عنوان :

بررسی مقایسه ای خواب و رویا در قرآن و روایات

پژوهشگر :

مریم جهانی

چکیده

خواب و استراحت از  بخش های اجتناب ناپذیر حیات هر موجود زنده است . بدین لحاظ ، برای ما انسان ها شناخت چگونگی و آداب مربوط به خواب و استراحت بندگان برگزیده ی الهی ، جالب ، جذاب و درس آموز است .

درباره ی چگونگی و آداب خواب و استراحت و همچنین رؤیا و حقیقت آن روایات متعدد و متنوعی از طریق اهل بیت علیه السلام نقل شده است . این روایات را می توان در چند مورد دسته بندی کرد:

پاکیزگی ، طهارت و قضای حاجت کردن ، رسیدگی کردن به اعمال روز ، قرائت قرآن و دعا در موقع خواب و توجه بیش از پیش به زندگی و روش ائمه و زندگی فردی و اجتماعی ایشان که حاوی نکات آموزنده و تربیتی است ؛ همواره برای انسان های تشنه و شیفته ی کمال و سعادت ، جذاب و پر رمز و راز بوده است.

کلید واژه ها :

خواب ، اضغاث احلام، خواب ، همت ، خواب آمر ، خواب زاجر ، رویای صادقانه ، تحذیر ، خواب های شیطانی ، خواب های رحمانی .

 عنوان : معیارهای تمییز حق و باطل

پژوهشگر:طیبه سادات احمدی

چکیده

از دیدگاه قرآن ، انسان موجودی حق طلب است و گرایش به حق دارد ، کمال گرایی و نقص گریزی در او فطری و طبیعی است . از آنجایی که کمال تنها در حق یافت می شود و باطل چیزی جز نقص نیست ، او به حق گرایش داشته و از باطل گریزان است . از آرزوهای دیرینش بر چیدن بساط ظلم و بیدادگری از جامعه و حکم  فرمایی صلح و آرامش و عدالت در سراسر جهان بوده است؛ این آرزوی مقدس و آرمان بلند ، هماهنگ با سرشت و همسو با فطرت او است به همین دلیل هرگاه برای گروهی از ملت ها زمینه ی قیام یا اصلاح فراهم می شد به مبارزه با حکومت ظلم و جور می پرداخت و حق را یاری می نمود. با توجه به این که ماهیت و ساختار فطریش جویای حق و پیرو حقیقت است باید راه درست را برگزیند و همیشه با حقیقت همراه و همدم باشد و بنابر مسئولیت و هدفی که از خلقت برایش تعریف شده ، باید در درون و برون نفس خویش و با تمسک به حق و مصادیق تعریف شده ی آن با باطل در پیکار و نبرد باشد . گام اول این پیکار ، شناخت معیار حق است . وقتی حق شناخته شد ، باطل نیز خود به خود شناخته می شود . مهمترین ابزارهای این شناخت ، فطرت و وجدان سالم انسانی و فکر و خرد است و مهمترین موانع آن، تبعیت از ظن به جای علم ، تبعیت از هوی ، تکبر ، قساوت قلب ، شخصیت زدگی و… می باشد.

حق نشانه هایی دارد که عبارتند از : مطابقت داشتن با فطرت و خرد و منطق ، ایمان -افزایی ، هم سویی با کلام الله و…

