و حامی حضرت که در عرصه های مختلف مشهود است را می توان به موارد زیر اشاره کرد.

 حضور همسر و فرزندانش در جریان مباهله و پشتیبانی از برحق بودن پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله). سرکشی در جریان جنگ خندق و آوردن آذوقه برای مسلمانان و پرستاری از پیامبر در ناملایمات روزگار و بعد از وفات حضرت خدیجه(سلام الله علیها)

این ها نمونه هایی از فعالیت ایشان در خدمت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) می باشد.

2-ولی عمده ی فعالیت سیاسی ایشان که دفاع از ولایت باشد بعد از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله) است که در واقع مهمترین دوره ی فعالیت سیاسی ایشان می باشد. در این سیر ایشان از ابزارهای مختلف سیاسی برای دفاع از حق امیر المومنین(علیه السلام) استفاده کردند. از جمله سکوت و قهر سیاسی ایشان با ابوبکر و عمر، جریان فدک و گفت و گو با مردم مدینه و گریه های سیاسی ایشان بعد از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و… مهمترین فعالیت های سیاسی بعد از رحلت شامل:

 برملا کردن جریان سقیفه، ماجرای فدک و پیگیری حضرت در مطالبه آن، وصیت نامه سیاسی ایشان، حضور در مسجد، و سخنرانی کردن و ایراد خطبه ی فاطمی(سلام الله)، دیدار با انصار و مهاجر و یادآوری واقعه ی غدیر برای ایشان و… می باشد. ایشان به عنوان یک زن بهترین الگو برای زنان و هم مردان جامعه ی امروزی می باشند و در بعد سیاسی می تواند بهترین نمونه برای حضور و فعالیت های سیاسی افراد در جامعه باشند.

از جنبه های مختلف، شخصیت ایشان الگو سیاسی زمان ماست. از جمله دفاع از ولایت ایشان که می تواند سرمشق برای ما باشد که ولی زمان خود را به هیچ بهانه ای تنها نگذاریم و گوش به فرمان اوامر ایشان باشیم و چنانکه حضرت جان عزیز و فرزند گرامی خود را در مسیر ولایت نثار نمودند اما هم در این سیر از هیچ تلاشی دریغ نورزیم.

بعد دیگر دشمن شناسی ایشان بود که در عصر حاضر ما هم می توانیم با کلیدهایی که حضرت ارائه کردند دشمن اعتقادات و کشور خود را شناسایی و مقابله کنیم. در نهایت شخصیت حضرت زهرا(سلام الله) می تواند  الگوی کامل انسانی در تمام ابعاد برای کسانی باشد که می خواهند اسلامی زندگی کند و به عنوان یک مسلمان واقعی شناخته شوند.

