طرح تحقیقاتی

تقریب مذاهب در گستره مباحث فقهی قرآن

نگارندگان:

مهنازحسینی، طیبه عرب احمدی، اعظم صالح آبادی

زهره عرب، خدیجه امیری،اکرم کریمی،زهرا غلامی

چکیده

بعد از عصر رسالت انشعاباتی در مکتب حیات بخش و جامع اسلام به وقوع پیوست که تدریجا باعث ایجاد مذاهب و فرقی در جهان اسلام شد.پیدایش این فرق و مذاهب مختلف اغلب بر محور کثرت اجتهادات فقهی صورت گرفته و عواقب ناگواری در جوامع اسلامی در پی داشت که آشکارترین آن : تفرقه، تکفیر و منازعات خانمان سوز بین پیروان مذاهب بوده که تاکنون هم ادامه دارد.

از همان ابتدای پیدایش این تفرقه ها رهروان صدیق مکتب اهل بیت(ع) به پیروی از امامان معصوم خویش همت بلندی را در تقریب بین مذاهب اسلامی به کار بسته اند.نمونه عالی آن تالیف کتاب هایی نظیر الخلاف، المبسوط، از شیخ الطائفه و تفسیر مجمع البیان از شیخ طبرسی می باشد که مورد توجه دانشمندان اهل سنت هم قرار گرفته .استمرار این حرکت حیات بخش در تقریب مذاهب ضرورتی است که عقل و شرع آن را لازم دانسته است.

ادامه »

شرایط و آثار تلاوت قرآن از منظر قرآن و سنت

لیلا جهانی

چکیده

قرآن اولین و مهم­ترین و پربارترین نعمت الهی است زیرا انسان، تنها در سایه تعلیم خداوند و به دریافت و تلقی قرآن به کمال نهایی خویش می­رسد و تا قرآن نباشد، کسی به مقام انسانیت راه نمی­یابد.

برترین نعمت خدا یعنی قرآن کریم « احسن الحدیث » نیز هست، بهترینِ سخن و زیباترین کلامی است که خدای سبحان نازل فرموده، چه از نظر الفاظ و عبارات و چه از نظر محتوایی.

همه روایاتی که به نحوی قرآن را بها و قلب­ها، چشمه علم برای علماء مایه حیات و زندگی واقعی قلوب اهل بصیرت می­باشد. در واقع به تدبر در قرآن کریم سفارش می­کنند؛ چرا که عالمان واقعی و اندیشمندان ربّانی هنگام برخورد با ایات الهی به تدبر و تفکر پرداخته، راه­های هدایت و سعادت را جستجو می­کنند. هر که با قرآن انس پیدا کند می­تواند آیات آن را راهنمای خود قرار دهد و علاقه و محبت باید نسبت به آیات قرآن کریم شناخت پیدا کرده در آن تدبر کند. محتوایش را دریابد و سپس با عشق، با آن ارتباط فکری و عملی برقرار نماید. با تدبر در قرآن موجب گرایش خوبی­ها و کسب آگاهی و حق­شناسی و اطلاع پیدا کردن بر حکمت­ها و شناخت خداوند می­شود که ائمه (علیهم السلام) نیز به آن تأکید می­کنند که ثواب تدبر در قرآن از ثواب نمازهای مستحبی بالاتر است. و تفکر در آن نعمتی است که پروردگار به انسان­ها ارزانی داشته است. قرآن با تفکر کردن در آن انسان­ها را به رهایی از ظلمت و تاریکی نفس دعوت کرده است. پس قرآن کتاب آسمانی است که ارزش بسیاری دارد و هدایتگر انسان­ها در همه زمان­هاست، که تلاوت این کتاب آسمانی در روح و جسم آدمی تأثیر دارد، که شفای هر مریضی می­باشد.

کلید واژه: قرآن، تلاوت، تدبر، تدبیر

چکیده

یکی از مهم ترین دستاوردهای انسان برای برقراری نظم و امنیت ، مبارزه با ظلم ، احیای حقوق و پیشرفت مادی و معنوی جوامع ، حکومت است . بروز هرگونه خلل در حکومت ممکن است مساوی با نابودی آن و ایجاد هرج و مرج و رواج فحشا و فساد شود . بی تردید این پیامد نادرست ابتدا با فطرت انسان ها و سپس با دستورات الهی ، در مورد اجرای عدالت اجتماعی و رعایت حقوق عمومی مخالف است. از این رو خداوند متعال یکی از مسئولیت های پیامبر (صلّی الله علیه و آله) را ولایت ظاهری قرار داد تا با اجرای صحیح قوانین الهی ،زمینه ی رشد و تعالی جامعه ی بشری و عدالت اجتماعی تحقق یابد . اهمیت حکومت به قدری است که آن حضرت به فرمان خدا ، جانشین تعیین کرد تا جلوی انحراف آن را بگیرد . همچنین کتاب انسان ساز قرآن که دارای قوانین متعالی برای ساماندهی جوامع انسانی است ، عواملی را در این راستا معرفی می کند که می توان آن ها را در چهار دسته ی سیاسی ، اقتصادی ، اخلاقی و اعتقادی تقسیم بندی کرد و برای مقابله  با آن ها راه کارهای مناسبی را اتخاذ نمود . این عوامل تفرقه ، ظلم، ربا ، احتکار،عقاید الحادی،کفران نعمت های الهی و.. می باشد که همگی به دلیل عملکرد نادرست رؤسا و کارمندان دولت و یا به خاطر انحراف مردم از مسیر حق به وجود می آیند و نتیجه ای جز انحطاط و انحلال حکومت نخواهد داشت .راه کارهای ارائه شده در قرآن ،عبارتند از: ایجاد وحدت ، برقراری عدالت ،ایمان به خدا و…

کلید واژه ها :

علل ، انحطاط ، حکومت ، قرآن