کلید واژه ها

حق ، باطل ، معیار، مصداق ، تمییز، حق جویی، شناخت

عنوان

نقش عدالت زن در تحکیم بنیان خانواده

گردآوری: فاطمه آجودانی*

چکیده

در نظام ارزشی اسلام،خانواده منزلت و قداست ویژه ای دارد و در محیط خانواده زن به عنوان رکن اصلی خانه برای ایجاد محیط آرام و امن الهی و رشد و تربیت فرزندان نقش به سزایی را ایفا می کند. او می تواند با برقراری عدالت، خانواده با ثبات و مستحکمی را ایجاد کند. عدالت در خانواده مستلزم رعایت و انجام وظایف و مسئولیت هایی است که زن در برابر همسر و فرزندان خود دارد مسئولیت هایی که یک زن بایددر برابر همسر خود انجام دهد به سه دسته عاطفی،اخلاقیو مالی می توان تقسیم نمود. مسئولیت هایی که یک زن باید در براب ر فرزندانش رعایت کند را نیز می توان به دو دسته کلی قبل از تولد و بعد از تولد تقسیم نمود که اگر در انجام این وظایف کوتاهی نکند عدالت که همان رعایت حقوق اعضای خانواده است بر قرار کرده و بستری مناسب برای تأمین امنیت و آرامش روانی در خانه و استحکام خانواده خودمهیا ساخته است.

کلید واژه: عدالت، خانواده، تحکیم، حقوق، زن

عنوان

عوامل اجتماعی مؤثربرتحکیم عفّت و حیا درجامعه

محقق: محدثه احمدی

 چکیده

    هر جامعه­اي بر اساس دیدگاه های فکری و فرآیندی که برای زندگی اجتماعی خود تعریف می کند ، فرهنگی را پدید می آورد و روابط اجتماعی داخلی و تعامل  خود با جوامع دیگر را با آن فرهنگ برقرار می نماید .  به عبارت ديگر، فرهنگ به روح  و عوارض ظاهری  دستاوردهاي زندگي اجتماعي انسان‌ها گفته  مي شود . فرهنگ به معناي عام خود شامل دو بخش مادّي و غيرمادّي است . شکل لباس و پوشش ، جزیي از فرهنگ مادي به شمار مي‌رود؛ اما مهم‌ترين عناصر بخش غيرمادي فرهنگ عبارت است از: عقايد، ارزش‌ها، باورها  و شاخصه‌های زندگی و روابط اجتماعی .

در هر فرهنگي برخي از عناصر حالت ويژه‎اي پيدا کرده و به نمادي آشکار براي آن فرهنگ تبديل مي شوند. براي مثال در فرهنگ سرمايه داري سعي در ارائه تبليغات عليه پوشش زنان و حمایت از ترویج برهنگی است و دست اندر کاران فرهنگی اساسا سعي برجدا نمودن زن از حريم عفاف، حیاء  و … دارند به عکس در جامعه ايران يکي از نمادهای فرهنگی، حیا و عفاف است و چون یکی از ارزش‌های اساسی نظام اسلامی است، به یک الگوي رفتاري عام در جامعه  تبدیل شده است .

مهار نمودن خود و تنظیم رفتارها ، افکار و هیجان ها ، از ارکان بنیادین موفّقیت بشر، چه در بعد شخصی وچه در بعد اجتماعی است ؛ چرا که بدون آن نمی توان به اهداف والای انسانی دست یافت . مهار کردن و تنظیم ، از یک دیدگاه به دو بخش بیرونی  و درونی تقسیم می شود و بهترین و مؤثّرترین نوع آن، مهار کردن وتنظیم درونی است و در واقع ، موضوع خودنظم دهی در این نوع آن، معنا می یابد.

یکی از مهم ترین عوامل خودنظم دهی که دین معرّفی می کند، حیاست . از دیدگاه اسلام، حیا در نظام تربیتی انسان ازجایگاه والایی برخوردار است. این صفت در ساختار روانی انسان جایگاه ممتاز دارد و حکایت گر اهمیت فوق العاده آن در موفقیّت انسان است .

ازدیگرفضایل اخلاقی مورد تأکید دراسلام عفّت است . عفت از مهم ترین و ارزنده ترین موضوعات انسانی است که لزوم رعایت آن نه به زمان و مکان بستگی دارد و نه به نژاد و قومیت و ترقی فرهنگ ها وابسته است .