کلید واژه: زندگی سیاسی، حضرت زهرا(سلام الله علیها)، الگو، ولایت

نگرش اجمالی بر مفهوم تثلیث

استاد راهنما

سرکارخانم وجیهه اشرفی

نام پژوهشگر

عصمت محمدی

چکیده

دین مشتمل بر یک سلسله اصول و اعتقادات است که هر کسی باید خودش مستقیماً در آن‌ها تحقیق کند و واقعاً تشنه یادگرفتن و تحقیق در آن‌ها باشد و مسلماً اگر کسی جویا و پویا باشد، خداوند متعال او را دستگیری و هدایت خواهد کرد. دین حق آیینی است که دارای عقاید درست و مطابق با واقع بوده و رفتارهایی را مورد توصیه و تأکید قرار دهد که از ضمانت کافی برای صحت و اعتبار، برخوردار باشد. مسیحیت یکی از بزرگ‌ترین ادیان زنده جهان است که در تقسیم بندی ادیان، در شاخه ادیان غربی یا ادیان نژاد سامی می‌گنجد. مسیحیان معتقدند که عیسی مسیحا است همین اعتقاد به رسالت، رستاخیز جسمانی و بازگشت او به روی زمین، پایه ایمان مسیحیان نخستین را تشکیل می‌داد. مهم‌ترین ویژگی دین مسیحیت، شخصیت بنیان‌گذار آن است. پدر نداشتن حضرت عیسی علیه‌السلام در مسیحیت مسئله‌ای اعتقادی است که فقط از انجیل معلوم شده و آن حضرت به حسب ظاهر پدری به نام یوسف نجار داشته است. ولی همین مسئله در قرآن مجید به صورت مسئله‌ای تاریخی نقل شده است. تثلیث از آموزه‌هایی است که همواره کلیساها به جوامع مسیحی تعلیم می‌دهند و کلمات مسیحیان در کتاب‌های کلامی حکایت از این دارد که اعتقاد به تثلیث از مسائلی است که شالوده و بنیان مسیحیت برآن نهاده شده است. مسیحیان معتقدند که الوهیت از سه شخصیت کاملاً مشخص در ذات خداوند تشکیل شده است. این سه در ازلیت، قدرت و جلال برابرند و هر یک از آن‌ها از تمام صفات خدایی برخوردار می‌باشند ولی در عین حال هر کدام از آن‌ها خصایصی دارند که آن‌ها را از هم متمایز می‌کند. این سه اقنوم عبارت اند از: اقنوم وجود، اقنوم علم و اقنوم حیات و این اقانیم ثلاثه همان أب، إبن و روح‌القدس می‌باشند.

کلیدواژگان: دین، تثلیث، مسیحیت، مسیح

ادامه »

خدا شناسی در نهج البلاغه با  محوریت خطبه یک

استاد راهنما

سرکار خانم وجیهه اشرفی

 نگارنده

عاطفه عامری

چکیده

خدا شناسی از مهمترین مباحث اعتقادی ادیان الهی است و در دین اسلام، در قرآن و کلام بزرگان دین تأکید زیادی بر این اصل شده است. شناخت خدا اصلی است که سایر اصول اعتقادی بر آن استوار است. بر همین اساس حضرت علی (علیه السلام) برای خداشناسی و آثار و پیامد های آن اهمیت زیادی قائل هستند. خطبه اول نهج البلاغه یک دوره جهان بینی اسلامی است و به صفات کمال و جمال خدا ،آفرینش جهان و انسان و پیامبران و مسئله حج می پردازد. مسایل مطرح شده ابتدای این خطبه از ناتوانی بندگان در ستایش خدا و درک ذات خدا همچنین نا محدود بودن ذات خدا و نعمتهایش و شناخت خدا از راه جهان و مخلوقاتش صحبت شده است.

و به مراحل خداشناسی از اجمال تا تفصیل و توحید ذات و صفات خدا و نفی تشبیه از ذات خدا و مقام اخلاص سفارش نموده است.

واژگان کلیدی: خدا، خداشناسی، هدایت، توحید، نظم، فطرت. 

صفحات: 1 · 2

شناسایی روشهای مناسب در انتقال مفاهیم دینی به نوجوانان

استاد راهنما

سرکار خانم جهازی

نگارنده

عادله عامری

چکیده:

در این نوشتار نشان داده شده که در تربيت دينى كودكان و نوجوانان نهادهاى مختلفى تأثير گذارند همچون: خانواده، مدرسه، محيط اجتماعى، مساجد، رسانه‏هاى ارتباط جمعى، نظام سياسى و … که به تفصیل به نقش هر یک از آنها پرداخته شده است. سپس در ادامه به تکنیک ها، فنون و ابزارهای مختلفی که در تربیت دینی فرزندان وجود دارد توجه شده از جمله: احیای فطرت، تزریق محبت خدا و اولیای الهی، منطق و استدلال، داستان، ارائه الگو، توجه به رغبت و.. و در آخر چند روش از روشهای روانشناختی که در انتقال و نهادینه کردن مفاهیم دینی به نوجوانان تأثیر گذار است نام برده شده که عبارتند از روش های: قلبی، اسوه سازی، طراحی، تغییر موقعیت، جایگزینی، تشویق، خلق موقعیت برای داوری، استفاده از کتاب، بیان حکمت عبادات، اهمیت دادن به سن تکلیف، ایجادانگیزه و….

