نقش رسانه در روابط خانوادگی و تربیت فرزندان

پژوهشگر: نجیبه حقوقی[1]

چکیده

خانواده اساسی ترین نظام اجتماعی از نظر اسلام می باشد و مهم ترین مسئله در این نظام مقدس مسئله ی تربیت فرزندان و روابط خانوادگی می باشد اما در عصر حاضر تأثیر و حضور چشمگیر رسانه دگرگونی هایی در این امر به وجود آورده است و شبیخون گسترده نظام صنعتی نوین به فرهنگ بشری و کارآترین ابزار آن یعنی رسانه های تصویری، به ویژه تلویزیون، نزدیک به دو دهه است که این خط فاصل و این مرز حائل را از میان برداشته است. امروزه در حالی کودک از هجده ماهگی به تماشای تلویزیون می پردازد ـ خصوصاً در غرب ـ و از سه سالگی بیننده معتاد این رسانه تصویری است، که در برنامه های این جعبه جادو، تفاوتی میان کودک و بزرگسال وجود ندارد.

کشتار و خشونت، آدم ربایی و سرقت، برهنگی و  ناهنجاری های اخلاقی و فرهنگی و اجتماعی، ریخته در انواع قالب های نمایشی و تصویری و حتی پیام های بازرگانی، پیوسته در معرض دید کودک و بزرگسال ـ به طور یکسان ـ قرار داد ثمره ی قهری این وضع، ایجاد اختلال و تزلزل در « دوران کودکی » انسان ها، تا سرانجام محو و زوال کامل آن خواهد بود؛ بدین معنی که، تنگ کردن و دگرگون ساختن فضای رشد کودک، محدود کردن و جهت دادن به نشاط و تلاش او، بی توجهی به فضای ذهنی و عدم عنایت به آسیب پذیری کودک در مواجهه با ماجراها، حوادث، داستان ها و کلیه وقایعی که باید از چشم و نظر، ذهن و اندیشه کودک دور بماند، تا سلامت روان و رشد متعادل جسم و روح و عقل او را تضمین کند. زوال « دوران کودکی » یا « افول طفولیت » آسیب اجتماعی بزرگی است که گریبانگیر بشر در جهان متمدن امروز شده است.

در حالی که در شرق زمین، خصوصاً در جوامع اسلامی، عنایت به کودک، با توجه به اقتضای جسم و روح او، مقوله ای است که همواره مورد توجه بوده است و حتی دستورات مذهبی و آداب و سنن اجتماعی فراوانی برای صیانت و پرورش او وجود داشته و اکثراً هم رعایت می شده است؛ به عبارت دیگر « طفولیت » و « دوران کودکی » نهادی است فرهنگی و اجتماعی و سرشار از دستورالعمل های مذهبی و سنتی، ولی در تاریخ مغرب زمین تا قبل از ظهور صنعت چاپ و رواج علم و فرهنگ و عصر رنسانس، چنین پدیده ای وجود نداشته است.

بدون شک امروزه تأثیر رسانه در روابط خانوادگی و تربیت فرزندان به طور چشمگیری قابل مشاهده است و نباید از تأثیر رسانه های جمعی بر این مسأله ی مهم و اساسی غفلت ورزید. زیرا دشمنان نتوانستند اسلام را با شمشیر و توپ و تانک و… از بین ببرند و تنها سلاح آنان در حال حاضر رسانه می باشد.

 کلید واژه ها: تربیت، والدین، فرزندان، رسانه، خانواده

………………………………………………………………

[1] - طلبه پایه ی دوم بهمن، مدرسه علمیه امام جعفر صادق (علیه السلام)، شاهرود

ادامه »