عفاف حالت درونی خویشتن داری از تمام هرزگی ها و بی بندوباری ها است . توجه بسیار آیات وروایات نشان از اهمیّت بی حد وحصر این مسأله در اسلام دارد ؛ چرا که بدون آن ، انسان در مسیر اعتدال قرار نگرفته و به سعادت حقیقی خود نائل نخواهد شد. عفاف ازابعاد وسیعی برخوردار است که حجاب یکی از مصادیق آن می باشد واستعمال عفاف در معنای حجاب از قبیل استعمال لفظ کل در جز آن است.

زیبایی و جمال نعمتی خدادادی است ، عفاف و پاک دامنی و پرهیز از گناه هم شکرانه و زکات این نعمت الهی. چه بسیار آنانند که اسیر چاه زیبایی و گرفتار کمند خویشند ، اما خوب رویان بسیاری در تاریخ  بوده اند که هم مال و جمال داشته اند و هم عفاف و کمال . هرگز مباد که نعمت برای ما نقمت گردد . 

واژگان کلیدی 

حیا ،عفت ، جامعه ، خانواده ، شهوت ، پوشش، فضایل اخلاقی

بررسی گزاره های طبی در قرآن

پژوهشگر: معصومه خداوردی

چکیده

منظور از گزاره در این پژوهش بیان پیام های طبی در قرآن است. خداوند همان طور که درد را آفریده، درمان آن را نیز آفریده است. از آن جا که انسان موجودی دو بعدی (مادی و معنوی) است، قرآن به هر دو بعد توجه داشته و برای جسم و جان، هر دو شفاء است.  طب صحیح طبی است که راهش راه وحی باشد. قرآن مخالف طب نیست بلکه مشوق آن هم است و تمام طب را بنابر روایات در یک آیه خلاصه کرده است « کلوا واشربوا ولاتسرفوا » بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید.

بیماری های روحی بر اساس طغیان غرایز نفسانی رخ می دهد و چون روح بر جسم احاطه دارد جسم نیز به تبع آن بیمار می شود و برعکس. راه درمان هر یک از بیماری ها به طور صریح و غیر صریح بیان شده است.

این پژوهش ما را به این باور می رساند که طبیب واقعی خداوند است و درمان حقیقی را نیز آفریده و وظیفه ی ما کشف آن در طبیعت است نه دست کاری خلقت.

کلید واژه: گزاره، طب، قرآن، جسم، روح، بیماری

پژوهشگر: معصومه ترشیزی

چکیده

آنچه در این مقاله آمده مباحث مربوط به واژه نفس است مثل رابطه نفس با بدن، روح یا نفس، تزکیه نفس، انحطاط نفس و مراتب انسانی که شامل نفس مطمئنه، امّاره و لوامه می باشد بیان شده است. که شیطان به عنوان عامل بیرونی و نفس امّاره به عنوان عامل درونی گمراهی انسان را سبب می شوند.

با شناخت ویژگی ها و استعدادهای نفس به دنبال تزکیه نفس می رویم تا به آیه شریفه « یا ایّتها النفس المطمئنّه إِرجعی الی رَبِّک راضیةً مرضیةً » برسیم. در تکوین و آفرینش انسان اعجازی که به کار رفته همین است که دارای طبیعتی ذوجنتین است و لذا از قدرت وی در پذیرش رنگ های مختلف نباید غافل بود و رهبری او را در مسیر خاص نادیده گرفت، لذا باید تلاش شود تا انسان در مسیر کمال واقعی قرار گیرد و کمال واقعی انسان هنگامی است که خویشتن را از تنگنای غرور شهوات و لذایذ جسمی بیرون کشیده و گام هایی در راه انسانیت و بالا بردن طبع خود بردارد و با افکاری عالی تر و افقی وسیع تر آشنا گردد.