واژگان کلیدی: روش، مفهوم، دین، نوجوان

صفحات: 1 · 2

عنوان

مهدویت در نهج البلاغه

استاد راهنما:

وجیهه اشرفی

 پژوهشگر:

خدیجه عجم

چکیده

مهدویت و موعودگرایی از جمله مباحثی است که در همه ادیان مورد توجه قرار گرفته است و در دین اسلام به عنوان ضروریات دین مورد توجه قرار گرفته است. و در آیات و روایات معصومین به این امر بسیار اشاره شده است. مهم‌ترین ویژگی این جامعه در عصر ظهور امنیت و عدالت در همه عرصه‌ها می‌باشد به طوری‌که امروزه به این جامعه، جامعه‌ای آرمانی می‌گویند. در آخر به بیان خطبه‌هایی از نهج‌البلاغه که شامل پیشگویی‌هایی در زمینه مهدویت و آخرالزمان می‌باشد پرداخته شده است.

در عصر امام مهدی مردم و جامعه به رشد عقلانی می‌رسند و با ظهور مصلح كل، حضرت مهدي(عليه‌السلام)، عدالت و اصلاح در تمام شئون هستي پديد‌ مي‌آيد و پيشه و انديشه بشري اصلاح‌ مي‌گردد و عقل انسان‌ها در هر دو بعد علمي و عملي تعديل‌ مي‌شود. علاوه بر رشد عقلی اقتصاد شکوفا شده و هرگونه فقر و نداری از جامعه رخت می‌بندد.

یکی دیگر از ویژگی‌های جامعه مهدوی، امنیت می‌باشد. آگاهی و معرفت از لوازم اصلی تأمین امنیت فرهنگی است. با زنده‌شدن اسلام و برپایی حکومت الهی، طبیعت بشر به جایگاه اصیل خود ـ مقام خلیفه‌اللهی ـ واقف می‌شود. آن‌گاه فرهنگ غنی اسلامی بر پا می‌شود و آرامش و طمأنینه فرهنگی و معنوی باز خواهد گشت.

 جهان در طول تاریخ از ابتدا تا به اکنون منتظر منجی است و ستمدیدگان در انتظار کسی هستند که به یاری آن‌ها بشتابد و عدل و عدالت را در جامعه حکمفرما کند.

کلیدواژه: مهدویت، مهدی، ظهور، نهج‌البلاغه

صفحات: 1 · 2

عنوان

عوامل موثر بر فرهنگ خانواده با محوریت نامه 31 نهج البلاغه

استاد راهنما :

سرکار خانم جعفری(زید عزه)

نگارنده:

سمیه آذرکیش

چکیده

خانواده همیشه و همه جا و در بین تمامی جوامع بشری به عنوان اساسی ترین نهاد اجتماعی زیر بنای جوامع و منشاء فرهنگ ها و تمدن ها و تارخ بشر بوده است پرداختن به این بنای مقدس بنیادین و حمایت و هدایت آن به جایگاه واقعی و متعالی خود همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حمایت حقیقی و سقوط به ورطه ی هلاکت و ظلالت بوده است انسان ها در زندگی خود از دیگران تاثیر می پذیرند. در یک خانواده از والدین گرفته تا فرزندان در شکل گیری شخصیت و خلق و خوی یک دیگر موثر واقع می شوند. محیط اجتماعی جامعه، رسانه ها، مطبوعات و همه اعضا و عناصر حاضر در صحنه اجتماع در فرهنگ خانواده تاثیر گذار است. خلاصه آن که در جریان مزبور در تمام ابعاد زندگی انسان ها مشهود است هر چند که نحوه و چگونگی این فرآیند در بسیاری از موارد مستور است. عوامل بسیاری در فرهنگ خانواده موثر است که در این تحقیق به مهم ترین آن پرداخته شده است از جمله: روش تربیت فرزند، آخرت گرایی و شناخت دنیا پرستان همه از عوامل موثر بر فرهنگ خانواده اند. این تحقیق عوامل موثر بر فرهنگ خانواده را با توجه به نامه 31 نهج البلاغه با استفاده از منابع اسلام و آثار متفکران تربیتی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.

کلیدواژه: نهج البلاغه، خانواده، فرهنگ اسلامی.

صفحات: 1 · 2