کلید واژه

نفس ـ روح ـ بدن ـ تزکیه

حقیقت نفس و عوامل موثر بر آن

پژوهشگر: معصومه ترشیزی

چکیده

آنچه در این مقاله آمده مباحث مربوط به واژه نفس است مثل رابطه نفس با بدن، روح یا نفس، تزکیه نفس، انحطاط نفس و مراتب انسانی که شامل نفس مطمئنه، امّاره و لوامه می باشد بیان شده است. که شیطان به عنوان عامل بیرونی و نفس امّاره به عنوان عامل درونی گمراهی انسان را سبب می شوند.

با شناخت ویژگی ها و استعدادهای نفس به دنبال تزکیه نفس می رویم تا به آیه شریفه « یا ایّتها النفس المطمئنّه إِرجعی الی رَبِّک راضیةً مرضیةً » برسیم. در تکوین و آفرینش انسان اعجازی که به کار رفته همین است که دارای طبیعتی ذوجنتین است و لذا از قدرت وی در پذیرش رنگ های مختلف نباید غافل بود و رهبری او را در مسیر خاص نادیده گرفت، لذا باید تلاش شود تا انسان در مسیر کمال واقعی قرار گیرد و کمال واقعی انسان هنگامی است که خویشتن را از تنگنای غرور شهوات و لذایذ جسمی بیرون کشیده و گام هایی در راه انسانیت و بالا بردن طبع خود بردارد و با افکاری عالی تر و افقی وسیع تر آشنا گردد.

کلید واژه

نفس ـ روح ـ بدن ـ تزکیه

عنوان:

راه های ترویج سبک زندگی اسلامی در فرهنگ جامعه

گردآورندگان:

حدیثه کردبچه

سیده مونا حسینی

حوریه باقری

سعیده عامری

چکیده :

با توجه به گسترش علم و فناوری در کشورهای پیشرفته و دستاوردهای علمی خیره کننده آنان و توسعه روز به روز و حتی لحظه به لحظه آنان در عرصه های علمی این تفکر در مردم کشور های توسعه وجود دارد که جوامع پیشرفته صنعتی به این دلیل در سطح بالای علمی هستند که فرهنگ و نوع زندگی ، آموزش ، ‌تفریح و خلاصه سبک زندگی آنان باعث این همه پیشرفته شده است و کشورهای در حال توسعه اگر بخواهند به این پیشرفت دست پیدا کنند باید مثل آنها زندگی کنند و ممالک غربی نیز به رواج و تقویت این طرز فکر و باور اهتمام جدی داشته اند و با تهاجم فرهنگی ای که علیه ملت ها آغاز کرده اند می خواهند به هدف خود در به دست آوردن سلطه جهانی برسند ولی از آنجایی که کشورهای مسلمان به برکت اسلام که دینی آگاه و جامع و کامل است به این اهداف پی برده اند سعی دارند با فرهنگ و تمدن عظیمی که دارند سدی در مقابل این سیل ویران کننده ایجاد کنند تاریخ بیانگر این واقعیت است که هر جا مسلمین به قوانین و احکام روشن بخش اسلام عمل کرده اند راه های ترقی و پیشرفت را به سرعت طی کرده اند و تمدن عظیم اسلامی که در دوره ای از تاریخ به اوج شکوفایی و اقتدار رسیده بود و زیربنای تمام پیشرفت های غرب هم، همان تمدن عظیم بود حالا نیز این قابلیت را دارد که دوباره به عظمت و اقتدار خود دست یابد و این ممکن نیست مگر اینکه ما به سبک زندگی اسلامی بپردازیم و تمام امورات و کارهای زندگی خود را بر اساس آموزه های اسلام قرار دهیم . ما در این تحقیق به بررسی راه های ترویج سبک زندگی در جامعه می پردازیم .  تا بتوانیم رودتر به این هدف دست پیدا کنیم .

واژگان کلیدی : سبک – زندگی – فرهنگ – تمدن سلامی – الگو – تهاجم فرهنگی

به همت ملیحه شفیع زاده طلبه حوزه علمیه امام جعفر صادق (ع) شاهرود
امام زین العابدین علیه السلام میفرمایند:

” اٍلهی اًشکو اٍلیک عدٌواً وً شًیطاناً یٌفوینی ، قد مًلأ بلوًسواسٍ صًدری وً اًحاطًت هواجشه بقلبی ، یًعاضدٌلی الهوی وً یٌزیًنٌ لی حٌبً الدٌنیا وً یٌحول بًینی و بًینً الطاعة وً الزٌلفی … “

« خدایا ! از دشمنی که گمراهم میکند و شیطانی که به بیراهه ام میبرد ، به تو شکوه میکنم ، سینه ام را با وسوسه اش پر کرده و دلم را با خطوراتش در بر گرفته ، هوای نفس را به یاری میطلبد ، و دوستی دنیا را در چشم من می آراید و بین من و اطاعت و قرب تو دیوار میکشد . »

فی المناجات الشاکین “

در قرن نوزدهم در سراسر جهان شیطان پرستان ،شیطان را بیش از گذشته و در مقیاس عظیم تری پرستش می کنند و برای جا انداختن و قبول افتادن شیطان پرستی تلاش میکنند. شیطان پرستان برای جذب افراد از ترفند های گوناگونی استفاده میکنند مانند نماد سازی،فیلم سازی،موسیقی و… . تحقیقات نشان داده که نوع موسیقی که در این گروه ها رایج است فعالیت مغز را مختل میکند زیرا مغزانسان به سازهای ضربی حساسیت دارد و موجب اختلال در کار مغز میشود و توان تصمیم گیری انسان را کاهش میدهد این چنین است که"هیتلر"مینویسد:«وقتی میخواهید اجتماعات را به سوی چیزی بکشید حیوانی و پست ترین غرایز اورا اماج تبلیغات خود قرار دهید غده اب دهان او را با یک کنسرو و غریزه جنسی او را با تبلیغ یک جوراب و مانند ان تحریک کنید»این است تفسیر مدرن از انسان که باعث رواج فساد و شیطان پرستی در دهکده جهانی شده است.دهکده ای که به تعبیر شهید اوینی “مردمانش را به صورت واحد قالب میزنند و هیچکس نمیتواند از قبول ضروریات تمدن تکنولوژی سرباز زند دهکده ای که بر سر ساکنانش انتن هایی روییده است که چند صد کانال ماهواره ای را مستقیما دریافت میکند این همان دهکده ای است که در تلوزیون هایش دختران شش ساله را اموزش جنسی میدهند دهکده ای که در ان گوسفندهایی با سر انسان و انسان هایی با سر خوک به دنیا میایند دهکده ای که در ان دویست و چهل وشش شیوه تجاوز جنسی رواج دارد” به جرات میتوان گفت یکی از عوامل گرایش به گروه های شیطانی ، نفوذ اندیشه های بیگانه است.

ادامه »

به همت: نجمه السادات ابوالحسنی

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: « القَناعَةُ مالٌ لایَنفَدُ » قناعت، ثروتی است تمام نشدنی.
قناعت حالتی است برای نفس انسان که باعث اکتفا کردن آدمی به مقدار حاجت و ضرورت می شود. قناعت یکی از ویژگی های افراد با ایمان و از امتیازات انسان های بافضیلت است.
از مواردی که قناعت در آن بسیار سفارش شده است، ازدواج است. ازدواج یک امر پسندیده است.
اسلام برای این امر مهم و الهی قوانینی را برای مرد و زن تعیین کرده است یکی از این قوانین مهریه است. از حقوق هر زنی در ازدواج و هدیه صادقانه مرد به همسرش است ولی مهریه امروزه جنبه ی چشم و هم چشمی و فخرفروشی پیدا کرده است و به عنوان ضامنی برای بقای خانه و خانواده نام می برند.

ادامه »